سلامت نیوز: همزمان با آغاز روزهای گرم در ایران، آژیر هشدار در عرصه‌های طبیعی، مراتع و جنگل‌های کشور بار دیگر روشن می‌شود و این مناطق ارزشمند در سال1400 نیز طعمه زبانه‌های سوزان شده و به تلی از خاکستر تبدیل می‌شوند.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه همشهری ،بررسی‌های مشخص کرده است که جنگل‌های غرب کشور به‌ویژه در رویشگاه‌های زاگرسی در 5استان کشور، امسال نیز در برابر آتش بی‌دفاع هستند و باید از همین حالا برای پیشگیری و مهار فوری آتش تجهیز شوند.پیش‌بینی‌های سازمان جهانی هواشناسی نشان می‌دهد نیمه غربی کشور در ماه‌های پیش‌رو بارندگی چندانی ندارد و با افزایش دما و خشک‌شدن علفزارها، منابع طبیعی این پهنه مستعد آتش‌سوزی هستند. بنابراین هر فردی که وارد عرصه‌های طبیعی می‌شود باید متوجه باشد که هر اشتباه کوچک، ممکن است عواقب جبران‌ناپذیری برای جنگل‌ها به‌دنبال داشته باشد.
عرصه‌های مستعد آتش‌سوزی
عرصه‌های جنگلی غرب کشور مستعدترین نقاط در برابر آتش هستند. با افزایش میانگین دمای استان‌های غربی که به‌زودی رخ می‌دهد، رطوبت به سرعت از اراضی جنگلی بخار می‌شود و عرصه‌های طبیعی غرب کشور از‌ماه آینده با افزایش دما مستعد آتش‌سوزی می‌شوند.طی هفته‌های اخیر، بارش در منطقه غرب کشور و در استان‌های لرستان و ایلام بیش از حد نرمال و در کرمانشاه، چهارمحال و بختیاری و کهگیلویه و بویراحمد، نرمال و کمتر از آن بود.
مرکز خشکسالی و مدیریت بحران سازمان هواشناسی کشور در این‌باره اعلام کرده است که بارش‌های بالاتر از میانگین در فصل بهار به رشد و توسعه علفزارها می‌انجامد. در نتیجه، زمانی‌که فصل گرم فرامی‌رسد و بارش‌ها کم می‌شود این مناطق خشک و مستعد آتش‌سوزی خواهند شد. بدین‌ترتیب امسال ازجمله سال‌هایی است که باید مراقب هرگونه ایجاد آتش و جرقه در این مناطق بود تا درختان زاگرسی از آتش در سال جاری در امان بمانند.
80هزار داوطلب علیه آتش
اصلی‌ترین مقابله‌گران با آتش در منابع طبیعی ایران، داوطلبانی هستند که اگرچه هیچ آموزشی ندیده‌اند و امکانات و تجهیزاتی برای این مهم ندارند اما هنگام حریق، با دست خالی به یاری جنگل‌ها و مراتع کشور می‌شتابند. همزمان با آغاز فصل گرم سال و احتمال افزایش دامنه آتش در منابع طبیعی کشور، رئیس سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری کشور در نامه‌ای به ادارات کل منابع‌طبیعی استان‌ها خواستار استفاده از ظرفیت همیاران طبیعت در امر حفاظت، پیشگیری و اطفای حریق در عرصه‌های منابع طبیعی شد و اعلام کرد:
با توجه به پایین‌بودن میزان بارندگی، احتمال اینکه در فصل بهار و تابستان شاهد آتش‌سوزی در جنگل‌ها و مراتع کشور باشیم وجود دارد و نیروهای داوطلب مردمی می‌توانند با آموزش‌های لازم و مجهزشدن به امکانات انفرادی، نقش تأثیرگذاری در پیشگیری و اطفای حریق احتمالی عرصه‌های منابع طبیعی داشته باشند.
لزوم مقابله با خطر احتمالی
آتش همانطور که از ابتدای تعطیلات نوروز تا همین دو روز قبل 35بار عرصه‌های جنگلی ایران را سوزاند، در ماه‌های گرم سال نیز احتمالا مهمان ناخوانده درختان جنگلی خواهد شد اما برای مقابله با این خطر چه باید کرد؟ رطوبت‌سنجی کوتاه‌مدت در عرصه‌هایی که علفزار دارند، یکی از راه‌حل‌های اساسی است که باید از سوی ادارات کل منابع طبیعی استان‌ها به‌شدت پیگیری شود.
همچنین باید گردشگران عرصه‌های طبیعی کشور در درگاه‌های ورود به این عرصه‌ها توجیه شوند که کوچک‌ترین آتش آنها می‌تواند ده‌ها هکتار جنگل را به خاکستر تبدیل کند. گام سوم نیز تجهیزات واکنش سریع و البته مؤثر است که آبپاش‌های هوایی نظیر بالگرد و پهپاد برای این مهم باید اختصاص یابد. البته در بخش بالگرد، نظیر 2سال اخیر، توافقنامه‌ای میان سازمان جنگل‌ها و وزارت دفاع برای اعزام بالگرد منعقد شده است. اما در زمان آتش‌سوزی، هر ثانیه از اهمیت فراوان برخوردار است و باید هر دو نهاد چابک‌تر از گذشته از همین حالا آماده پیشگیری و اطفای سریع حریق‌های جنگلی باشند.
کاهش کیفیت جنگل‌های ایران
بر اساس آمار سال1399 در یک دهه اخیر، یک میلیون و ۶۴۵هزار هکتار از وسعت جنگل‌های نیمه‌انبوه ایران با تراکم پوشش ۲۵ تا ۵۰درصد کاسته شده و در مقابل یک‌میلیون و ۹۱۰هزار هکتار به اراضی جنگلی با تراکم پوشش یک تا ۵ درصد اضافه شده است.اسکندر زند مرجع ملی کنوانسیون تنوع زیستی کشور نیز در این‌باره گفته است: متأسفانه وضعیت حفاظت از جنگل‌ها، مراتع و زمین‌های زراعی در کشور طی سال‌های اخیر مناسب نبوده است.
آتش‌سوزی، بهره‌برداری بی‌رویه، تغییر کاربری و تخریب سرزمین از اصلی‌ترین عوامل از بین رفتن جنگل‌ها و به‌‌تبع آن تنوع زیستی است.به‌گفته او، سالانه ۱۰۳هزار هکتار از جنگل‌های نیمه‌انبوه کاسته و در مقابل، سالانه حدود ۱۲۰هزار هکتار به اراضی جنگلی اضافه شده است. البته طی ۱۶سال اخیر سالانه ۳۲هزار هکتار به سطح جنگل‌های دست‌کاشت (که به‌مراتب کیفیت پایین‌تری نسبت به جنگل‌های طبیعی دارند) افزوده شده و سطح جنگل‌های انبوه (با تراکم پوشش بیش از ۵۰درصد) نیز سالانه حدود ۲۶هزار هکتار افزایش داشته است.
بر این اساس می‌توان بیان کرد که کیفیت جنگل‌های ایران به‌شدت پایین آمده و به‌جز جنگل‌های انبوه که حدود ۱۲درصد از جنگل‌های ایران را شامل می‌شوند و البته به‌نسبت دور از دسترس قرار دارند، بقیه جنگل‌ها به‌شدت در معرض آسیب هستند.