آرمان طهرانی-
روزنامه نگار/
اشاره: هر چند در روزهای گذشته هر دلار در صرافی‌های بانکی به نرخ ۱۲ هزار و ۹۵۰ تومان عرضه شد و بازارساز تلاش گسترده‌ای را به کار گرفت تا دلار در صرافی‌های بانکی به کانال سیزده هزار تومان وارد نشود اما پیشروی قیمتها در بازار آزاد سبب شد قیمت دلار در صرافی‌های بانکی افزایشی برابر با چهارصد تومان را در یک روز تجربه کند. به این ترتیب سد مقاومتی دلار شکسته شده است. صرافان معتقد بودند سد مقاومتی دلار ۱۳ هزار و ۲۰۰ تومان بوده است . بر این اساس نرخ خرید دلار از مردم نیز ۱۳ هزار و ۲۵۰ تومان اعلام شد
به گزارش «جمله» افزایش تدریجی نرخ دلار در کشور همچنان ادامه دارد و ارزش این ارز نسبت به ریال در روز یکشنبه، ۱۷ آذر نیز افزایش یافته است. در حالی که کانال‌های تلگرامی و وب‌سایت‌ها نرخ دلار روز یکشنبه را ۱۳ هزار و ۴۶۰ تومان اعلام کرده‌اند، خبرگزاری ایرنا می‌نویسد که این نرخ با رشد ۵۰ تومانی به ۱۲ هزار و ۹۵۰ تومان رسیده است. به گفته این خبرگزاری، تاثیر روانی افزایش قیمت بنزین و کاهش عرضه ارز توسط برخی صادرکنندگان از مهم‌ترین عوامل رشد نرخ دلار در روزهای اخیر به شمار می‌رود.
اما با گذری در اطراف میدان فردوسی و چهارراه استامبول متوجه می شوید که قیمت دلار در حال عبور از مرز ۱۴ هزار تومان است.در واقع همانطور که قبلا پیش بینی شده بود، بهای ارزهای خارجی در روزهای گذشته، بویژه بعد از اعلام افزایش چشمگیر قیمت بنزین، روند صعودی داشته است.
از سوی دیگر افزایش قیمت دلار با ارائه بودجه سال ۹۹ به مجلس همزمان شده است. بر اساس نرخ تسعیر دلار در لایحه بودجه سال آینده ۴۲۰۰ تومان در نظر گرفته شده است.
محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه روز گذشته در یک نشست خبری تصریح کرد: «نرخ تسعیر دلار در لایحه بودجه سال آینده ۴۲۰۰ تومان در نظر گرفته شده که در بودجه سال ۹۸ نیز این رقم بوده است. قرار است کالاهای اساسی را با ارز ۴۲۰۰ تومانی وارد کنیم. بحث این است که اگر قرار باشد اقلامی که در اختیار مردم است را با نرخ بالاتر مثل ۸ هزار یا ۱۰ هزار تومان وارد کنیم، چه اتفاقی می‌افتد؟ آن زمان سیاست مهار تورم قابل انجام است»؟
وی متذکر شد: «درآمدهای ارزی صادرات نفت ۱۸.۲۶ میلیارد دلار و درآمد ارزی صادرات گاز ۴ میلیارد دلار است که در مجموع رقمی در حدود ۲۲.۲۵ میلیارد دلار می‌شود. از این رقم، سهم ۳۶ درصد صندوق توسعه ملی ۸ میلیارد دلار می‌شود».
در هفته‌های گذشته نیز قیمت دلار افزایش یافته بود. قیمت هر دلار در اول آبان حدود ۱۱ هزار و ۱۵۰ تومان بود.
در همین زمینه هفته گذشته روزنامه دنیای اقتصاد از «ترمز بریدن بازار ارز و سکه» خبر داده و نوشته بود که نرخ انواع ارزها و سکه در بازار افزایش یافته است.
افزایش بدون اجازه قیمت دلار!
عبدالناصر همتی رئیس بانک مرکزی روز چهارشنبه گفته بود که «طی دو هفته اخیر به دلایلی که همگان واقفند انتظارات غیر واقعی در بازار ارز ایجاد و عمدتاً در برخی فضاهای دلالی و سفته‌بازی به آن دامن زده شد».
وی افزوده بود: «با اطلاعاتی که از توانایی‌ها، امکانات و ذخایر ارزی کشور و ارز صادراتی دارم، این روند نمی‌تواند واقعی و پایدار باشد، چراکه تغییر خاصی در متغیرهای کلیدی اتفاق نیفتاده است».
به رغم اطمینان آقای همتی از «واقعی و پایدار نبودن افزایش قیمت ارز»، این رشد کماکان ادامه دارد.
کارشناسان از تاثیر سه برابر شدن قیمت بنزین بر رشد تورم هشدار داده و گزارش‌های رسانه‌های ایران نیز نشان می‌دهد بعد از افزایش قیمت بنزین، قیمت سایر کالاها نیز افزایش یافته است.
