سرویس سیاسی انصاف نیوز: «رستم قاسمی» وزیر نفت دو سال آخر دولت احمدی‌نژاد بود. او پیش از وزارت، سابقه‌ی فرماندهی قرارگاه خاتم‌الانبیا و سمت‌های نظامی دیگر هم در کارنامه‌ی خود دارد. وزیری که از روز انتصابش جنجال‌هایی داشت. در روز انتصاب او وزارت خزانه‌داری آمریکا اعلام کرد که وزارت نفت به دست سپاه افتاده است. اکثر پرونده‌های جنجالی مانند گم‌شدن دکل نفتی، بابک زنجانی و… در دوره‌ی او رخ‌داده است.
او سال‌هاست در سپاه پاسداران فعالیت اقتصادی می‌کند و درحال حاضر هم مشاور عالی فرمانده کل سپاه پاسداران است.
حالا گمانه‌زنی‌هایی مبنی‌بر کاندیداتوری او در انتخابات سال ۱۴۰۰ برای ریاست‌جمهوری شنیده می‌شود.
در ادامه متن گفت‌وگوی انصاف نیوز با او را می‌خوانید و فیلم آن را ببینید:
قیمت واقعی نفت حداقل ۱۰۰ دلار است
انصاف نیوز: شما سال ۲۰۱۲ در لیست مردان قدرتمند جهان از نظر مجله فوربس بودید. بیشتر خودتان را یک مرد قدرتمند اقتصادی می‌دانید یا سیاسی؟
رستم قاسمی: من معیارهای دقیق این ارزیابی و اینکه بر اساس چه معیاری رتبه دوازدهم مرد قدرتمند جهان را به من داده‌اند را نمی‌دانم. اما سابقه‌ی من یک سابقه‌ی اقتصادی است. درست از روز بعد از جنگ من در کار سازندگی بودم. در دوره‌ای هم وزیر نفت بودم؛ بنابراین عمده کارهای من در حوزه اقتصادی بوده است. کسی که کار بزرگ اقتصادی می‌کند باید در سیاست هم ورود داشته باشد تا بتواند در سطح کلان کارهایی را انجام دهد.
شما یک پیش‌بینی کرده بودید که قیمت نفت ممکن است به ۲۰۰ دلار برسد.
من پیش‌بینی نکرده بودم که قیمت نفت به ۲۰۰ دلار می‌رسد. ولی گفته بودم که قیمت واقعی نفت حداقل ۱۰۰ دلار است و تا ۲۰۰ دلار هم می‌تواند برسد. امروزه معتقدم قیمت واقعی نفت در دنیا این نیست، اگر قیمت نفت را با دیگر حامل‌های انرژی که قیمتشان رشد چشمگیری داشته است مقایسه کنیم متوجه می‌شویم که قیمت نفت خیلی بیشتر از ۲۰۰ دلار باید باشد.
تصور نمی‌کنید به دلیل رشد دیگر حامل‌های انرژی است که قیمت نفت کم شده است.
خیر. امروز که ما در خدمت شما هستیم هنوز حدود ۸۵ درصد سبد انرژی دنیا از انرژی‌های هیدروکربنی است. علی‌رغم تمام تلاش‌هایی که کشورهای صنعتی کردند اما همچنان ۸۵% سهم انرژی‌های هیدروکربنی است. این خیلی رشدی در انرژی‌های نو نداشتیم. پس خیلی تغییری در سبد انرژی رخ نداده است که بخواهد روی قیمت نفت تأثیر بگذارد.
روس‌ها روی ارزان شدن نفت ما تاثیر دارند ولی منشا آن نیستند
نظر شما در مورد رقابت ایران و روسیه برای قیمت نفت چیست؟ از طرفی روس‌ها با ما رابطه‌ی خوبی دادرند و از طرفی همیشه برای پایین آوردن قیمت نفت تلاش می‌کنند.
روس‌ها عضو اوپک نیستند. ولی من خیلی معتقد نیستم که روس‌ها از کشورهایی باشند که منشأ پایین آمدن قیمت نفت باشند. ممکن است در این موضوع تأثیرگذار باشند ولی منشأ نیستند. چرا که آنها خودشان یکی از بزرگ‌ترین صادرکنندگان نفت در دنیا هستند. کشورهای دیگری در جای دیگری و به‌صورت سیاسی نفت را قیمت‌گذاری می‌کنند.
هیچ زمانی مثل دولت ما تحریم شدت نداشت
دولت اعلام می‌کند که روزانه میزانی نفت صادر می‌کند. این صادرات از چه روشی است؟ از همان روشی است که در زمان وزارت شما هم از آن استفاده می‌شد؟
من می‌خواهم یک توضیح کلی بدهم. ما یک کشور بزرگ و جزو مؤسسین اوپک هستیم. هم اوپک نفتی و هم اوپک گازی؛ بنابراین می‌توانیم تأثیر بسیار زیادی داشته باشیم. پیش‌ازاین یک‌بار در دوران دکتر مصدق تحریم کوتاهی علیه ایران وضع شد که بعد از آن هم اقتصاد ایران سقوط کرد. اما در سال ۹۰ و ۹۱ که بنده وزیر بودم، باید این نکته را عرض کنم که در تاریخ بیش از صدساله نفت کشور هیچگاه مانند آن سال‌ها ما تحریم همه‌جانبه نبودیم. زمانی که تحریم علیه ایران امضا شد آقای اوباما گفت تحریم‌های فلج‌کننده علیه ایران امضا کرده‌ایم، واقعاً هم به او اطلاعات درستی داده بودند. ما در روزهای شروع تحریم با مشکلاتی روبرو بودیم چون هم فشار زیادی روی ما بود و هم تجربه عبور از تحریم‌ها را نداشتیم. بااین‌وجود که ما تحریم سازمان ملل و اروپا و آمریکا بودیم توانستیم نفت بسیار زیادی را بفروشیم. امروز هم دوستان ما بالاخره بخشی از نفت را می‌فروشند که نمی‌شود میزانش را گفت.
