همچنين در روايت ديگري نقل شده است كه رسول خدا(ص) در شب بيست و سوم ماه رمضان به سر و روي خانواده‌اش آب مي‌پاشيد تا به خواب نروند ( و از فضيلت اين شب بهره بگيرند).
روايات متعدد ديگري نيز داريم كه مي‌گويد: شب قدر، شب بيست و سوم است. مرحوم "علامه مجلسي" نيز در كتاب "زادالمعاد" مي‌گويد:"اكثر احاديث معتبر دلالت دارد كه شب بيست و سوم، شب قدر است".
اعمال مخصوص شب بيست و سوم ماه رمضان
در شب بيست و سوم ماه مبارك رمضان، غير از اعمال مشترك شبهاي قدر، اعمال ديگري نيز وارد شده است تا فردي كه اين شب را به احيا مي‌گذراند در كنار اعمال مشترك شبهاي قدر، آنها را نيز انجام دهد، كه شرح آن در ادامه مي آيد:
1- سوره عنكبوت و سوره روم را بخواندكه امام صادق(ع) فرمود: " هركس در شب بيست و سوم، سوره‌هاي عنكبوت و روم را بخواند، به خدا سوگند! اهل بهشت است".
2- هزار مرتبه سوره "انا انزلناه" (سوره قدر) را بخواند.
3- سوره " حم دخان" (سوره دخان) را بخواند.
4- محمّد بن عيسى به سند خود از امامان صالح عليهم السّلام روايت كرده كه فرمودند:در شب بيست وسوم از ماه رمضان اين دعا را به دفعات بخوان،در حال سجود و قيام و قعود.و بر هر حالى كه هستى در تمام ماه،و در طول حياتت تا جايى كه ممكن باشد،و هر زمانى كه به يادت آيد.بعد از ستايش پروردگار به بزرگوارى،و فرستادن صلوات بر پيامبر صلى اللّه عليه و آله مىگويى:
اَللهمَّ کُن لولیّکَ الحُجةِ بنِ الحَسَنِ صَلَواتُکَ عَلَیهِ و عَلی ابائهِ فی هذهِ السّاعةِ، و فی کُلّ ساعَة وَلیّا و حافظا وقائِداً وَ ناصِراً وَ دَلیلاً وَ عَیناً حَتّی تُسکِنَهُ اَرضَکَ طَوعاً و تُمَتّعَهُ فیها طَویلًا.
حجت بن الحسن كه درودهايت بر او و پدرانش باد،در اين ساعت،و در هر ساعت سرپرست و نگهبان و پيشوا و ياور و راهنما و ديده باه(باش،تا او را با رغبت مردم در زمينت سكونت دهى،و زمانى طولانى بهرهمندش سازى.
هركس در شب بيست و سوم، سوره‌هاي عنكبوت و روم را بخواند از بهشتیان است
5- همچنین می خوانی:
یا مُدَبّرَ الاُموُرِ ،یا باعِثَ مَن فی القُبُور،یا مُجرِی البُحُور،یا مُلَیّنَ الحَدیدِ لِداوُد ، صَل عَلی مُحَّمد وَافعَل بی کَذا وَ کَذا اَللیلَةَ الیلَةَ
اى تدبيرگر امور، اى برانگيزنده مردهاى در گور،اى روان كننده درياها،اى نرم كننده آهن براى داود،بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و با من چنين و چنان كن امشب،امشب
(به جاى«كذا و كذا»حاجات خود را بخواهد)
و دست‌هاى خود را در وقت خواندن «یا مدبّر الامور»تا آخر به سوى آسمان بردار و این دعا را در حال رکوع، سجود، ایستاده و نشسته بخوان و آن را تکرار کن و در شب آخر ماه رمضان هم بخوان.
