سلامت نیوز:گزارش سازمان بازرسی استان و پیگیری جمعیت هلال‌احمر باعث شد با طی شدن مراحل قانونی و صدور حکم اولیه و نهایی، مجتمع پرورشی شیرخوارگاه شهیدهاشمی نژاد به بیت المال بازگردد و پس از ۱۱سال گامی مهم برای حفاظت و صیانت از بیت‌المال و حفظ حقوق عامه با حمایت دستگاه قضا انجام شود.
به گزارش سلامت نیوز به نقل از روزنامه شهروند ،مخروبه‌ای است که قصه کم ندارد، لایه‌ای عمیق از خاک روی همه چیز نشسته، درهای شکسته و پنجره‌های از قاب کنده شده، کمد‌های نیمه باز، میز و صندلی‌های کهنه، تخت‌های حصاردار ردیفی، اسباب بازی‌های رنگ و رو رفته گوشه و کنار اتاق‌ها، نقاشی‌هایی که هنوز با نظم روی دیوار است و حیاطی بزرگ بلعیده شده با علف‌های هرز بسیار، همه حرفهای زیادی برای گفتن دارند. هنوز هم می‌توان صدای خنده و بازی بچه‌های شیرخوارگاه شهیدهاشمی نژاد هلال‌احمر مشهد را از میان اثاث شکسته و پرده‌های پاره شده شنید. صدای شهلا که تنها سرپرست او مادربزرگ پیرش بود و از آینده نامعلومی می‌ترسید که در انتظارش بود.
آرزویش این بود که بتواند پیش مادربزرگش برگردد و عروس شود. یا صدای حمید که مادرش از سر ناتوانی او را سر راه گذاشته بود. خدا خدا می‌کرد خانواده‌ای پیدا شود و سرپرستی‌اش را قبول کند؛ اما نشد و شیرخوارگاه هلال‌احمر تا هجده سالگی خانه‌اش بود و بعد از آن خودش توانست زندگی‌اش را بسازد. صدای زندگی را هنوز هم می‌توان از میان خرابه‌ها شنید؛ دست‌نوشته‌های کودکان شیرخوارگاه لابه‌لای وسایل شکسته بنای نیمه خراب پیداست.
آسیب‌هایی که به ساختمان‌ها وارد شده گویای خشم متصرفان غیرقانونی آن از اجرای عدالت است در زمانی که مجبور به تحویل این بنا شدند. کسانی که تا می‌توانستند از بیخ و بن خراب کرده و بردند. اما صدای حیات خاموش نشده، حتی در وضع دلگیر و غم زده یکی از شیرخوارگاه های قدیمی مشهد که در سال ١٣٠٥ ساخته شده و از‌سال ٦٠ با مدیریت هلال احمر استان خانه حدود ٣٥٠ کودک بی‌سرپرست بوده است؛ کودکانی که بیشتر آنها رها می‌شدند تا سرنوشت‌شان را دیگران رقم بزنند.
امان از دست روزگار که بچه‌های این شیرخوارگاه بزرگ و مجهز را از هم جدا کرد و اداره این مرکز را به افرادی سپرد که قصدشان تاراج بود؛ بالاخره بعد از ١١سال پیگیری مستمر قانون به فریاد رسید و شیرخوارگاه شهیدهاشمینژاد مشهد به مالک اصلی اش یعنی جمعیت هلال احمر خراسان رضوی بازگشت تا بعد از بازسازی و احیای این مرکز بزرگ، بار دیگر صدای زندگی، صدای بازی و صدای آرزوهای تمام نشدنی بچه‌های بی‌سرپرست بلند شود.
شیرخوارگاه قصه عجیبی دارد، قصه‌ای که دارای ارزش روایت‌های عمیق در قالب کتاب یا فیلم است. یک‌سال بعد از تأسیس جمعیت شیر و خورشید مشهد در سال ۱۳۰۴، مرکزی به نام دارالایتام در شهر افتتاح شد که بعد از مدتی نامش شد خانه کودک و در نهایت در دهه ٦٠ با تغییر و جا به جایی به محل فعلی، به «شیرخوارگاه شهیدهاشمی نژاد هلال احمر» تغییر نام داد. فلسفه اینکه چرا جمعیت هلال‌احمر مرکزی داشته تا از کودکان یتیم نگهداری کند، به وظایف ذاتی این نهاد در حمایت از آسیب‌دیدگان حوادث و کودکان بی‌سرپرست شده در بحران‌ها برمی‌گردد.
١١ سال قبل، مدیرعامل وقت جمعیت هلال‌احمر خراسان بزرگ به بهانه اداره یک موسسه خیریه، این بنای بزرگ را در ابتدای بلوار شاهد با مساحت بیش از ١٤ هزار متر مربع زمین و بنا، امکانات بسیار عالی مثل تجهیزات دندانپزشکی، کتابخانه بزرگ، بخش‌های مختلف بازی، ورزش و آموزش کودکان و حتی تعدادی خودرو به صورت غیرقانونی تصرف کرد.