البته تحریم‌های الان هم تحریم‌های سنگینی است.
بله حتماً همین‌طور است. قطعاً تحریم چیز خوبی نیست.
تحریم چیز خوبی نیست؟
حتماً چیز خوبی نیست آنهایی که کشور را تحریم می‌کنند به ما ظلم می‌کنند.
همه مشکلات کشور از تحریم نیست
آنها بله اما این موضع شما که می‌گوید تحریم چیز خوبی نیست موضع جالبی است. به دلیل اینکه برخی از آنهایی که نزدیکی سیاسی با شما دارند از تنش‌زدایی دفاع نمی‌کنند و حتی کارهایی می‌کنند که کارشناسان می‌گویند این کارها باعث تحریم می‌شود.
البته روی این موضوع بسیار اختلاف‌نظر وجود دارد. من هم خیلی نمی‌خواهم وارد این موضوع شوم که آیا این تحریم‌ها اساساً به‌خاطر همفکران ما اتفاق افتاده است یا خیر. اگر خواستید در سوال مستقلی من به این موضوع پاسخ می‌دهم. اما تا آنجا که من اطلاع دارم حضرت آقا هم بارها گفته‌اند که آمریکایی‌ها ظلم می‌کنند و ایران را تحریم می‌کنند. این نکته واضح است که تحریم چیز خوبی نیست ولی به‌عنوان کسی که در سخت‌ترین دوران تحریم مسئولیت داشتم عرض می‌کنم که همه مشکلات کشور هم از تحریم نیست. این صحیح است که بخشی از مشکلات کشور ناشی از تحریم است. تحریم هزینه‌هایی هم دارد. اما اینکه چرا تحریم شده‌ایم بحث دیگری است.
گفتید که می‌توانیم در سوال جدایی بپرسیم عامل اصلی تحریم‌ها کیست. در زمانی که شما وزیر بودید آقای احمدی‌نژاد گفته بودند که تحریم‌ها کاغذ پاره است. تصور نمی‌کنید که آن جملات تحریک‌کننده بودند؟
ما باید به سیر تحریم‌های آمریکا علیه ایران برگردیم. درست روزهای اول انقلاب بود که آمریکا ایران را تحریم نظامی کرد. به‌خاطر دارید که در دولت اول آقای کلینتون تحریم‌های داماتو رخ داد و به طور وسیع‌تری شکل گرفت. اتفاقاً همیشه در دولت دموکرات‌ها حجم تحریم‌ها بیشتر شده است. از آن موقع همواره تحریم‌ها بوده است. علی‌رغم اینکه در دوره اول بیشترین شعارها را علیه آمریکا داده بود، اما در دولت دوم او و در زمان آقای اوباما این تحریم‌های فلج‌کننده اتفاق افتاد. البته عرض کردم آن زمان هم تحریم سازمان ملل هم آمریکا و هم اروپا بود. ما الان تحریم اروپا نیستیم گرچه آنها کمکی به رفع تحریم‌ها بر اساس تعهداتی که در برجام داشتند نکردند. حتی بعد از برجام هم طبق آماری که من دارم حدود ۴۰ تحریم جدید اتفاق افتاد.
به نظر شما باید چه‌کار کرد که این تحریم نباشد.
آن را باید از کسانی که دست‌اندرکاران این موضوع بودند و هستند سوال کرد. ما برجام را امضا کردیم. نمی‌خواهیم وارد درست یا غلط آن هم بشویم.
بعد از خروج آمریکا، برجام مرد
نمی‌خواهید وارد شوید؟ یعنی نظری در مورد آن ندارید؟
آن بحث دیگری است. من الان سیر تحریم‌ها را می‌گویم. دولت ایران برجام را باوجوداینکه عده‌ای موافق و مخالف بودند امضا کرد. دولت آمریکا هم وقت زیادی گذاشت. در تاریخ سابقه ندارد که وزیر امور خارجه آمریکا چندین روز وقتش را در کشوری خارج از خاک آمریکا بگذراند که مسئله‌ای را به نتیجه برساند ودر نهایت هم دولت آمریکا برجام را امضا کرد کنگره هم آن را امضا کرد. چیزی بالاتر از این در آمریکا وجود ندارد. اما دولت دیگری در آمریکا روی کار می‌آید و برجام را پاره می‌کند و از آن خارج می‌شود. به نظر شما این مشکل می‌تواند از داخل و یا اقدامات ما باشد که یک دولتی یک معاهده بین‌المللی را امضا کرده آژانس npt هم تأیید کرده است که ایران به تمام تعهدات برجامی خود عمل کرده است سوال این است چرا دولت آمریکا برجام را پاره کرد؟ زمانی که آمریکا از برجام خارج شد، برجام مرد!
