بیمه بیکاری یکی از حمایت‌های تامین اجتماعی است که از سوی سازمان تامین اجتماعی در مقابل دریافت حق بیمه مقرر، به بیمه‌شدگانی که بیکار می‌شوند ارائه می‌شود. بیکار فردی بیمه‌شده‌ای است که بدون میل و اراده بیکار شده و آماده کار باشد. به چنین شخصی، مقرری بیمه بیکاری پرداخت می‌شود.
محمد رستمی، کارشناس امور بیمه، در خصوص این موضوع که بیمه‌شدگان بیکار، در صورت احراز چه شرایطی، استحقاق دریافت مقرری بیمه بیکاری را خواهند داشت، به خبرنگار برنا گفت: فرد بیمه‌شده قبل از بیکار شدن حداقل باید ۶ ماه سابقه پرداخت بیمه داشته باشد، آن زمان است وی استحقاق دریافت مقرری بیمه بیکاری را خواهد داشت. البته بیمه‌شدگانی که به علت بروز حوادث غیرمترقبه مانند سیل، زلزله، جنگ و آتش‌سوزی بیکار می‌شوند، با معرفی واحد کار و امور اجتماعی محل، از این بند مستثنی می‌شوند.
این کارشناس امور بیمه در پاسخ به این سوال که فرد بیمه شده بیکار مکلف است چه دوره‌هایی را بگذراند؟ عنوان کرد: بیمه‌شده بیکار مکلف است در دوره‌های کارآموزی و سوادآموزی که از سوی واحد کار و امور اجتماعی و نهضت سوادآموزی یا سایر واحد‌های مربوط با تایید وزارت کار و امور اجتماعی تعیین می‌شود، شرکت کند و هر ۲ ماه یک‌بار گواهی لازم در این مورد را به شعب تامین اجتماعی تسلیم کند.
او در ادامه به مزایای بیمه بیکاری پرداخت: مهم‌ترین امتیاز استفاده از بیمه بیکاری، پرداخت مقرری تعیین‌شده به شخصی است که شغل خود را از دست داده است. جمع مدت پرداخت مقرری از زمان برخورداری از مزایای بیمه بیکاری، اعم از دوره اجرای آزمایشی یا دائمی، برای مجرد‌ها حداکثر ۳۶ ماه و برای متأهل‌ها یا متکفلان حداکثر ۵۰ ماه بر اساس سابقه کلی پرداخت حق بیمه است. مقرری بیمه بیکاری از روز اول بیکاری قابل پرداخت است و به این روش محاسبه می‌شود: میزان مقرری روزانه بیمه‌شده بیکار معادل ۵۵ درصد متوسط مزد یا حقوق یا کارمزد روزانه بیمه شده است. به مقرری افراد متأهل یا متکفل، تا حداکثر ۴ نفر از افراد تحت تکفل به ازای هر یک از آن‌ها به میزان ۱۰ درصد حداقل دستمزد افزوده می‌شود.
رستمی بیان اینکه مجموع دریافتی مقرری‌بگیر نباید از حداقل دستمزد کمتر و از ۸۰ درصد متوسط مزد یا حقوق وی بیشتر باشد، اظهار کرد: به کارگرانی که در زمان دریافت مقرری بیمه بیکاری به شغل یا مشاغلی گمارده می‌شوند که میزان حقوق و مزایای آن از مقرری بیمه بیکاری متعلقه کمتر باشد، از حساب صندوق بیمه بیکاری، مابه‌التفاوت دریافتی پرداخت خواهد شد. بیمه‌شده بیکار و افراد تحت تکفل، در مدت دریافت مقرری بیمه بیکاری حق دارند از خدمات درمانی موضوع بند‌های الف. و ب. ماده ۳ قانون تامین اجتماعی نیز استفاده کنند.
