گرچه رسوایی اطلاعاتی آمریکا در جاسوسی از متحدان خود بخصوص «آنگلا مرکل » صدراعظم آلمان اولین بار نیست که رسانه‌ای می‌شود، واکنش‌های زیادی را در بین مقامات اروپایی در پی داشته که حاکی از محکومیت این اقدام است، با این حال همچنان عزم راسخی در بین متحدان اروپایی واشنگتن برای مقابله با افسارگسیختگی آمریکا دیده نمی‌شود.
از یکشنبه شب که یک رسانه دانمارکی افشا کرد سرویس مخفی این کشور به آمریکا برای جاسوسی از سیاستمداران اروپایی از جمله مرکل بین سال‌های ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۴ کمک کرده، این خبر در رسانه‌های مطرح غربی منعکس شد. طبق گزارش شبکه تلویزیونی دانمارکی «دی‌آر»، سرویس اطلاعات دفاعی (FE) این کشور در همکاری با آژانس امنیت ملی آمریکا (NSA) به جمع‌آوری اطلاعات از مقامات کشورهای آلمان، فرانسه، سوئد و نروژ پرداخته است.
رسانه دانمارکی مذکور در این گزارش با نُه منبع که گفته می‌شود همه آن‌ها به اطلاعات طبقه‌بندی شده سرویس اطلاعات دفاعی دانمارک دسترسی داشته‌اند، مصاحبه کرده است. به گفته آن‌ها، علاوه بر مرکل، «فرانک والتر اشتاین مایر» وزیر خارجه وقت آلمان و «پیر اشتینبرک» رهبر مخالفان در آن زمان هم هدف این جاسوسی بوده‌اند.
وبگاه شبکه خبری «دویچه وله» در گزارشی نوشت این در حالی بوده که نه مرکل و نه اشتانمایر اطلاعی درباره عملیات جاسوسی انجام شده توسط مقامات دولت دانمارک نداشته‌اند.
واکنش‌های مقام‌های اروپایی به جاسوسی آمریکا از اروپا
در اولین واکنش‌ها به کارزار جاسوسی مشترک آمریکا و دانمارک، دولت فرانسه در واکنشی ضعیف، این مسئله را صرفاً «بسیار جدی» توصیف کرد.
«کلمنت بون» وزیر امور اروپای فرانسه به رادیو فرانسه اینفو گفت: «بسیار جدی است، باید ببینیم آیا شرکای ما در اتحادیه اروپا، دانمارکی‌ها، در همکاری با سرویس‌های آمریکایی مرتکب خطا شده‌اند. در صورتی که مشخص شود آمریکا از رهبران اتحادیه اروپا جاسوسی می‌کرده، این (مسئله) بسیار جدی خواهد بود.» او در ادامه خواستار بررسی بیشتر اطلاعات شد.
«اشتفان سایبرت» سخنگوی دولت آلمان هم در نشستی خبری گفت که «در حال پیگیری گزارشی مبنی بر همکاری ایالات متحده با دانمارک در رابطه با جاسوسی از مقام‌های ارشد کشورهای همسایه، از جمله آنگلا مرکل صدراعظم آلمان هستیم.»
سخنگوی دولت آلمان افزود: «دولت فدرال این گزارش را مورد توجه قرار داده و با تمام سازمان‌های مرتبط دولتی و بین‌المللی در تماس است.»
«امانوئل ماکرون» رئیس جمهور فرانسه هم در واکنش به گزارش‌ها درباره جاسوسی آمریکا از سیاستمداران اروپایی، این اقدام را «غیرقابل قبول» توصیف کرد.
وی در این خصوص بعد از نشستی دوجانبه با مرکل گفت: «اگر این اطلاعات درست باشد، این مسئله بین متحدان غیر قابل قبول است، و حتی بین متحدان اروپایی از این هم بیشتر غیر قابل قبول است. ما انتظار شفافیت کامل و روشن شدن حقایق را از سوی شرکای دانمارکی و آمریکایی خود داریم.» آنگلا مرکل صدر اعظم آلمان هم موضع ماکرون درباره این موضوع را تایید کرد.
اشتینبرک مقام سابق آلمانی که خودش هم هدف این جاسوسی بوده، در گفت‌وگو با رسانه‌های آلمانی این اقدام را رسوایی خواند و گفت: به لحاظ سیاسی این را یک رسوایی می‌بینم.
«ارنا سولبرگ» نخست‌وزیر نروژ به یک رسانه این کشور گفت: غیر قابل قبول است که کشورهای متحد نزدیک که با هم همکاری دارند احساس نیاز به جاسوسی از یکدیگر داشته باشند.
وزیر دفاع سوئد هم در این خصوص گفت: ما خواهان آن هستیم که درباره مسائل مرتبط با شهروندان، شرکت‌ها و منافع سوئدی کاملاً مطلع شویم. سپس باید ببینیم پاسخ طرف سیاسی در دانمارک چگونه به نظر می‌رسد.
همتای نروژی او در واکنش به جاسوسی آمریکا از سران اروپا با کمک سرویس جاسوسی دانمارک اظهار داشت: ما همه ادعاها را جدی می‌گیریم.
هر دو نفر تاکید کردند که «ترین برامسن» وزیر دفاع دانمارک در مطلع کردن آن‌ها از جاسوسی آژانس امنیت ملی ایالات متحده (NSA) از همسایگان دانمارک کوتاهی کرده است.
همچنین طبق گزارش‌ها، وزارت دفاع سوئد با پاریس و برلین، که سیاستمداران و مقامات ارشد آن‌ها هم هدف جاسوسی آژانس امنیت ملی آمریکا قرار گرفته‌اند، رسماً تماس برقرار کرد و تماس‌هایی با آمریکا هم در خصوص این مسئله گرفته شده است.