و بعد وضع کشور این‌طور شد؟
من در سوال قبلی هم توضیح دادم که وضع فعلی کشور فقط مربوط به تحریم‌ها نیست.
یعنی خروج آمریکا هیچ تأثیری نداشت؟ چون خیلی‌ها معتقدند وضع موجود حاصل عملکرد دولت روحانی است.
من یک توضیحی بدهم. این واقعیتی است که آمریکایی‌ها از برجام خارج شدند و تحریم‌ها برگشت. اروپایی‌ها هم بعد از خروج آمریکا به هیچ‌کدام از تعهداتشان عمل نکردند. در یکی از نشست‌هایی که بعد از خروج آمریکا با ۴ بعلاوه ۱ برگزار شد آنها تعهد کردند که ما تلاشمان این خواهد بود که ایران از منافع برجامی استفاده کند. اما به آن عمل نکردند. پس برجام عملاً نافرجام بود. از روز اول هم نافرجام بود، بعد از خروج آمریکا هم نافرجام ماند. اینکه می‌گویند تمام وضع موجود کشور به‌خاطر تحریم‌ها است من به‌عنوان یک فرد اقتصادی می‌گویم خیر.
این درست است. اما به‌هرحال بخش مهمی از آن بعد از خروج آمریکا از برجام رخ داد.
بله من گفتم که تحریم هم اثر دارد.
می‌توانید بگویید چند درصد؟
اختلاف‌نظرهایی در این مورد وجود دارد و هرکس تفسیری از آن دارد به‌هرحال گفتن عدد ساده نیست. ولی می‌خواهم بگویم همه مشکلات کشور برجامی نیست.
دولت روحانی که همان دولت قبلی است چطور بعد از خروج آمریکا از برجام مشکلات این‌قدر زیاد شد.
در موردبحث تحریم‌ها چه باید کرد من در ادامه خواهم گفت.
موشک دلیل خروج از برجام نبود، بهانه بود
کارشناسان دو نکته را به‌عنوان پالس منفی به آمریکا و دیگر طرفین برجام تلقی می‌کنند. اول حمله به سفارت عربستان و بعد از آن آزمایش موشکی بعد از برجام که برخی معتقدند تأثیر منفی روی برجام داشت نظر شما چیست؟
در برجام تعهداتی برای طرفین وجود دارد. موضوع موشکی اصلاً در برجام وجود ندارد بنابراین نمی‌تواند دلیل منطقی و قانونی برای تأثیر گذاشتن روی برجام باشد. می‌تواند بهانه‌ای برای آن باشد اما دلیل آن نمی‌تواند باشد.
به‌عنوان یک سیاستمدار فکر می‌کنید این بهانه‌گیری قابل‌پیش‌بینی نبود؟
خیر، چرا باید باشد. ایران اتفاقاً در برجام این را پیش‌بینی کرده بود. قطعاً آمریکا می‌خواست که موشکی هم بخشی از برجام بشود ولی ایران قبول نکرده بود.
بابک زنجانی از هزینه‌های تحریم است
به نظر شما تحریم باعث به‌وجودآمدن پدیده‌هایی مانند بابک زنجانی است؟
وقتی ما می‌گوییم تحریم یعنی جنگ اقتصادی. این یک واقعیت است. ما یک جنگ نظامی یا دفاع را تجربه کردیم. دلیل اینکه آمریکایی‌ها جنگ اقتصادی را با ما شروع کردند این بود که مراکز اطلاعاتی آمریکا به این نتیجه رسیده بودند که جنگ نظامی فقط بخشی از مردم ایران را درگیر می‌کند. اما جنگ اقتصادی به خانه تمام ایرانیان می‌رود. به همین دلیل است که بعد از جنگ هشت‌ساله به جنگ اقتصادی روی آوردند.
جنگ اقتصادی پیچیده‌تر از جنگ نظامی است. به‌خصوص که دشمن ما ابزارهایی دارد که منحصر به اوست و از جای دیگری قابل تأمین نیست. برای نمونه شما می‌دانید که حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد پول بین‌المللی دلار است. سوئیفت هم به‌عنوان ابزار آن تحت اختیار آمریکاست. وقتی آنها ما را تحریم می‌کنند حتماً هزینه دارد. جنگ اقتصادی هزینه دارد.
حتماً مردم درگیر جنگ اقتصادی شده‌اند. اما به نظر می‌رسد بخشی از مسئولین گویا اصلاً جنگ را درک نکرده‌اند. گمان می‌کنند که می‌شود شعار داد. از مواضع مسئولین در قبال این جنگ دفاع می‌کنید؟
تا جایی که من می‌دانم در گفتار مسئولین هم هست که جنگ اقتصادی بر ایران تحمیل شده است. این جنگ هزینه‌های خود را هم دارد. من تابه‌حال نشنیده‌ایم که مسئولی بگوید این جنگ هزینه ندارد.
من بارها شنیده‌ام که مسئولین می‌گویند قطعنامه‌ها کاغذپاره هستند و بسیاری از مسئولین هم تابه‌حال گفتند که تحریم‌ها نعمت هستند.