کاری که در پوشش مرکز نگهداری از کودکان بی‌سرپرست و بدسرپرست به نام «خیریه شکوفه‌های ایمان» با تنها ١٤کودک یتیم و بی سرپرست در این فضای گسترده انجام شد. مدیر یادشده با انجام مکاتبات غیرقانونی با اداره ثبت اسناد و املاک استان، این مکان را تصرف کرد و برای مدت بیش از ١١سال، بنایی که ظرفیت نگهداری بیش از ١٠٠کودک را داشت، به صورت غیرقانونی دراختیار گرفت.
سابقه فعالیت نگهداری از ایتام
«مجتمع پرورشی شیرخوارگاه شهیدهاشمی نژاد همزمان با جنگ تحمیلی با ادغام خانه کودک و شیرخوارگاه قدیم هلال از‌سال ٦٠ در مکان فعلی شروع به کار کرد. ٣٥٠ کودک بین سن خردسالی تا چهارده سالگی که یک سوم آنها معلولان جسمی و ذهنی بودند، سال‌ها در این مجتمع در سایه چترخدمت فداکارانه پرسنل متخصص رشد کردند و هر کدام به نحوی سرنوشت خود را رقم زدند. برخی از آنها به دانشگاه رفتند و تخصص‌های حرفهای آموختند، بسیاری ازدواج کردند و خانواده‌ای تشکیل دادند که سال‌ها از داشتنش محروم بودند.
اینها توضیحات معاون داوطلبان هلال‌احمر خراسان بزرگ در دهه٧٠ است در مراسمی که روز چهارشنبه چهارم تیرماه به مناسبت رفع تصرف این مرکز برگزار شد. کاظم غلامی گفت: «مرکز قبل از تصرف غیرقانونی اینجا مجتمعی بسیار مشهور و بنام در شهر، استان، کشور و حتی خارج از کشور شده بود؛ به‌طوری که بسیاری از خیرین داخل و خارج حمایت‌های مالی بسیار گسترده‌ای برای توسعه آن انجام می‌دادند و طی سال‌ها فعالیت شاهد نذرهای بسیاری برای نشاندن لبخند شادی بر صورت کودکان شیرخوارگاه بودیم.»
معاون داوطلبان هلال‌احمر خراسان بزرگ با بیان اینکه کودکان این مجموعه به واسطه ارتباطهایی که با دانشگاه و استادان برقرار شده بود، از نظر تحصیلی و علمی رشد بالایی داشتند و بسیاری از آنان هم اکنون در جایگاه‌های علمی بالا قرار دارند و فعالیت می‌کنند، گفت: «در‌سال ۱۳۸۲ که برای مأموریتی به خارج از کشور اعزام شده بودم، خبری تأسف بار شنیدم مبنی بر اینکه این مجموعه تعطیل شده. روزهای باشکوه و پر انرژی اینجا را دیده‌ام و امروز دیدن این خرابه برایم دردآور است. اما بسیار خوشحالم این مرکز دوباره به جمعیت هلال‌احمر بازگشته و امیدوارم در آینده نزدیک شاهد احیای دوباره و بلند شدن صدای بچه‌ها در این مجتمع باشیم.»
گامی مهم برای حفاظت و صیانت از بیت‌المال با حمایت دستگاه قضا
فعالیت این مجموعه در سایه پرچم سرخ و سفید هلال‌احمر و با حمایت بی‌چون و چرای خیرین داخل و خارج از کشور یکی از برگ‌های زرین اقدامات انسان‌دوستانه در جمعیت هلال‌احمر خراسان رضوی به حساب می‌آید. بازپس‌گیری شیرخوارگاه جمعیت هلال‌احمر واقع در ابتدای بلوار شاهد مشهد با حدود ۱۴هزار متر مربع زمین و بنا، در مراسمی با حضور خبرنگاران رسانه‌های جمعی و در قالب یک نشست با حضور مدیران و روسای جمعیت هلال‌احمر خراسان رضوی، اداره کل بهزیستی این استان و جانشین معاون دادستان مشهد در محل این ساختمان تقریبا مخروبه و نیازمند نوسازی و بازسازی انجام شد.
این رویداد درحالی بود که گزارش سازمان بازرسی استان و پیگیری جمعیت هلال‌احمر باعث شد با طی شدن مراحل قانونی و صدور حکم اولیه و نهایی، این مجموعه به بیت المال بازگردد و پس از ۱۱سال گامی مهم برای حفاظت و صیانت از بیت‌المال و حفظ حقوق عامه با حمایت دستگاه قضا انجام شود. در حال حاضر از مجتمع، مخروبه ای بیشتر باقی نمانده و شیرخوارگاه مشهد برای رسیدن به روزهای طلایی اش، یعنی روزهایی که به عنوان یکی از معتبرترین شیرخوارگاه های کشور از آن یاد می شد، نیاز به توجه و همتی جدی و پیگیرانه دارد.
