اعتمادآنلاین|دکتر اکبر فریدفتحی دکتر حبیب هنری/ فرناز فرهمند: کشور وارد پیک پنجم کرونا شده و برای بار پنجم سالن‌های ورزشی تعطیل شده است. در تمام طول این پنج دوره باشگاه‌داران و مربیان ورزشی بارها و بارها بابت زمین خوردن کسب و کار و از دست رفتن شغل‌هایشان لب به اعتراض گشوده‌اند. وزارت ورزش و جوانان در این مدت چند بار سعی کرد با دادن وام،کمکی به حل مشکلات این قشر از جامعه ورزش بکند اما آن طور که مربیان و صاحبان باشگاه‌ها می‌گویند، کمک وزارت ورزش دردی از آنها دوا نکرده است.
به گزارش اعتماد،به‌طور خلاصه می‌توان گفت زنگ خطر برای شغل مربیگری به صدا درآمده است. دوری 1.5 ساله مربیان ورزشی از فضای شغلی و ورزش، جمع کثیری از آنها را به‌طور کل از دنیای ورزش دور خواهد کرد. این نتایج پژوهشی است که در ادامه به آن خواهیم پرداخت.
یافته‌های مربوط به تغییر شغل مربیان ورزشی (براساس درصد) در دوران کرونا (از اول تیر 1399 تا اول تیر 1400) به این شکل است: (نتایج مربوط به یک نمونه 3 هزارنفری از کل کشور است) .
فقط 23 درصد از مربیان شغل خود را تغییر نداده و به فکر تغییر شغل نیز نبودند. 26 درصد از مربیان اعلام کردند که در شغل جدیدی مشغول به کار شده‌اند و 51 درصد از مربیان نیز اعلام کردند که در فکر یافتن شغل جدیدی برای خود هستند. یعنی در مجموع 77 درصد از مربیان یا تغییر شغل داده یا در فکر تغییر شغلند و این آمار قابل تامل است.
یافته‌های مربوط به تغییر شغل مربیان ورزشی به تفکیک رشته‌های ورزشی (براساس درصد) نیز به این صورت است که از میان 51 درصدی که در پی تغییر شغل هستند منجیان غریق با 18 درصد و مربیان شنا با 12 درصد در رتبه اول و دوم قرار دارند که این نتیجه با توجه به تعطیلی زودهنگام اماکن آبی و تداوم این تعطیلی تا زمان فعلی قابل توجیه است. رشته تکواندو و بدنسازی با 7 درصد در رتبه سوم و ایروبیک و رشته‌های زیرمجموعه آن با 6 درصد در رتبه‌های بعدی قرار داشتند. به‌طور کلی از این درصدها می‌توان نتیجه گرفت که مربیان رشته‌هایی که تحت عنوان رشته‌های پربرخورد دسته بندی شده اند میزان تغییر شغل بیشتری را هم تجربه کرده اند. همچنین مربیان رشته‌هایی که برای انجام نیاز به فضای سرپوشیده دارند، بیشتر متضرر شده‌اند.
بررسی نتایج همبستگی پیرسون بین عوامل موثر بر تغییر شغل با تمایل به تغییر شغل مربیان نتایج جالب توجهی در پی داشت. بین احساس سختی شغل با تمایل به تغییر شغل رابطه مستقیم و معنادار وجود دارد. برای مثال منجی غریقی که ساعت های طولانی در هوای مرطوب استخر و در شرایط سخت و پر استرس با تحمل سر و صدا بدون بیمه کار می‌کرد و در حال حاضر به منشی گری مشغول شده و زیر باد کولر در یک محیط آرام و بدون استرس، پشت میز خود نشسته و از بیمه و حقوق ثابت برخوردار است؛ اکنون سختی کمتری را احساس می‌کند. بین امنیت و آینده شغلی با تمایل به تغییر شغل رابطه معکوس و معنادار وجود دارد. به این معنا که هر چقدر فرد امنیت و ثبات بیشتری احساس کند و آینده شغلی بهتر و روشنتری برای خود متصور باشد، میزان تمایلش به تغییر شغل کاهش می‌یابد. بین وضعیت قهرمانی رشته در دنیا با تمایل به تغییر شغل رابطه معناداری مشاهده نشد. بین درآمد فرد قبل از کرونا با تمایل به تغییر شغل رابطه معنادار و مستقیم مشاهده شد. می‌توان این نتیجه را اینگونه تفسیر کرد که فردی که قبل از کرونا درآمد قابل توجهی از شغل مربیگری به دست می آورده و اساس زندگی خود را با اتکا براین درآمد پی ریزی کرده در شرایط کنونی تمایل بیشتری به جبران این درآمد از دست رفته از طرق دیگر خواهد داشت. بین ماهیت رشته ورزشی نیز با تغییر شغل رابطه مستقیم و معنادار مشاهده شد. رشته‌های پربرخورد و رشته‌هایی که در فضای بسته انجام می‌شدند درصد بالاتری از تغییر شغل را تجربه کرده بودند و این نتیجه تاییدی است بر نتایج به دست آمده قبلی. بین مدرک تحصیلی با تمایل به تغییر شغل رابطه مستقیم و معنادار مشاهده شد. در تفسیر این نتیجه می توان گفت افراد با تحصیلات بالاتر، مهارت های چندگانه ای دارند که می تواند در مشاغل دیگر به کار آید و فرصت‌های شغلی بیشتری نسبت به افراد با تحصیلات پایین‌تر برای آنها وجود دارد. همچنین بین جو محیط کاری و درجه مربیگری با تمایل به تغییر شغل رابطه معکوس و معنادار مشاهده شد.
فردی که همکاران، مدیر و محیط کاری خوبی دارد تمایل کمتری به تغییر شغل دارد. هر چقدر درجه مربیگری افراد بالاتر باشد تمایل آنها به تغییر شغل کمتر است. مربی که سال‌ها در حوزه مربیگری کار کرده و شاگردان زیادی تربیت کرده و به جایگاه خوبی در حرفه خود رسیده است تمایل کمتری به رها کردن دستاوردهای خود دارد. به‌طور کلی از نتایج این جدول می توان دریافت که از بین عوامل موثر برتغییر شغل مربیان یکسری نقش وادارنده و یکسری نقش بازدارنده دارند. لازم است که ما کلیه این عوامل را بشناسیم و با برنامه‌ریزی صحیح سعی کنیم عوامل بازدارنده را تقویت کنیم و عوامل وادارنده مربیان به تغییر شغل را کاهش دهیم یا حذف کنیم.در نهایت از مربیانی که شغل خود را تغییر داده بودند سوال شد: اگر شرایط به حالت عادی بازگردد آیا شما به شغل مربیگری بازخواهید گشت؟
14 درصد گفتند بله و 86 درصد گفتند «خیر! دیگر به سمت مربیگری ورزش برنمی‌گردیم.» البته این پاسخ قابل پیش‌بینی است. پایین بودن درآمد مربیان، نداشتن بیمه و آینده شغلی به همراه سختی کاری که مربیان ورزشی با آن همواره درگیر بوده‌اند در تجارب شغلی جدیدشان کمرنگ‌تر شده است. بنابراین طبیعی است که دیگر نخواهند سمت مربیگری ورزش روی بیاورند. با این حساب یا کمبود مربی به وجود خواهد آمد و یا اینکه یکسری مربیان مبتدی می‌آیند و جای مربیان توانمند و باتجربه‌ای که رفتند را خواهند گرفت.