روح‌اله لطیفی، سخنگوی گمرک ایران، گزارشی از وضعیت تجارت خارجی ایران از دولت هفتم تا دوازدهم ارائه داد.

واردات ۸۳۰ میلیون تنی

براساس این گزارش، از سال ۱۳۷۶ تا پایان سال گذشته، تجارت خارجی ایران ۱۷۱۴میلیارد و ۹۳۳ میلیون دلار بوده است که سهم واردات ۸۳۰ میلیون و ۴۰۵ هزار تن به ارزش ۹۴۷ میلیارد و ۴۱۴ میلیون دلار و سهم صادرات نیز یک میلیارد و ۴۱۹ میلیون تن به ارزش ۷۶۷ میلیارد و ۵۱۹ میلیون دلار ثبت شده است.

 سخنگوی گمرک در این رابطه با بیان اینکه توجه به تجارت خارجی، به‌ویژه صادرات غیرنفتی در سال‌های پس از جنگ تحمیلی آغاز شد و به فراخور باور دولتمردان، توانمندی تولیدکنندگان و پیگیری تجار در بازارهای بین‌الملل و کشش بازار در کشورهای مختلف تغییرات محسوسی ایجاد شد، گفت: البته آمارها موید آن است که هرگاه نفت ازلحاظ حجم و ارزش فروش بیشتری داشته توجه به تجارت غیرنفتی را هم تحت‌تاثیر قرار داده است.

اوضاع تجارت در دولت هفتم

وی افزود: در چهار سال دولت هفتم، کل تجارت خارجی ایران ۱۴۱ میلیون و ۴۰۸ هزار تن به ارزش ۶۹ میلیارد و ۷۷میلیون دلار بوده است که سهم واردات ۸۶ میلیون و ۴۰۸ هزار تن به ارزش ۵۶ میلیارد و ۶۷ میلیون دلار و سهم صادرات غیرنفتی ۵۵ میلیون تن به ارزش ۱۳ میلیارد و ۱۰ میلیون دلار بوده است.

لطیفی در توضیح این دوره چهارساله گفت: سال ۱۳۷۶ معادل ۶/ ۸ میلیون تن کالا به ارزش دو میلیارد و ۸۷۳ میلیون دلار صادر شد که این میزان کمترین حجم و ارزش صادرات غیرنفتی در ۲۴ سال گذشته بوده است. واردات نیز در این سال ۸/ ۲۱میلیون تن به ارزش ۲/ ۱۴ میلیارد دلار بوده است. در سال ۱۳۷۷ هم ۴/ ۱۴ میلیون تن کالا به ارزش سه میلیارد و ۱۳ میلیون تن صادر شد و ۳/ ۱۶میلیون تن کالا به ارزش ۳/ ۱۴ میلیارد دلار واردات صورت گرفت که از لحاظ حجم واردات کمترین میزان در ۲۴ سال گذشته بوده است. در سال ۱۳۷۸ نیز ۵/ ۱۷ میلیون تن کالای غیرنفتی به ارزش سه میلیارد و ۳۶۰ میلیون دلار صادر شده و ۲۱ میلیون و ۵۴۸ هزار تن کالا به ارزش ۷/ ۱۲ میلیارد دلار وارد شد که از لحاظ ارزش کالای وارداتی این رقم کمترین میزان واردات در ۲۴ سال گذشته بوده است. در سال ۱۳۷۹، ۲/ ۱۴ میلیون تن کالا به ارزش سه میلیارد و ۷۶۲ میلیون دلار صادر شده و ۷/ ۲۶ میلیون تن به ارزش ۱۴ میلیارد و ۸۶۵ میلیون دلار نیز وارد شده است.