ممکن است کسانی این حرف‌ها را زده باشند ولی من نشنیدم که کسی بگوید تحریم‌ها اثری ندارد.
بعدازاین که اثر گذاشت و گفتند اما قبلش خیر.
نه از همان ابتدا مشخص بود که جنگ اقتصادی تأثیراتی دارد؛ بنابراین مسئولین هم در برهه‌ای پذیرفتند که نرمش قهرمانانه‌ای رخ دهد تا تحریم‌ها رفع شود. این اتفاق هم رخ داد ولی نه‌تنها تحریم‌ها رفع نشد بلکه برجام هم پاره شد. من باز تأکید می‌کنم تمام مشکلات کشور از تحریم نیست.
برجام نرمش قهرمانانه بود
نظرتان در مورد برجام و بازگشت به آن چیست؟
من پیش‌ازاین هم گفتم برجام یک نرمش قهرمانانه و یک تصمیم حاکمیتی بود. اما اینکه چقدر از خط قرمز این تصمیمات حاکمیتی عبور شد بارها گفته شده است. اینکه چه چیزی نوشته شده است را باید جداگانه تحلیل کرد. اما برجام توسط ایران امضا شد و این آمریکایی‌ها بودند که به تعهداتشان عمل نکردند.
شما با برجام موافق هستید یا خیر؟
این را نمی‌شود گفت که من با برجام موافقم یا مخالف.
چرا؟
موافقت‌هایی روی اصل برجام بود ولی روی محتوای آن نه!
آقای قاسمی من به‌صراحت می‌خواهم از شما بپرسم شما با همین چیزی که نامش برجام است موافق هستید یا خیر؟
من پاسخ دادم. اگر برجام خوب نوشته می‌شد من با آن موافق بودم.
اگر رئیس جمهور شوم به برجام برمی‌گردم
شما فرض کنید سال آینده رئیس‌جمهور ایران خواهید شد. آیا به برجام برمی‌گردید؟
الان که دولت هم اعلام کرده من به برجام برمی‌گردم.
شما اگر باشید برمی‌گردید؟
مقام معظم رهبری هم گفتند. برجام یک معاهده امضا شده است. درهرحال این یک معاهده بین‌المللی است که کشور ما امضا کرده است. با موافقت یا مخالفت آن نداشته باشیم. این معاهده را دنیا پذیرفته است و سازمان ملل تصویب کرده است. آنی که از برجام خارج شده است باید به آن برگردد.
شما با تنش‌زدایی نسبت به دنیا موافقید؟
بله. مگر کسی هست که موافق نباشد؟
مهم‌ترین کاری که در این راستا می‌شود کرد چیست؟ بعضی معتقدند مهم‌ترین تنش بین ایران و آمریکا است چطور می‌توان این را از بین برد؟
من می‌خواهم چیز دیگری بگویم. ما که برجام را امضا کردیم. امروز هم دولت جدید آمریکا آمده است. دولتی که در رأس آن آقای بایدن است. آقای بایدن بود که تحریم‌های فلج‌کننده را علیه ایران به وجود آورد. چون سیاست‌گذار دولت اوباما آقای بایدن بود. همین دیشب یا پریشب بود که آقای ترامپ گفت من در سال ۲۰۲۴ کاندیدا می‌شوم. اصلاً او را نادیده بگیریم فرض کنید کس دیگری رئیس‌جمهور بشود. وقتی یک دولت جدید می‌تواند تعهدات دولت قبلی که کنگره هم تصویب کرده را پاره کند شما چطور می‌توانید انتظار داشته باشید که دولت بعدی آمریکا این کار را تکرار نکند؟ ما باید کار دیگری کنیم.
چه‌کاری؟
تحریم‌ها سه‌راه حل دارند.
اول رفع تحریم. این خیلی خوب است که آمریکایی‌ها بدون قیدوشرط به آن چیزی که امضا کردند برگردند. ایران هم گفت اگر آنها برگردند ما به تعهداتمان عمل می‌کنیم. اینکه حرف بد و غیرمنطقی نیست.
آمریکا قبل از برگشت به برجام باید خسارت بدهد
به نظر شما آمریکا فقط باید به تعهداتش برگردد یا باید خسارت بدهد؟
حتماً باید خسارت بدهد. بالاخره ما ضرر کردیم.
نظر شما شرط است؟
از نظر من حداقل آمریکایی‌ها باید تعهد دیگری بدهند که دوباره این کار را تکرار نکنند اما واقعیت این است که آنها باید خسارت بدهند.
آن دو راهکار دیگر چیست؟
راه دوم این است که ما بتوانیم از تحریم‌ها عبور کنیم. این روش‌ها روش‌های آسانی نیست. به درد طولانی‌مدت هم نمی‌خورد ولی برای عبور خوب است.
راه سوم این است که ما از تحریم‌ها عبور کنیم. من این را گفتم اما مجبورم که تکرار کنم. آقای اوباما زمانی که تحریم‌ها را علیه ایران تصویب کرد گفت که ما تحریم‌های فلج‌کننده را تصویب کردیم. در زمان مذاکرات هسته‌ای به کنگره رفت و گفت تحریم‌ها دیگر بر ایران اثری نداشت. این حرف سوم من است که ما اگر تحریم‌ها را بی‌اثر کنیم می‌توانیم از موضع قدرت با هرکسی در دنیا مذاکره کنیم.