وزیر دفاع سوئد در خصوص این تماس‌ها گفت: این واقعیت که ما تماس‌ها را برقرار کرده و سوالات را مطرح می‌کنیم، راهی برای نشان دادن این مسئله است که ما قطعاً از وضعیت موجود رضایت نداریم.
ترین برامسن وزیر دفاع دانمارک که کشورش هدف این اتهامات قرار گرفته و طبق گزارش‌ها پیشتر از مسئله جاسوسی مطلع شده بود، در واکنش به این گزارش گفت شنود سیستماتیک از متحدان نزدیک غیر قابل قبول است.
تاکنون اما طرف‌های دیگر، آژانس امنیت ملی آمریکا و سرویس اطلاعات دفاعی دانمارک، به این اتهامات واکنشی نشان نداده‌اند.
اسنودن: بایدن از ابتدا در این رسوایی نقش داشته است
افشاگری اخیر، واکنش «ادوارد اسنودن» را هم که در سال ۲۰۱۳ پرده از جاسوسی آمریکا از مرکل برداشت، برانگیخت و او «جو بایدن» را به دست داشتن در این رسوایی از همان ابتدا متهم کرد. بایدن زمانی که اسنودن جاسوسی آمریکا از مرکل را فاش کرد، معاون رئیس‌جمهور آمریکا بود.
او در توییتی نوشت نه فقط دانمارک بلکه، شریک ارشد آن (آمریکا) هم باید با الزام صریح برای افشای اقدامات خود مواجه شود.
این افشاگر آمریکایی در توییتی دیگر به کنایه نوشت: ایکاش سال‌ها پیش دلیلی برای بررسی این موضوع وجود داشت. چرا هیچ کسی به ما هشدار نداد.
چین: آمریکا بزرگ‌ترین امپراطوری سرقت اسرار کشورهاست
سخنگوی وزارت امور خارجه چین هم که همواره کشورش به همراه روسیه هدف اتهام‌زنی آمریکا در خصوص جاسوسی سایبری قرار گرفته، آمریکا را بزرگ‌ترین امپراطوری دزدی از اسناد محرمانه خواند و افزود این کشور حفظ هژمونی خود را به دفاع از امنیت متحدانش ترجیح می‌دهد.
ونبین در نشستی خبری گفت: «آمریکا استادی واقعی در زمینه شنود بی‌رویه و سرقت اسناد محرمانه در مقیاس گسترده است و حتی متحدانش آن را غیر قابل قبول می‌دانند. آمریکا مدعی محافظت از امنیت سایبری است، اما این اتفاق نشان داد که آمریکا در واقع محافظ امنیت سایبری نیست، به دنبال سرکوب رقبا است و در حقیقت به دنبال دفاع از امنیت متحدانش نیست بلکه به دنبال حفظ هژمونی خود است.»
وی تاکید کرد: آمریکا یک توضیح به جهان بدهکار است که آیا اقداماتش با قوانین اطلاعاتی و روح توافق جریان فرامرزی اطلاعات با متحدانش همخوانی دارد و اینکه آیا به جای "شبکه پاک" از "شبکه آلوده" استفاده می‌کند؟ امیدواریم جامعه جهانی قلدری سایبری آمریکا را به معرض نمایش گذاشته و آن را محکوم کند و در برابر اقدامات غیرقانونی این "امپراطوری هکرها" ساده انگاری نکند.
روزنامه «گلوبال تایمز» چین هم در سرمقاله‌ای با تیتر «رسوایی جاسوسی آمریکا در اروپا نباید کوچک شمرده شود» به این مسئله پرداخت.
در این سرمقاله در خصوص نگرانی‌ها از احتمال واکنش ضعیف اروپا گفته و واکنش اروپا، مسئله‌ای فراتر از این قاره خوانده شده است.
گلوبال تایمز در این خصوص نوشت: اقدامات شیطانی آمریکا به شدت قوانین بین المللی را نقض کرده و کسانی که هدف جاسوسی قرار گرفته‌اند تنها مقامات اروپایی نیستند و کشورهای دیگری هم در این روند درگیر هستند.
شورای سردبیری این روزنامه سپس از جامعه بین‌المللی خواسته این رسوایی را به مسئله‌ای بین متحدان تنزل ندهد و در عوض فشار بر واشنگتن را افزایش دهد و آمریکا و اروپا را به انتشار عمومی اطلاعات مربوطه وادارد و برای توضیح به جهان تحت فشار قرار دهد.
در سال ۲۰۱۳، اسنودن پیمانکار سابق آژانس اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) جزئیات نظارت گسترده بر اینترنت و تلفن از سوی سرویس‌های اطلاعاتی آمریکا را برای رسانه‌ها افشا کرد. بعد از این اقدام، آمریکا او را به سرقت اموال دولتی، تبادل غیرمجاز اطلاعات دفاع ملی و تبادل اطلاعات ارتباطی طبقه‌بندی شده متهم کرد. این در حالی بود که پیش از افشاگری او، مقامات ارشد اطلاعاتی آمریکا اصرار داشتند که آژانس امنیت ملی هرگز آگاهانه داده‌های سوابق تلفن‌های شخصی را جمع‌آوری نکرده است.
پیشتر مقام‌های آلمان یک نفر را هم به اتهام جاسوسی برای آمریکا بازداشت کرده بودند. رسانه‌های آلمان گزارش داده بودند که مظنون یکی از کارکنان سازمان اطلاعات برون‌مرزی آلمان بوده که به مدت دو سال برای آمریکا جاسوسی می‌کرده است.