یک مناقشه دیپلماتیکی تازه در راه است
انگلیس؛ آتشبیار معرکه نفتی ایران و آمریکا
گروه انرژی- توقیف نفتکش ایرانی در جبلالطارق از جمله رویدادهای مهمی است که صنعت نفت را تحت تأثیر خود قرار داده و جنجال تازهای بپا کرده است. اتفاقی که گویای جریاناتی است که در پشت پرده دسیسهچینی سران برخی کشورها علیه ایران به راه افتاده است. با این تفاسیر میتوان گفت بریتانیا با اقدام به مصادره نفتکش ایرانی نقش اول سناریوی تحریمهای آمریکا را رسماً به عهده گرفته است اما نکتهای که در این موضوع با نقشه ترسیم شده همخوانی ندارد باز شدن پای اسپانیا به ماجرای توقیف این نفتکش است. عملیات متوقف کردن نفتکش که ظاهراً به درخواست آمریکا از سوی بریتانیا به بهانه تحریمهای اعمالی علیه سوریه به عنوان مقصد محموله نفتی صورت گرفته، میتوان گفت، برخلاف پیشبینیهای قبلی که باید در بندر جبلالطارق اتفاق میافتاد در آبهای سرزمینی اسپانیا صورت گرفته است.
پس از آنکه رویترز خبر توقیف نفتکش را رسانهای کرد جوزپ بورل، وزیر امورخارجه اسپانیا تأکید کرد، کشورش در حال بررسی محل دقیق این توقیف است تا معلوم شود آیا این اتفاق در آبهای سرزمینی اسپانیا رخ داده یا آن طور که مقامات جبلالطارق ادعا دارند در آبهای متعلق به خود جبلالطارق صورت گرفته است. به گفته وی در حال بررسی چگونگی تأثیر این رخداد بر حاکمیت و تمامیت ارضی اسپانیا هستند چرا که براساس اطلاعات دریافتی، توقیف نفتکش در منطقه آبی صورت گرفته که اسپانیا حاکمیتش را از آن خود میداند.
حال وقوع این رخداد غیرقابل پیشبینی منجر شده تا اسپانیا به خاطر انجام این عملیات در آبهای سرزمینی خود، اعتراض رسمیاش را به لندن ارائه کند؛ این امر میتواند سرآغاز یک مناقشه دیپلماتیکی باشد که آمریکا انتظارش را نداشته است.
لازم به ذکر است که اسپانیا براساس «معاهده اوترخت» (قرن ۱۸ میلادی) تنها مالکیت منطقه جبلالطارق و بندر این منطقه را به بریتانیا واگذار کرده بود و هیچگاه از حاکمیت خود بر آبهای اطراف جبلالطارق انصراف نداده است.
در ادامه این عکسالعملها دستگاه دیپلماسی روسیه نیز با محکوم کردن توقیف نفتکش ایرانی توسط انگلیس اعلام کرد: شواهد نشان میدهد این اقدام طرحی از پیشطراحی شده توسط آمریکا و انگلیس است.
در بیانیه وزارتخارجه روسیه آمده است: بیانات مقامهای آمریکایی و انگلیس پس از این حادثه چنین ارزیابی را تأیید میکند و حاکی از آن است که این اقدام از پیش طراحی شده بود و سازمانهای اطلاعاتی چند کشور در آن شرکت داشتهاند.
در ادامه این بیانیه آمده است: توقیف نفتکش تحت پرچم پاناما در جبلالطارق با کمک تفنگداران دریایی انگلیس را محکوم میکنیم و توقیف نفتکش و محموله آن را اقدامی هدفمند برای پیچیدهسازی اوضاع پیرامون ایران و سوریه میدانیم.
«استناد مقامهای جبلالطارق به اینکه محموله کشتی برای تحویل به یک پالایشگاه نفت سوریه است؛ کشوری که تحت تحریمهای اتحادیه اروپا قرار دارد، فقط وضعیت را پیچیدهتر میکند.»
اما در داخل ایران نیز واکنشهای متعددی به این جریان صورت گرفت. عصر پنج شنبه ۱۳تیر ۱۳۹۸ «رابمکایر»، سفیر انگلیس در تهران در اعتراض به توقیف نفتکش حامل نفت جمهوریاسلامیایران توسط رئیس اداره سوم غرب اروپا به وزارت امورخارجه احضار شد.