6-اين دعا را بخواند:
اللَّهُمَّ امْدُدْ لِي فِي عُمُرِي وَ أَوْسِعْ لِي فِي رِزْقِي وَ أَصِحَّ لِي جِسْمِي وَ بَلِّغْنِي أَمَلِي وَ إِنْ كُنْتُ مِنَ الْأَشْقِيَاءِ فَامْحُنِي مِنَ الْأَشْقِيَاءِ وَ اكْتُبْنِي مِنَ السُّعَدَاءِ فَإِنَّكَ قُلْتَ فِي كِتَابِكَ الْمُنْزَلِ عَلَى نَبِيِّكَ الْمُرْسَلِ صَلَوَاتُكَ عَلَيْهِ وَ آلِهِ يَمْحُو اللَّهُ مَا يَشَاءُ وَ يُثْبِتُ وَ عِنْدَهُ أُمُّ الْكِتَابِ
خدايا عمرم را طولانى گردان،و روزىام را وسعت بخش،و بدنم را تندرست بدار،و به آرزويم برسان،و و اگر در زمره بدفرجامان،هستم،مرا از آن گروه محو كن،و در گروه سعادتمندان ثبت فرما،كه تو در كتاب فرو فرستاده به پيامبر مرسلت(درود تو بر او و خاندانش)فرمودى:خدا محو مىكند آنچه را بخواهد و ثبت مىنمايد آنچه را اراده كند و كتاب جامع نزد اوست.
7- بخواند دعای :
اللَّهُمَّ اجْعَلْ فِيمَا تَقْضِي وَ فِيمَا تُقَدِّرُ مِنَ الْأَمْرِ الْمَحْتُومِ وَ فِيمَا تَفْرُقُ مِنَ الْأَمْرِ الْحَكِيمِ فِي لَيْلَةِ الْقَدْرِ مِنَ الْقَضَاءِ الَّذِي لا يُرَدُّ وَ لا يُبَدَّلُ أَنْ تَكْتُبَنِي مِنْ حُجَّاجِ بَيْتِكَ الْحَرَامِ فِي عَامِي هَذَا الْمَبْرُورِ حَجُّهُمْ الْمَشْكُورِ سَعْيُهُمْ الْمَغْفُورِ ذُنُوبُهُمْ الْمُكَفَّرِ عَنْهُمْ سَيِّئَاتُهُمْ وَ اجْعَلْ فِيمَا تَقْضِي وَ تُقَدِّرُ أَنْ تُطِيلَ عُمْرِي وَ تُوَسِّعَ لِي فِي رِزْقِي
خدايا قرار ده در آنچه حكم مىكنى،و مقدّر مىنمايى،از فرمان حتمى، در آنچه از كار حكيمانه جدا مىسازى در شب قدر،از حكمى كه بازگشت نپذيرد،و تغيير نيابد،اينكه مرا در اين سال از حاجيان خانه محترمت بنويسى،حاجيانى كه حجّشان پذيرفته،و سعيشان قبول افتاده،و گناهانشان آمرزيده گشته،و بديهايشان محو شده است،و قرار ده در آنچه فرمان مىدهى و مقدّر مىنمايى كه عمرم را طولانى گردانى،و در روزىام وسعت بخشى.