همتی همچنین گفته است از ابتدای سال علاوه بر تامین بیش از ۱۰ میلیارد دلار ارز برای کالاهای اساسی و دارو و تجهیزات پزشکی توسط بانک مرکزی، حدود ۱۵ میلیارد دلار نیز در چارچوب سامانه نیما برای واردات مواد اولیه واحدهای تولیدی و سایر کالاهای ضروری تامین شده است و این روند ادامه خواهد یافت.
اما صندوق بین‌المللی پول پیش‌بینی کرده است برای اولین بار حجم کل واردات ایران از صادرات آن پیشی بگیرد که می‌تواند دولت را با چالش شدید ارز مواجه سازد.
انتظار می‌رود کل صادرات نفتی، غیرنفتی و خدمات ایران از بالای ۱۰۳ میلیارد دلار در سال گذشته به حدود ۶۰ میلیارد دلار در سال جاری برسد و این رقم در سال آینده به ۵۵ میلیارد دلار افت کند.
کل واردات کشور نیز از ۹۳.۶ میلیارد دلار در سال گذشته به ۷۳.۳ میلیارد دلار در سال جاری و ۷۱.۷ میلیارد دلار در سال آینده خواهد رسید. بدین ترتیب تراز تجاری ایران به شدت منفی خواهد شد و احتمالا دولت مجبور شود از ذخایر ارزی بیشتری برای جبران اختلاف واردات و صادرات استفاده کند.
افت ذخایر ارزی کشور
از طرفی، بنابر آمارهای صندوق بین‌المللی پول، هم میزان ذخایر ارزی کشور بعد از خروج آمریکا از برجام به شدت افت کرده و هم بدهی دولت اوج گرفته است.
این صندوق در گزارشی که اکتبر امسال منتشر کرد، می‌گوید بدهی خالص ایران در سال ۲۰۱۷ معادل ۸۸ درصد از کل تولید ناخالص داخلی ایران بود، اما در سال جاری این رقم به ۱۰۱.۷ درصد و در سال آینده به حدود ۱۰۷ درصد خواهد رسید.
از سوی دیگر، این نهاد مالی پیش‌بینی کرده است ذخایر ناخالص ارزی ایران (در داخل و خارج از کشور) از حدود ۱۱۱ میلیارد و ۷۰۰ میلیون دلار در سال ۲۰۱۷ به حدود ۱۰۳.۲ میلیارد دلار در سال جاری و ۹۷ میلیارد دلار در سال آینده برسد.
طی روزهای گذشته با افزایش نگرانی درباره احتمال حذف دلار ۴۲۰۰ تومانی و جایگزینی آن با ارز نیمایی برای کالاهای اساسی، بعضی مقامهای دولتی در این باره هشدار دادند.
از جمله محمدرضا کلامی، مدیرکل دفتر برنامه‌ریزی و تنظیم بازار وزارت صمت (صنعت، معدن و تجارت) گفته تغییر نرخ ارزی کالاهای اساسی گرانی را تشدید خواهد کرد.
او گفته: «اکنون مردم به‌واسطه افزایش قیمت بنزین تحت فشارند و اگر بخواهیم نرخ کالاهای اساسی را هم تغییر دهیم قیمت این کالاها حدود ۱۰۰درصد افزایش می‌یابد و درآمد مردم پاسخگوی این افزایش قیمت نیست. »
او با حضور در یک برنامه تلویزیونی گفته «اگر همین امروز مردم و نظام بپذیرند که ارز چهار هزار و ۲۰۰ تومانی را به ارز نیمایی که حدود ۱۱ هزار تومان است تغییر دهیم بدون استثنا در کالاهای اساسی حداقل ۱۰۰ درصد افزایش قیمت خواهیم داشت. »
البته محمد باقر نوبخت، رئیس سازمان برنامه و بودجه هفته پیش گفت در سال آینده هم کالاهای اساسی با ارز ۴ هزار و ۲۰۰ تومانی تامین خواهد شد.
او گفته: « اگر به جای دلار ۴۲۰۰ تومانی از ارز نیمایی استفاده شود، یعنی پذیرفته‌ایم از ابتدای فرودین ماه ۹۹ مرغ و شکر به جای ارز ۴۲۰۰ تومانی با دلار حدود ۱۱ هزار تومانی تامین شود که در این شرایط همه چیز گران خواهد شد، دولت به دنبال مهار تورم است.»
مرکز آمار ایران نرخ تورم دوازده ماه منتهی به آبان ماه را ۴۱/۱ درصد اعلام کرد و بسیاری معتقدند با افزایش قیمت بنزین روند گرانی بسیاری از کالاها در ماههای آتی ادامه خواهد یافت؛ بعضی مسئولان افزایش قیمتها تا ۴ درصد را مجاز دانسته‌اند اما بر اساس آنچه که مردم در بازار مشاهده می کنند برخی از کالاها تا ۵۰ درصد نیز افزایش داشته اند.