کمی رشد در دولت هشتم

سخنگوی گمرک درخصوص کارنامه تجارت خارجی در دولت هشتم اعلام کرد که از سال ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۳ و در زمان دولت هشتم تجارت خارجی اندکی رشد را تجربه کرد و ۱۸۲ میلیون تن کالا به ارزش ۱۲۴ میلیارد دلار، وارد یا صادر شد که سهم صادرات ۱/ ۶۳ میلیون تن به ارزش ۲۱ میلیارد و ۶۵۱ میلیون دلار بود و ۱۱۹میلیون تن به ارزش ۱۰۲میلیارد و ۳۸۱میلیون دلار، سهم واردات در این دوره چهار ساله بود.

وی افزود: در سال‌های ۱۳۸۰ تا ۱۳۸۳ به ترتیب ۲/ ۱۶، ۳/ ۱۳، ۴/ ۱۵ و ۱۸ میلیون تن کالای غیرنفتی به ارزش‌های چهار میلیارد و ۲۲۴، چهار میلیارد و ۶۰۸، پنج میلیارد و ۹۷۲ و شش میلیارد و ۸۴۷ میلیون دلار صادر شد و به ترتیب ۴/ ۲۷، ۹/ ۲۶، ۱/ ۳۰ و ۴/ ۳۴ میلیون تن به ارزش‌های ۱۸ میلیارد و ۱۱۹ میلیون، ۲۲میلیارد و ۲۷۵ میلیون، ۲۶ میلیارد و ۵۹۸ میلیون و ۳۵ میلیارد و ۳۸۸ میلیون دلار وارد کشور شد.

رشد محسوس در دولت نهم

لطیفی درخصوص تجارت خارجی دولت نهم توضیح داد که  تجارت خارجی دولت نهم ۲/ ۴۳۹ میلیون تن کالا به ارزش ۳۶۸ میلیارد و ۶۳۶ میلیون دلار بود که سهم صادرات غیرنفتی ۱۱۸ میلیون تن به ارزش ۱۳۳ میلیارد و ۷۵۱ میلیون دلار و سهم واردات ۸/ ۱۶۴ میلیون تن به ارزش ۱۸۵ میلیارد و ۴۵۰ میلیون دلار بوده است که کشور هم در صادرات و هم در واردات رشد محسوسی را تجربه کرده است.

سخنگوی گمرک توضیح داد: در بین سال‌های ۱۳۸۴ تا ۱۳۸۷ به ترتیب ۲۵ میلیون، ۷/ ۲۷ میلیون، ۱/ ۳۲ میلیون و  ۲/ ۳۳ میلیون تن کالای غیرنفتی به ارزش ۱۰ میلیارد و ۴۷۴ میلیون، ۱۲ میلیارد و ۹۹۷ میلیون، ۱۵ میلیارد و ۳۱۲ میلیون و ۱۸ میلیارد و ۳۳۳ میلیون دلار صادرشد و ۴/ ۳۵ میلیون، ۵/ ۴۳ میلیون، ۷/ ۴۱ میلیون و ۱/ ۴۴ میلیون تن کالا به ارزش‌های ۳۹ میلیارد و ۲۴۷ میلیون، ۴۱ میلیارد و ۷۲۲ میلیون، ۴۸ میلیارد و ۴۳۹ میلیون و ۵۶ میلیارد و ۴۲ میلیون دلار وارد کشور شد.

تجارت ۳۶۸ میلیارد دلاری دولت دهم

دبیر شورای اطلاع‌رسانی گمرک در مورد  تجارت خارجی دولت دهم اعلام کرد که در این دولت  و از سال ۱۳۸۸ تا پایان ۱۳۹۱ معادل ۴۳۹ میلیون و ۲۲۱ هزارتن کالا به ارزش ۳۶۸ میلیارد و  ۶۳۶ میلیون دلار بین ایران و سایر کشورها معامله انجام شد که ۲۶۴ میلیون و ۲۲۱ هزار تن به ارزش ۱۳۳ میلیارد و ۷۵۱ میلیون دلار صادرات کالاهای غیرنفتی ایران بود و ۱۷۵میلیون تن کالا به ارزش  ۲۳۴ میلیارد و ۸۸۵ میلیون دلار از کشورهای دیگر به ایران صادر شد.