خواندن هزار مرتبه سوره "انا انزلناه" در شب قدر فضیلت بسیار دارد
8-دعايى را كه در كتاب«اقبال»آمده است بخواند:
يَا بَاطِنا فِي ظُهُورِهِ وَ يَا ظَاهِرا فِي بُطُونِهِ وَ يَا بَاطِنا لَيْسَ يَخْفَى وَ يَا ظَاهِرا لَيْسَ يُرَى يَا مَوْصُوفا لا يَبْلُغُ بِكَيْنُونَتِهِ مَوْصُوفٌ وَ لا حَدٌّ مَحْدُودٌ وَ يَا غَائِبا [غَائِبُ] غَيْرَ مَفْقُودٍ وَ يَا شَاهِدا [شَاهِدُ] غَيْرَ مَشْهُودٍ يُطْلَبُ فَيُصَابُ وَ لا يَخْلُو [لَمْ يَخْلُ] مِنْهُ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرْضُ وَ مَا بَيْنَهُمَا طُرْفَةَ [طَرْفَةَ] عَيْنٍ لا يُدْرَكُ بِكَيْفٍ [بِكَيْفَ] وَ لا يُؤَيَّنُ بِأَيْنٍ [بِأَيْنَ] وَ لا بِحَيْثٍ [بِحَيْثُ] أَنْتَ نُورُ النُّورِ وَ رَبُّ الْأَرْبَابِ أَحَطْتَ بِجَمِيعِ الْأُمُورِ سُبْحَانَ مَنْ لَيْسَ كَمِثْلِهِ شَيْءٌ وَ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ سُبْحَانَ مَنْ هُوَ هَكَذَا وَ لا هَكَذَا غَيْرُهُ
اى پنهان در حال آشكار بودنش،و اى آشكار در حال پنهان بودنش و اى پنهانى كه مخفى نمىشود،اى آشكارى كه ديده نمىشود،اى به وصف آمدهاى كه هيچ ممكنى به حقيقتش نمىرسد و هيچ حدّ بستهاى به او احاطه پيدا نمىكند،و اى غايب گم نشده،اى حاضرى كه مشهود نيست،تا آنكه جستجو شود و او را بيابند،آسمانها و زمين و آنچه بين آنهاست،به اندازه چشم برهمزدن از او خالى نيست،به كيفيتى معيّن دانسته نمىشود و محدود به مكان و جهت نمىگردد،تويى روشنايى نور،پروردگار پرورندگان،به همه امور احاطه كردهاى، منزّه است آنكه چيزى همانندش نيست،و او شنوا و بيناست،منزّه است آنكه داراى اين صفات است و براى غير او چنين صفاتى نيست.
سپس آنچه را مى خواهى از خدا طلب كن
9: غير از غسل اوّل شب،غسلى هم در آخر شب انجام دهد.بدان كه براى غسل و شب زندهدارى اين شب و زيارت امام حسين عليه السّلام،و صد ركعت نماز،فضيلت بسيار نقل شده است،و انجام اين اعمال مورد تأكيد است.
شيخ طوسى در كتاب«تهذيب»از ابو بصير از امام صادق عليه السّلام روايت كرده كه آن حضرت فرمود:در شبى كه اميد مىرود شب قدر باشد،صد ركعت نماز بخوان در هر ركعت پس از سوره«حمد»ده مرتبه سوره«توحيد»را قرائت كن،گفتم:فدايت شوم،اگر ايستاده قدرت نداشته باشم چه؟فرمود نشسته بخوان،گفتم اگر نتوانم،فرمود:به همان حالى كه در بسترت به پشت خوابيدهاى اين نماز را بخوان.
از كتاب»دعائم الاسلام«روايت شده كه رسول خدا صلى اللّه عليه و آله در دهه آخر ماه رمضان بستر خود را جمع مىكرد،و براى عبادت كمر همّت را محكم مىبست،و در شب بيستوسم اهل خود را بيدار مىكرد،و آنهايى را كه خواب در ربوده بود،به رويشان آب مىپاشيد،و حضرت فاطمه عليها السلام در اين شب اجازه نمى داد احدى از اهلش بخوابد،و خواب آنها را به كمى طعام علاج مى فرمود،و آنها را با خواباندن در روز براى بيدارى و احياى شب آماده مى كرد،و مى فرمود:محروم كسى است كه از خير اين شب محروم بماند. روايت شده كه امام صادق عليه السّلام به بيمارى سختى دچار شده بود،وقتى شب بيست وسوم ماه رمضان رسيد،به خدمتكارانش دستور داد او را به مسجد بردند،و تا صبح در مسجد بود.
علاّمه مجلسى(ره)فرموده است هرقدر كه خواندن قرآن ممكن باشد،در اين شب خوانده شود،و دعاهاى صحيفه كامله(سجاديه)،به ويژه دعاى مكارم الأخلاق،و دعاى توبه قرائت گردد،و روزهاى اين شبها را نيز بايد حرمت نهاد،و به عبادت و تلاوت قرآن به سر آورد،زيرا در احاديث معتبر آمده است كه روز قدر در فضيلت همانند شب قدر است. ∎