قدرت یعنی معیشت مردم، قدرت یعنی بهبودی اوضاع اقتصادی کشور، هر موقع ما قدرت داشتیم می‌توانیم با دنیا مذاکره کنیم.
در زمان وزارت شما نفت از طرقی از جمله از طریق ارگان‌ها به فروش می‌رسید. از جمله ارگانی که ماجرای هلدینگ یاس از آن در آمد. این روش‌ها چقدر کارا بوده است؟
ما توسط هیچ ارگانی نفت به فروش نرساندیم. فقط دو فروند کشتی آن هم با مصوبه ستاد کل نیروهای مسلح به فروش رسید. از حدود ۱۶۰ میلیارد دلار نفتی که در سال ۹۰ و ۹۱ به فروش رسید فقط دو کشتی آن توسط یک ارگان به فروش رسید.
آن هم حواشی عجیبی داشت.
نه حواشی زیادی نداشت. فقط یک مورد آن که مربوط به نیروی انتظامی بود حاشیه‌هایی داشت. حالا دیگر حواشی وجود نداشت.
بابک زنجانی در زمان شما نفت می‌فروخت. او خود را بسیجی اقتصادی می‌خواند. به نظر شما بسیجی اقتصادی بود؟ نظر شما در مورد او چیست؟
بابک زنجانی در موقع تحریم‌ها آمد و نفت خرید. همین امروز هم برای فروش نفت، مجوزهایی از ارگان‌های مختلف مانند شورای‌عالی امنیت ملی صادر می‌شود. نفت ایران را که از ایرانی‌ها نمی‌خرند. شرکت‌های ایرانی که اصلاً نمی‌توانند نفت بفروشند. باید شرکت‌های خارجی به نام خارجی‌ها و دیگران ثبت بشوند تا آنها نفت ایران را بفروشند وگرنه کسی نفت ایران را که نمی‌خواهد.
مراکزی مجوزهایی می‌دهند تا نفت این‌گونه فروخته شود. همین حالا هم وزارت نفت، نفتش را این‌گونه می‌فروشد. در آن زمان هم ما مجوزهای این‌گونه داشتیم که نفت را به کشورهای مختلف بفروشیم. مجوزهایی داشتیم که در کشورهای مختلف شرکت‌هایی را ثبت کنیم که اعضای هیئت‌مدیره آن یک پاسپورت ایرانی هم نداشته باشند تا بتوانند نفت ما را بفروشند. آقای بابک زنجانی هم آمده بود از ما نفت خریده بود.
پرونده بابک زنجانی حداقل یک متر است. آقای بابک زنجانی وقتی از ما نفت می‌خرد به ما lc می‌دهد. آن را از یک بانک خارجی به ما می‌دهد که تا آن مقطع بخش اعظم آن متعلق به بزرگ‌ترین بانک ایرانی بود. بیش از ۷۰ تا ۸۰ درصد منابع مالی نفت در آن بانک بود. آن بانک به ما lc داد. شما می‌دانید lc جزو معتبرترین ضمانت‌های بین‌المللی در تجارت خارجی است. اما زنجانی بعد از آنکه این ضمانت‌نامه را به ما می‌دهد، می‌رود و آن بانک خارجی را از بانک داخلی می‌خرد. زمانی که این اتفاق می‌افتد او هم صاحب ضمانت‌نامه و هم صاحب بانک است. هم‌زمان با آن بانک و شرکت‌های بابک زنجانی هم به تحریم می‌روند.
اول اینکه ما در همان مقطع مکتوب به وزارت اطلاعات نامه با امضای خود من نوشتیم که آقای بابک زنجانی باید ممنوع‌الخروج بشود.
دوم اینکه ما دنبال منابع مالی بابک زنجانی بودیم تا بتوانیم پول را برگردانیم. به همین خاطر یک گروه کارشناسی دقیق با سرپرستی مرحوم آقای کازرونی وزیر مسکن دولت اولیه بعد از انقلاب تشکیل دادیم. عددهایی که در آنجا به ما نشان دادند این بود که ارزش دارایی‌های بابک زنجانی از پول نفت بیشتر است. به دنبال بازگشت این سرمایه بودیم.
پرونده بابک زنجانی در دوران ما به قوه قضاییه معرفی شد اما به دنبال این بودیم که برگرداندن پول را در اولویت قرار دهیم تا سیاسی کردن قضیه را.
الان ۸ سال است که بابک زنجانی در اختیار وزارت اطلاعات دولت آقای روحانی است. تمام اطلاعات پرونده او که حدود یک متر است در اختیار وزارت اطلاعات است. یک کارمند وزارت نفت از دربان وزارت نفت تا کارمند یکی از شرکت‌های وزارت نفت اگر در پرونده بابک زنجانی متهم باشد من پاسخ آن را می‌دهم.
یعنی وزارت نفت هیچ تقصیری در این زمینه نداشته است؟
اگر بود در پرونده باید متهم باشد.
نظر شما این است؟
خیر وزارت نفت هیچ تقصیری نداشته است.