لطیفی توضیح داد: در این دوره به ترتیب از سال‌های ۱۳۸۸ تا ابتدای سال ۱۳۹۲ معادل ۵/ ۴۷ میلیون، ۲/ ۶۰ میلیون، ۸/ ۷۷ میلیون و ۷/ ۷۸ میلیون تن کالای غیرنفتی  به ارزش‌های ۹/ ۲۱ میلیارد، ۵/ ۲۶  میلیارد، ۴۴ میلیارد و ۳/ ۴۱ میلیارد دلار به سایر کشورها صادر شد و ۹/ ۵۱ میلیون (بالاترین میزان وزنی واردات در  ۲۴ سال گذشته)، ۳/ ۴۵ میلیون، ۳/ ۳۸ میلیون و ۴/ ۳۹ میلیون تن به ارزش‌های ۵۵ میلیارد و ۲۸۷ میلیون، ۶۴ میلیارد و ۴۵۰ میلیون (بالاترین  میزان ارزشی واردات در ۲۴سال گذشته)، ۸/ ۶۱ میلیارد و ۵۳ میلیارد و ۳۴۸ میلیون دلار کالا از سایر کشورها خریداری شد.

تجارت خارجی ایران در دولت ۱۱ و ۱۲

سخنگوی گمرک در  رابطه با کارنامه تجارت خارجی  دولت یازدهم نیز توضیح داد که از سال ۱۳۹۲ تا پایان سال ۱۳۹۵ معادل ۵۶۳ میلیون و ۷۵۱ هزار تن کالا به ارزش ۳۶۷ میلیارد و ۸۳۹ میلیون دلار بین ایران و سایر کشورها داد و ستد شد که ۵/ ۴۱۸ میلیون تن به ارزش ۱۷۹ میلیارد و ۳۳۸ میلیون دلار آن را صادرات شامل می‌شود و ۱۴۵ میلیون و ۲۵۱ هزار تن به ارزش ۱۸۸ میلیارد و ۵۰۱ میلیون دلار آن واردات بوده است.

لطیفی توضیح داد: از سال ۱۳۹۲ تا ۱۳۹۵ به ترتیب ۸/ ۹۳ میلیون، ۷/ ۱۰۰میلیون،  ۹/ ۹۳ میلیون و ۱۳۰ میلیون تن کالای غیرنفتی به ارزش‌های ۴۱ میلیارد و ۸۴۸ میلیون، ۵۰ میلیارد و ۵۶۱ میلیون دلار (بالاترین میزان ارزش صادرات غیرنفتی در کشور) ۴۲ میلیارد و ۴۰۰ میلیون دلار  و ۴۴ میلیارد دلار از کشورمان صادر شد و ۶/ ۳۳ میلیون، ۴۳ میلیون، ۱/ ۳۵ میلیون و ۴/ ۳۳ میلیون تن کالا  به ارزش‌های ۴۹ میلیارد و ۷۰۹ میلیون، ۵۳ میلیارد و ۵۶۹ میلیون، ۴۱ میلیارد و ۵۳۹ میلیون و ۴۳ میلیارد و ۶۸۴ میلیون دلار نیز واردات داشتیم. همچنین ارزش صادرات در سال ۱۳۹۴ معادل ۴/ ۴۲ میلیارد دلار و در سال ۱۳۹۵ نیز ۴۴ میلیارد دلار بوده است.

آن‌طور که لطیفی در مورد وضعیت تجارت خارجی در دولت دوازدهم اعلام کرده است، از ابتدای سال ۱۳۹۶ تا اول سال ۱۴۰۰ بیش از ۶۴۰ میلیون تن کالا به ارزش ۳۴۷ میلیارد و ۷۸۲ میلیون دلار تبادل شد که سهم صادرات ۵۰۰ میلیون تن به ارزش ۱۶۷ میلیارد و ۶۵۲ میلیون دلار و سهم واردات ۱۴۰ میلیون تن کالا به ارزش  ۱۸۰ میلیارد و ۱۳۰ میلیون تن بوده است.