این کارشناس در پاسخ به این سوال که در حالتی بیمه بیکاری قطع می‌شود نیز بیان کرد: ماده ۸ قانون بیمه بیکاری مصوب ۱۳۶۹/۶/۲۶ مواردی را که در آن‌ها بیمه بیکاری قطع می‌شود، بیان کرده است. یکی از موارد قطع بیمه بیکاری، زمانی است که بیمه‌شده دوباره مشغول کار شود. پرداخت بیمه بیکاری اختصاص به دوران بیکاری دارد و نوعی حمایت اجتماعی از کسانی محسوب می‌شود که موقتاً بیکار شده‌اند. بنابراین، اشتغال مجدد به کار به معنی قطع این حمایت‌ها خواهد بود. واحد کار و امور اجتماعی محل مکلف است در صورت اطلاع از اشغال به کار بیمه‌شده‌ای که مقرری بیمه بیکاری دریافت می‌کند، فورا موضوع را بررسی کند و پس از احراز این موضوع، مراتب را به شعبه پرداخت‌کننده مقرری برای قطع آن اعلام کند.
رستمی افزود: چنانچه سازمان تامین اجتماعی نیز به نحوی از انحا، از اشتغال به کار مقرری بگیر مطلع شود، لازم است ضمن قطع مقرری او، مراتب را به واحد کار و امور اجتماعی محل اعلام کند. در دوران بیکاری، بیمه‌شده‌ای که مستمری بیمه بیکاری دریافت می‌کند باید در دوره‌های تعیین‌شده کارآموزی یا سوادآموزی شرکت کند. اگر بیمه‌شده بیکار بدون عذر موجه از شرکت در دوره‌های کارآموزی یا سوادآموزی خودداری کند، حمایت‌های دوران بیکاری قطع خواهد شد.
او در خصوص سایر مواردی که منجر به قطع بیمه بیکاری می‌شود، تصریح کرد: هرگاه بیمه‌شده بیکار از قبول شغل تخصصی خود یا شغل مشابه پیشنهادی خودداری کند، بیمه بیکاری او قطع می‌شود، بیمه‌شده بیکار ضمن دریافت مقرری بیمه بیکاری مشمول استفاده از مستمری بازنشستگی یا ازکارافتادگی کلی شود از جمله مواردی است باعث قطع بیمه بیکاری می‌شود.
این کارشناس امور بیمه در خصوص تکالیف بیمه‌شده بعد از بیکاری تاکید کرد:بیمه‌شده بیکار موظف است ظرف ۳۰ روز از تاریخ بیکاری، فرم تقاضای استفاده از مقرری بیمه بیکاری را تکمیل کند و به واحد کار و امور اجتماعی محل تحویل دهد. چنانچه بیمه‌شده بیکار در فاصله زمانی ۳۰ روز بعد از بیکاری امکان مراجعه یا اعلام بیکاری به واحد و امور اجتماعی و ارائه یا ارسال تقاضای استفاده از مقرری بیمه بیکاری را پیدا نکند، تا ۳ ماه از تاریخ وقوع بیکاری فرصت دارد مدارک خود را مبنی بر عذر موجه، برای طرح در هیأت حل اختلاف، همراه با تقاضای کتبی به واحد کار و امور اجتماعی محل ارائه کند.
رستمی در پایان تاکید کرد: در صورتی که هیات حل اختلاف استان مربوط عذر متقاضی را موجه تشخیص دهد، مراتب را اعلام خواهد کرد. بیمه‌شده بیکار از تاریخ ارائه تقاضای استفاده از مقرری بیمه بیکاری آمادگی خود را برای اشتغال به کار تخصصی یا مشابه آن اعلام کرده است و باید در فاصله زمان‌های معینی که واحد کار و امور اجتماعی تعیین می‌کند، در اداره کار و امور اجتماعی محل حاضر شود و دفاتر مربوط را امضا کند. واحد‌های کار و امور اجتماعی موظفند حداکثر ظرف ۳۰ روز پس از اخذ مدارک تکمیل‌شده، درباره غیرارادی بودن بیکاری متقاضی اظهار نظر کرده و در صورت تایید، وی را کتبا به سازمان تامین اجتماعی معرفی کنند. واحد‌های اجرایی سازمان تامین اجتماعی مکلف‌اند ظرف ۱۰ روز پس از ثبت معرفی‌نامه فرد بیکار، درباره احراز شرایط اظهار نظر و متعافب آن، مقرری بیمه بیکاری وی را برقرار کنند.
منبع: برنا
∎