بازپس‌گیری و تعیین تکلیف صدور سندمالکیت برای هلال احمر
تصرف شیرخوارگاه چرا و چگونه؟ مدیرعامل جمعیت هلال‌احمر خراسان رضوی دراین‌باره توضیح می‌دهد: «در‌سال ۱۳۸۶ قرار شد سازمان داوطلبان جمعیت هلال‌احمر جمهوری اسلامی برای کاهش تصدی‌گری در امور مربوط به ایتام، طی امضای تفاهم‌نامه‌ای با سازمان بهزیستی کشور این مجموعه را با شرط حفظ مالکیت و جنبه‌های حقوقی هلال‌احمر در مراکزی مانند شیراز، مشهد و تبریز به صورت امانی و اجاره امکانات در اختیار بهزیستی قرار دهد که بر این اساس این واگذاری انجام شد.
به گفته سیدمجتبی احمدی، در همان‌سال به دلیل اشراف مدیرعامل وقت هلال‌احمر خراسان رضوی نسبت به واگذاری ناقص ملک توسط مسکن و شهرسازی به هلال‌احمر وعدم صدور سند مالکیت برای هلال‌احمر، در قالب این تفاهم‌نامه و واگذاری بدون اجاره خط، ملک فعلی شیرخوارگاه به تصرف موسسه خیریه نگهداری از کودکان درآمد و ۱۱سال به دلیل فقدان اسناد مالکیتی مورد استفاده غیرقانونی این موسسه قرار گرفت.
مدیرعامل جمعیت هلال‌احمر خراسان رضوی می‌گوید: «استقرار بازرس سازمان بازرسی استان برای مدت پنج ماه در جمعیت هلال‌احمر و بازرسی اسناد و مدارک و فعالیت‌های این جمعیت و محرز شدن وضع نابسامان و بلاتکلیف این شیرخوارگاه منجر به تهیه و ارایه گزارش جامع این بازرس در‌سال ۱۳۹۶ به مراجع قضائی و آغاز روند بازپس‌گیری شد.
در دادگاه بدوی، حکم به بازگرداندن ملک به هلال‌احمر مشهد صادر و در دادگاه تجدیدنظر در‌سال گذشته نیز این حکم تأیید شد اما روند بازپس‌گیری ملک انجام نشد. نهایتا امسال با ورود دادستان استان به‌عنوان مدعی‌العموم نه‌تنها این ملک بازپس‌گیری شد بلکه قرار شد موضوع معطل مانده چهل‌ساله یعنی صدور سندمالکیت برای هلال‌احمر به‌زودی انجام شود.»
شدت و میزان خسارت‌های وارده طی ۱۱سال گذشته به این مجموعه بسیار هنگفت است. ملک بازپس‌گیری شده در حقیقت مخروبه‌ای است که به گفته احمدی با برآورد دقیق خسارت‌ها به دنبال تأمین اعتبارات لازم برای نوسازی وبازسازی آن خواهند بود: «بازسازی این مجموعه با هدف و نیت میزبانی دوباره از ایتام و کودکان بدسرپرست انجام می‌شود.
با پیگیری‌های انجام شده با جمعیت هلال‌احمر مرکزی قرار شد اعتبار مورد نیاز از محل مشارکت‌های مردمی تأمین و مجتمع پرورشی شیرخوارگاه شهیدهاشمی نژاد در قالب برنامه فازبندی شده تعمیر، بازسازی و نوسازی شود. هنوز نمی‌توانیم رقمی از اعتبار مورد نیاز برای بازسازی انجام دهیم زیرا کارشناسان در حال برآورد و تکمیل اسناد مربوط هستند.»
ابطال مجوز موسسه خیریه متصرف
پنجم اسفندماه‌سال گذشته تمامی مجوزهای این موسسه خیریه و دو مجوز مرکز شهید هاشمی‌نژاد یک و دو متعلق به مالک موسسه ابطال و روشن شد که هدف این موسسه نگهداری از کودکان نبوده و صرفا این موسسه پوششی برای تصرف اموال بیت‌المال بوده است. حمیدرضا پوریوسف، مدیرکل بهزیستی خراسان رضوی در این مراسم درباره روند توقف فعالیت غیرقانونی موسسه متصرف این مکان توضیح داد:
«با توجه به ابلاغ حکم دادگاه تجدیدنظر به موسسه که تصرف عدوانی داشت از مدیران درخواست اعلام محل جدید برای جابه‌جایی موسسه و نگهداری از کودکان را داشتیم. به عنوان دستگاه دولتی ناظر بر عملکرد موسسه‌های خیریه و نگهداری از کودکان، به آنها سه ماه مهلت برای اعلام مکان جدید برای انتقال دادیم اما این اعلام انجام نشد و درنهایت با صدور سه اخطار و گذر از زمان قانونی، مرداد ماه سال گذشته کودکان تحت سرپرستی و نگهداری این موسسه از آنان گرفته و به سایر موسسات واگذار شدند.»