لطیفی توضیح داد: ۹/ ۱۳۲ میلیون تن کالا به ارزش ۴۶ میلیارد و ۹۸۲ میلیون دلار در سال ۱۳۹۶، ۱۱۸ میلیون تن به ارزش ۴۴ میلیارد و ۶۷۰ میلیون دلار در سال ۱۳۹۷، ۱۳۵ میلیون تن (بالاترین میزان حجمی صادرات در کشور) کالا به ارزش ۴۱ میلیارد دلار در سال ۱۳۹۸ و ۷/ ۱۱۳ میلیون تن کالا به ارزش ۳۵ میلیارد دلار کالای غیرنفتی  در سال ۱۳۹۹ صادر شده است. همچنین ۳۸ میلیون و ۸۵۶ هزار تن به ارزش ۵۴ میلیارد و ۴۵۹ میلیون دلار در سال ۱۳۹۶، ۳۲ میلیون و ۳۵۶ هزار تن به ارزش ۴۳ میلیارد و ۱۶۹ میلیون دلار در سال ۱۳۹۷، ۳۵ میلیون تن به ارزش ۷/ ۴۳ میلیارد دلار در سال ۱۳۹۸ و ۷/ ۳۳ میلیون تن کالا به ارزش ۹/ ۳۸ میلیارد دلار در سال ۱۳۹۹ به کشور وارد شده است.

سخنگوی گمرک ادامه داد: در ۲۴ سال گذشته به دلیل وابستگی به فروش نفت و شرایط سیاسی و بین‌المللی کشور تراز تجاری کشور به غیر از سال ۱۳۹۷ که مثبت یک و نیم میلیارد و سال ۱۳۹۴ که مثبت ۸۹۰ میلیون دلار بوده، منفی بوده است. (در سال به منفی بیش از ۳۰میلیارد دلار رسیده است)

وی درخصوص ارزش کالاهای وارداتی و صادراتی در سال‌های گذشته گفت: درسال‌های اخیر هر کیلو کالای صادراتی به‌طور متوسط ۳۰ تا ۳۸ سنت بوده و بالاترین میزان نیز مربوط به سال ۱۳۹۰ با ۵۶ سنت بوده است. در موضوع کالاهای وارداتی نیز درسال‌های اخیر هر کیلو یک دلار و ۲۵ سنت بوده که بالاترین ارزش متوسط واردات درکیلو در ۲۴ سال گذشته نیز به سال ۱۳۹۰ با یک دلار و ۶۱ سنت بر می‌گردد. پایین‌ترین میزان ارزش صادرات نیز به سال ۱۳۷۸ با ۱۹سنت برای هر کیلوگرم و برای واردات نیز پایین‌ترین میزان ارزش  به ازای هرکیلو با ۵۵ سنت به سال ۱۳۷۹ برمی‌گردد.

لطیفی یاد آور شد: از سال ۱۳۷۶ تا کنون روند تجارت خارجی کشور رشد چشمگیری پیدا کرده است و با توجه بیشتر به ظرفیت‌های داخلی و تولید کالاهای با ارزش افزوده بیشتر و تمرکز برصادرات کالاهای غیرنفتی با منطقه و کشورهای دنیا می‌توان صادرات کشور را سالانه ۱۰۰ میلیارد دلار هدف‌گذاری کرد که این رقم فقط ۱۰ درصد واردات کشورهای همسایه ما از دنیا است.

به گفته لطیفی، از سال ۱۳۹۳ صادرات میعانات گازی به آمار تجارت غیرنفتی کشور افزوده شده است که این نکته برای  علاقه‌مندان به حوزه تجارت، برای تحلیل هرچه بهتر این حوزه ضروری به‌شمار می‌آید.