در جریان این احضار رئیس اداره سوم غرب اروپا با غیرقابل قبول دانستن این اقدام و اینکه حسب اطلاعات موجود توقیف این نفتکش به درخواست آمریکا صورت گرفته است، خواستار رهاسازی سریع نفتکش مزبور شد. وی با اشاره به حرکت این نفتکش در آبراههای بینالمللی، اقدام نیروی دریایی انگلیس را معادل با راهزنی دریایی دانسته و گفت آن کشور حق ندارد تحریمهای یکجانبه خود یا اتحادیه اروپا را به صورت فراسرزمینی علیه کشورهای دیگر اعمال نماید. این همان سیاست زورمدارانه آمریکا است که کشورهای اروپایی همواره نسبت به آن معترض بودهاند.
اسدا... قرهخانی نیز ضمن محکومیت اقدام دولت بریتانیا در توقیف نفتکش ایرانی به ایسنا، گفت: بنده از جزئیات این ماجرا اطلاعات دقیقی ندارم ولی آنچه که مسلم است همانطور که وزارتخارجه اعلام موضع کرده است و خیلی از شخصیتهای سیاسی و بینالمللی اظهارنظر کردند، این کار انگلیس دقیقاً نوعی راهزنی است.
عضو کمیسیون انرژی در ادامه اظهار کرد: این اقدام به گونهای انجام شده که گویا یک فرد به گروهی پولی دهد و از آنها بخواهد جنایت یا خلافی را انجام دهند. حتی خود آنها اعلام کردند که این کار تحت تأثیر آمریکاییها انجام شده است. اولین افرادی که به این مسأله نیز واکنش نشان دادند جانبولتون و ترامپ بودند. مابقی کشورها واکنشی نداشتند و حتی وزارتخارجه روسیه این اقدام را محکوم کرده است. آن دسته از کشورهایی هم که سکوت کردند نیز به معنای تأیید این عمل نیست بلکه میدانند پشت این ماجرا آمریکا بوده است.
این عضو کمیسیون انرژی مجلس، تصریح کرد: این اقدام بسیار ناپسند بوده و از نظر من در پاسخ به سقوط مترقیترین و پیشرفتهترین پهپاد آمریکایی در خلیجفارس صورت گرفته است و قصد داشتند یک اعلام قدرت و خودنمایی انجام دهند. آمریکا خودش اکنون در سوریه حضور دارد و این ترددها و پشتیبانیها از سال ۲۰۱۱ تاکنون که نزدیک ۲۰۲۰ هستیم انجام میگرفته است و استناد به تحریمهای اتحادیه اروپا برای توقیف این نفتکش کاملاً بیمعناست.
قرهخانی در ادامه تأکید کرد: نقش مشورتی ایران در سوریه باعث از بین رفتن گروه داعش و النصره و سایر گروههای تروریستی شد. اینکه اکنون نفتکش ایران مورد راهزنی قرار گیرد تحت هیچ شرایطی در منطق و عقل بینالمللی قابل قبول نیست. عمل انگلیس نه قانونی و نه منطقی بوده است. اینکه تفنگداران با هلیکوپتر بر روی یک نفتکش بیدفاع بروند و آن را توقیف کنند مورد پذیرش هیچ کشوری نیست و قطع به یقین در مراودات بین دو کشور اثر میگذارد.
وی افزود: این اقدام نشان میدهد که انگلیس یک کشور مستقل نیست و تحت تأثیر سیاستهای آمریکا قرار دارد. این اقدام انگلیس مانند سایر خیانتهای انگلیس ثبت خواهد شد.
اما فارغ از واکنشهایی که در خارج از کشور رخ داد که بعضاً نشاندهنده خوشحالی مقامات اسرائیلی و آمریکایی از افزایش تنش و فشار علیه ایران بود محسن رضایی در صفحه شخصی خود در توئیتر نسبت به توقف نفتکش ایرانی واکنش نشان داد. وی در این توئیت نوشت: انقلاب اسلامی در طول تاریخ 40 ساله خود، در هیچ معرکهای آغازگر تنش نبوده، اما در پاسخ به زورگویان و گردنکشان، تعلل نکرده و تردید به دل راه نداده است. انگلیس اگر نفتکش ایرانی را رفع توقیف نکند، وظیفه دستگاههای مسؤول، اقدام متقابل و توقیف یک نفتکش انگلیسی است.
با توجه به گزارش رویترز، دادستانی جبلالطارق اعلام کرد: براساس حکم دیوانعالی، توقیف نفتکش گریس۱ را به مدت ۱۴ روز دیگر تمدید کرده است باید دید ایران چه واکنشی نشان خواهد داد و آمریکا برای تحت فشار قراردادن دوباره بازار نفت از چه حربه دیگری استفاده خواهد کرد.
∎