اشکالی ندارد، آیا سیاستی که منجر به این اتفاق شد را شما تأیید می‌کنید؟
به‌هرحال تحریم یک مشکلاتی دارد. همین‌الان هم ما مشکلاتی داریم. عرض کردم تحریم هزینه‌ها و ریسک‌هایی دارد. ما حدود ۱۶۰ میلیارد دلار نفت فروختیم. یک اتفاقی هم افتاده است. متهم آن هم مشخص است. در اختیار جمهوری اسلامی و وزارت اطلاعات هم هست. بیست و چند دادگاه علنی هم برای او برگزار شده است. اگر کسی در وزارت نفت متهم بود مشخص می‌شد.
نظر شما در مورد اعدام بابک زنجانی و دیگر مفسدان اقتصادی چیست؟
من چون قاضی نیستم نمی‌توانم قضاوت کنم که چقدر این حکم‌ها صحیح است.
مشخصا در مورد بابک زنجانی چطور؟
عرض کردم من نه پرونده را خواندم و نه اطلاع دقیقی از آن دارم.
شما گفتید در زمان خود شما این پرونده تشکیل شده و شما آن را تشکیل داده‌اید.
خیر در زمان ما اشکالات پرونده نوشته شد. آقای زنجانی ۸ سال است که دارند بازجویی می‌شوند. افرادی هم احضار می‌شوند. اینها مشخص است. من در جایگاهی نیستم که بخواهم قضاوت کنم این حکم درست است یا خیر.
به‌هرحال بعضی می‌گویند او در آن زمان داشته به وزارت نفت کمک می‌کرده است.
پرونده او وجود دارد. او در بانک مرکزی کار می‌کرده پول جابه‌جا می‌کرده و…
شما دو بار به‌صراحت گفتید در دوران شما، یعنی در دو سال ۹۰ و ۹۱ حدود ۱۶۰ میلیون دلار پول وارد کشور شده است.
بله بخش قابل‌توجهی از آن به کشور آمده بود و بخشی هم در راه بود. شما می‌دانید نفت کشور با فاصله زمانی به فروش می‌رسد.
با پولی که روحانی از فروش نفت به دست آورده کشور را نمی‌شود اداره کرد
بله. دولت آقای روحانی می‌گوید در دو سال اخیر حدود ۲۰ میلیارد دلار نفت فروخته است. این مبلغ نسبت به زمان مشابه به دوران شما بسیار کمتر و حدود یک‌هشتم بوده است. شما عملکرد دولت روحانی در اداره کشور با این میزان کم از پول را چگونه ارزیابی می‌کنید.
اینکه نفت چرا کم‌فروش رفته است آقایان باید پاسخ بدهند. البته پاسخ‌هایی برای آن متصور است. به‌هرحال قیمت نفت کاهش پیدا کرده و دلایل دیگری هم دارد.
اما با این مبلغ قطعا نمی‌شود کشور را اداره کرد. ما باید اقتصاد کشورمان را از نفت جدا کنیم. این حرف از سال‌ها پیش‌گفته شده که اقتصاد و بودجه جاری کشور باید از نفت جدا بشود. حالا اینکه این اتفاق یک‌روزه رخ می‌دهد یا خیر بحث دیگری است، ولی اتفاق حتماً باید رخ بدهد.
به نظر شما کل سیستم، از نهادهای نظارتی، قوه قضاییه، دولت و… چه اشکالی داشتند که بابک زنجانی توانست این‌همه پول را برنگرداند.
ببینید همین‌الان هم وقتی ما به کسی نفت می‌فروشیم از او همان زمان تضمین را می‌گیریم که از بابک زنجانی گرفتیم. همین‌الان هم مشکلات زیادی وجود دارد. ولی ما در وزارت نفت در جایی که باید از دستگاه‌های نظارتی استعلام می‌کردیم کار خودمان را انجام دادیم.
نظر شما در مورد فروش نفت در بورس چیست؟
به نظر من الان شدنی نیست.
هرسیاستی ممکن است زمانی تغییر کند
نظر شما در مورد اظهارات اخیر وزیر اطلاعات در مورد فعالیت هسته‌ای چیست؟
من نشنیدم
ایشان گفتند که گربه را هم اگر گوشه‌ای بیندازند ممکن است هر کاری بکند، تلویحاً منظورشان این بود که ممکن است ایران به سمت بمب اتمی هم برود.
من اظهار نظری ندارم. چون نشنیدم و منظورشان را هم نمی‌دانم. شاید شما برداشتی از حرف ایشان را می‌گوید.
نه من دقیقاً نقل‌قول کردم.
من به‌عنوان کسی که در کشور مسئولیت‌هایی داشتم و سیاست‌های کلی نظام را می‌دانم. جمهوری اسلامی تا الان به دنبال بمب هسته‌ای نبوده است.
تا الان بله. ولی با حرف‌های وزیر اطلاعات چطور؟
حالا این سیاست‌های جدیدی است که خیلی اطلاعاتی ندارم.
سیاست‌های جدید است؟
بله حتماً جدید است چون ما تا به امروز به دنبال سلاح هسته‌ای نبودیم. بارها اعلام کردند مقام معظم رهبری هم فتوا دادند که ما به دنبال سلاح‌های کشتار جمعی نیستیم.