قصه شهرام یکی از بچه‌های شیرخوارگاه
«اول انقلاب بود، شش‌ساله بودم که مرا به اینجا آوردند. یعنی از آن زمانش را یادم می‌آید. این مجتمع خیلی فضای بزرگی داشت، الانش را نگاه نکنید. آن سال‌ها شیرخوارگاه شهید هاشمی‌نژاد یکی از بهترین مکان‌های نگهداری ایتام بود.» شهرام ظلی‌تبار امروز کارمند رسمی جمعیت هلال‌احمر است؛ کارهای پستی و اداری هلال‌احمر خراسان رضوی را انجام می‌دهد. او که یکی از بچه‌هایی است که در مجتمع پرورشی‌شهید هاشمی‌نژاد بزرگ شده، می‌گوید:
«چند قسمت مجزا داشتیم؛ دختران و پسران، شیرخوارگاه و قسمت نگهداری بچه‌های معلول. من از شش‌سالگی تا خدمت سربازی اینجا بودم. خیلی مرکز را دوست داشتم، واقعا هر چیزی که یک کودک بی‌سرپرست و محروم از حمایت عاطفی خانواده نیاز دارد، اینجا مهیا بود؛ یادم می‌آید در همان سال‌های اول خانواده‌ای پیدا شد و می‌خواستند سرپرستی من را قبول کنند. واقعا دوست نداشتم از اینجا بروم و همین هم شد؛ ماندگار شدم. دوران خدمت یکی از بد‌ترین روزها برایم بود؛ دور شدن از جایی که خانه‌ام بود خیلی سخت بود.
همین شد که بعد از سربازی دوباره برگشتم و درخواست دادم مربی و نگه دارنده بچه‌ها باشم. ١٥سال دیگر در مجتمع پرورشی و شیرخوارگاه شهیدهاشمینژاد ماندم. هیچ کس بهتر از من که طعم بی‌خانواده بودن را چشیده باشد، نمی‌توانست احساس بچه‌های مرکز را درک کند. نیازهایشان را می‌دانستم؛ اینکه باید چقدر توجه و محبت به آنها داشت.»
«زمانی که مربی بودم قانونی تصویب شد تا پرورشگاه‌ها زیر نظر سازمان بهزیستی باشند؛ این ساختمان متعلق به جمعیت هلال‌احمر بود و بچه‌ها باید به موسسات زیر نظر بهزیستی تحویل داده می‌شدند. غم‌انگیزترین روزها بود. دسته‌دسته بچه‌ها از مرکز می‌رفتند. تصور کنید بچه‌هایی که سال‌ها با هم مثل یک خانواده بزرگ شده و زندگی و به هم عادت کرده بودند حالا باید از هم جدا می‌شدند. معلولان رفتند، پسران رفتند و تنها گروه کوچکی از دختران ماندند.»
روزها و هفته‌های اول بچه‌ها دلتنگی، گریه و بی‌قراری می‌کردند. شهرام از مدیران بالا دستی‌اش خواست تا به پسربچه‌هایی که سال‌ها با هم زندگی کرده بودند، سربزند تا آنها راحت‌تر بتوانند به خانه جدیدشان عادت کنند. او الان چهل‌وهفت‌ساله است و با کمک هلال‌احمر ازدواج کرده و زندگی تشکیل داده است. از دوستان قدیمی‌اش در شیرخوارگاه سراغ گرفتیم.
«چندتایی را می‌دانم که دانشگاه رفته و ازدواج کرده‌اند و زندگی خوبی دارند. اما چند نفری هم سرنوشت خوبی نداشتند و به دلیل نبود حمایت به بیراهه کشیده شدند.»دیدن این روزهای مجتمع شیرخوارگاه مشهد برایش سخت است و آرزویش احیای مرکز است.
«کاش زودتر بشود صدای هیاهوی بچه‌ها را اینجا شنید. من چند‌سال دیگر بازنشسته می‌شوم؛ حتما دوباره به اینجا می‌آیم و به بچه‌های بی‌سرپرست خدمت می‌کنم. همین‌طور که الان هم سال‌هاست با هیأت امنای بهزیستی در ارتباط هستم و همیشه دغدغه حمایت از کودکانی مثل دیروز خودم را دارم.»