برداشت شما این است که تحت هیچ شرایطی ایران به سمت بمب هسته‌ای نمی‌رود؟
سیاست تا امروز کشور این بوده است. تا جایی که من می‌دانم.
به نظر شما ممکن است زمانی تغییر کند؟
هر چیزی ممکن است تغییر کند.
برخی می‌گویند فعالیت سپاه قدس در عراق و سوریه برای فروش نفت در دوران تحریم است. این موضوع صحت دارد؟
سپاه قدس اساساً مسئول فروش نفت نیست. اما اینکه آیا ما امروز نفت می‌فروشیم؟ بله بخشی از نفت کشور را امروز ما بر اساس مصوبه‌ای که از مقامات بالا از جمله کمیسیون امنیت ملی وجود دارد این کار را انجام می‌دهیم. شما اگر به بودجه کشور هم نگاه کنید در آنجا این را می‌بینید. بخشی از نفت کشور را امروز تیم ما می‌فروشد ولی هیچ ارتباطی به نیروهای قدس ندارد. بعضاً به‌جای نفت هم کالاهای موردنیاز کشور را تهاتر می‌کنیم. این همان کاری است که در آن دوران هم انجام می‌دادیم.
نظر شما در مورد مداخله نظامی‌ها در اقتصاد و سیاست چیست؟ باتوجه‌به اینکه امام در مورد این موضوع نظر صریحی داشتند.
من جایی نشنیدم که امام بگوید نیروهای مسلح وارد اقتصاد نشود. این تجربه در دنیا هم وجود دارد. نیروهای مسلح بسیاری از کشورها مثل آمریکا و چین و حتی روسیه در زیرساخت‌ها فعال‌اند. بسیاری از آیین‌نامه‌های مهندسی در دنیا را ارتش آمریکا نوشته است. اینها کار کردند که آیین‌نامه ایجاد کردند.
اما سپاه پاسداران بعد از جنگ یک ابزار قوی در اختیار داشت. منظور ماشین‌آلات است. نیروی انسانی بسیار با تجربه و جهادی هم در اختیار داشتیم. کشور هم نیاز به بازسازی داشت از آن نیروها و ابزار برای بازسازی کشور استفاده شد. خیلی‌ها بعد از جنگ این نگاه را داشتند که خارجی‌ها باید کشور را بسازند چون ما تجربه نداریم. در مقابل این نگاه دیگری بود که امام فرمود ما می‌توانیم. این جمله امام دقیقاً روز بعد از جنگ است. در آن دوران ما به دنبال این بودیم این طلسم را بشکنیم بسیاری از کشورها که خودشان در جنگ مسبب بودند آماده می‌شدند که بیایند در ایران و در ساخت ایران هم منافع ببرند. اما این طلسم توسط ما و جامعه مهندسی کشور شکسته شد.
در مسائل سازندگی جایی که بخش خصوصی توانایی دارد سپاه نباید ورود کند
چارچوب فعالیت‌های اقتصادی در سپاه و نیروهای مسلح را چطور تعریف می‌کنید؟ شما برای این فعالیت‌ها حدی متصور هستید؟
حتماً این فعالیت‌ها حد دارد. زمانی من در قرارگاه خاتم بودم. من معتقدم کاری را که مردم می‌توانند انجام دهند، نیروهای مسلح باید از آن عبور کنند. ما وقتی سازندگی را بعد از جنگ شروع کردیم نه بخش خصوصی توانمندی داشتیم و نه بخش خصوصی حاضر به پذیرش ریسک کارهای سازندگی بود. ما به دنبال این بودیم که این ریسک را انجام دهیم و بعد از آن کار را به بخش خصوصی بسپاریم. مثلاً اگر سد در کشور ساخته شده است، بیش از نصف آن را فقط بخش خصوصی ساخته است. یا نمونه دیگر در بخش نفت اگر ما رفتیم و فاز ۱۴ و ۱۵ پارس جنوبی را دست گرفتیم که قبل از ما دست توتال شل و دیگر شرکت‌های خارجی بود. بعد از ما هزاران شرکت ایرانی بخش خصوصی آمدند و در آنجا مشغول به کار شدند.
گفته می‌شود برخی پروژه‌هایی که شما کارکرده‌اید هزینه بیش از اندازه داشته است.
اصلاً این‌طور نیست یک نمونه خدمت شما عرض کنم. زمانی که من در قرارگاه بودم توافقی با انجمن پیمانکاران کشور داشتم. این توافق نوشته شده و امضا شده است. من آن موقع اعلام کردم که شرکت‌های قرارگاه حق ندارد پروژه‌های صد میلیاردی را بگیرند تا بخش خصوصی بتوانند این کار را انجام بدهند. از سیاست‌های من در قرارگاه این بود که از کارهایی که بخش خصوصی می‌تواند انجام دهد عبور کنیم.
به طور خاص پرسیدند که چرا ایران lmg این‌طور اجرا شد و شبیه به یک آهن‌قراضه شده است.
ما برای صادرات گاز کشور نیاز به سبد صادراتی داریم. یکی از بزرگ‌ترین کشورهای تولیدکننده گاز در دنیا هستیم. بعد از اکتشافات جدید ما مقام اول در منابع گاز دنیا را دارد. در تمام این سال‌هایی که ما گاز استفاده کرده‌ایم فقط ۱۳ درصد منابعمان را استفاده کردیم. پس باید گاز را صادر کنیم. گاز را به دو روش اساسی در دنیا صادر می‌کنند. روش اول خط لوله است که ما می‌توانیم به همسایه‌ها گاز بدهیم. دوم مایع کردن این گاز و صادرات به کشورهایی که امکان احداث خط لوله به آنجا وجود ندارد. امارات و قطر الان این کار را انجام می‌دهند. برای این کار یک پلنتی قبل از من در عسلویه شروع شده بود. پالایشگاه‌ها و مخازن میعان گاز تکنولوژی بسیار پیشرفته‌ای دارند. همان‌طور که می‌دانیم در چرنوبیل هم در واقع یکی از این مخازن منفجر شد. این مخازن چندین لایه دارند و بسیار پیچیده هستند. اگر یکی از این مخازن منفجر شود چون اکسیژن از بین می‌رود بسیاری از افراد نزدیک مخزن از بین می‌روند. در زمان ما این مخازن کار می‌کردند اما حالا تعطیل شدند.
دکل گمشده ربطی به ما نداشت
ماجرای دکل گمشده در دوران وزارت شما چه بود؟
اولاً در سال ۹۰ که تحریم‌ها علیه ایران آغاز شد، در فروردین همان سال رهبری به عسلویه تشریف آوردند. یکی از نگرانی‌های مسئولین ما این بود که ما ریگ حفاری ایرانی نداریم. حتی یک ریگ حفاری ایرانی نداشتیم. افتخار من این است که وقتی من داشتم وزارت را ترک می‌کردم بیست ریگ حفاری ایرانی فقط در پارس جنوبی کار می‌کرد که اکثر مالکیت اینها دولتی بود. بعد از ۴ ماه که من از وزارت‌خانه بیرون آمدم روزنامه‌ای درباره آن دکل گمشده نوشته بود. من پرسیدم که ماجرای این دکل چیست. چون شما می‌دانید بر اساس اصل ۴۴ شرکت نفت نمی‌تواند دکل بخرد. وقتی پیگیر ماجرا شدم به من گفتند این دکل متعلق به یک شرکت زیرمجموعه ناجا و صندوق نفت بوده است که رفتند پیش‌پرداخت دادند و بقیه را نتوانستند پرداخت کنند، این هیچ ارتباطی با وزارت نفت نداشت. اما به‌جای اینکه آن بیست دکل را بگویند می‌آیند آن یک دکل که مشکل دارد را سیاسی می‌کند.
مستعان ۱۱۰؟ نمی‌دانم چیست!
نظر شما در مورد مستعان ۱۱۰ چیست؟
۱۱۰ که مربوط به پلیس است.
همان دستگاهی که به‌عنوان کرونا یاب معرفی کردند.
من نمی‌دانم چیست.
به نظر شما چرا نباید واکسن از انگلیس و آمریکا وارد کرد.
من نمی‌دانم چون یک مقوله پزشکی است و کار من نیست. ولی یک نکته را می‌خواهم بگویم. من از رسانه‌ها و دوستان پزشکی شنیده‌ام که تا حالا در هیچ جا کسی روی این واکسن‌ها نتوانسته حساب کند. دیروز از تلویزیون شنیدم که در آمریکا کسانی که واکسن زده بودند هم از دنیا رفتند.
به نظر شما واکسن روسی بهتر است؟
من نمی‌خواهم بگویم بهتر است. عرض کردم من متخصص این کار نیستم.
در دادگاه امیرمنصور آریا، عنایت الله ریاحی خواهر زاده مشایی گفته بود که آقای قاسمی و مشایی در اتاق‌های خواب هتل لاله جلساتی را با آقای آریا داشته‌اند. داستان این چه بوده؟! این همه جا بوده چرا آنجا؟
من اصلاً تا به امروز امیرمنصور آریا را ندیده‌ام.
شما زمانی رئیس قرارگاه خاتم بودید الان هم آقای سعید محمد رئیس قرارگاه است. هر دو گزینه‌هایی هستید که ممکن است در انتخابات سال آینده شرکت کنید. به نظر شما کدام گزینه بهتری هستید برای ریاست‌جمهوری؟
این را مردم باید تشخیص بدهند.
پس شما حتماً کاندیدا می‌شوید؟
حالا تا انتخابات وقت زیاد است و نباید عجله کرد.
نظرتان در مورد کاندیداتوری احتمالی آقای احمدی‌نژاد چیست؟
آقای احمدی‌نژاد به نظر می‌رسد که دنبال کاندیداتوری است ولی من نظری ندارم. کشور یک مقرراتی دارد یک سازمانی کاندیداها را بررسی می‌کند هنوز که ایشان کاندید نشده و این اتفاق هم نیافتاده است.
اگر ایشان بیاید شما به نفعشان کنار می‌کشید؟
من برای هیچ‌کس … من فعلاً که هنوز اعلام کاندیداتوری نکردم باید تصمیم بگیریم.
قالیباف را گزینه نظامی می‌دانید؟
آقای لاریجانی هم یک روزی نظامی بوده بسیاری از این اصلاح‌طلبان امروز هم روزی نظامی و سپاهی بودند.
انتهای پیام
∎