به گزارش «فرهیختگان آنلاین»، ترکیه که هدف از عملیات «شاخه زیتون» در خاک سوریه را بیرون راندن عناصر جداییطلب «حزب کارگران کردستان» و «یگانهای مدافع خلق» شاخه سوری آن از منطقه عفرین عنوان کرده بود با شنیده شدن خبر حضور احتمالی ارتش سوریه در منطقه عفرین مواضع تندی در این رابطه اتخاذ کرده است. سید هادی سید افقهی، کارشناس مسائل غرب آسیا در رابطه با بحران پیشرو و تجاوز ترکیه به خاک سوریه و احتمال افزایش تنشها بین آنکارا و دمشق و آینده منطقه با «فرهیختگان» به گفتوگو پرداخته است.
آنچه را که این روزها در عفرین و بهواسطه ورود ارتش ترکیه به خاک سوریه رخ میدهد، چگونه ارزیابی میکنید؟
وقتی مساله عبور کردها از شرق به غرب فرات و عفرین و ادامه آن به سواحل مدیترانه مطرح شد بهانهای دندانگیر به ترکها داد که با بهانه برقراری امنیت و برخورد با جریانهای تروریستی همچون پکک وارد خاک سوریه شوند. اما هدف آنکارا از ورود به خاک سوریه این است که ترکیه به دنبال سرزمین است و نطقهای آتشین اردوغان و چاووشاوغلو در آغاز این عملیات در راستای همین هدف صورت گرفته است.
ورود احتمالی ارتش سوریه به عفرین در پی درخواست کردهای این منطقه، چه تبعاتی ممکن است در پی داشته باشد؟
ترکها در عفرین زمینگیر شدهاند اما اینکه ارتش سوریه بخواهد به منطقه ورود پیدا کند باید بر اساس توافقاتی باشد. مساله دوم این است که آیا در بحث ورود ارتش سوریه به عفرین قرار است خود ارتش وارد شود یا نیروهای مردمی موسوم به قوات الشعبیه میخواهند در عفرین وارد شوند. قوات الشعبیه نیروهای سوری غیرنظامی هستند که پیشتر در نبل و الزهرا حضور داشتند و الان میخواهند وارد عفرین شوند. اما نکته مهم این است که اگر آنها نتوانند جلوی پیشروی ترکها به سمت مرکز شهر را بگیرند ممکن است ارتش سوریه به صورت رسمی وارد ماجرا شود. اما ورود رسمی ارتش سوریه نیز ممکن است خطراتی را به دنبال داشته باشد. این ریسک وجود دارد که با ورود ارتش سوریه آنها در تله آمریکا، تروریستها و ترکها قرار گیرند و منجر به منحرف شدن عملیات ارتش در ادلب شوند.
دلیل تقویت کردها از سوی آمریکا که برخلاف خواست ترکیه صورت میگیرد، چیست؟
اصرار آمریکا بر تقویت کردها بهرغم خشم آنکارا، ذخیره استراتژیک برای زمانی است که ترکیه از ناتو خارج شود و به سمت روسها و ایران بیاید یا اینکه اگر ترکیه خواست با وساطت ایران و روسیه با دولت سوریه آشتی کند از این گروههای کرد بهعنوان خنجر در پهلوی ترکها استفاده کند. اما حضور آمریکا در منطقه و سرمایهگذاری آنها روی کردها در وهله اول متوجه ایران، روسیه، دولت سوریه و حزبا... است. بحث تجزیه سوریه در حال حاضر اصلا مطرح نیست، چراکه با وجود حمایتهای هوایی روسها و حمایت محور مقاومت و ایران، آمریکا کاری نمیتواند از پیش ببرد و باید این نکته را هم اضافه کنیم که آمریکا نیروی زیادی در منطقه ندارد که بخواهد این پروژه را اجرایی کند.
اهداف آمریکا از حضور بلند مدت در سوریه؟
آمریکا اهداف متعددی را در سوریه پیگیری میکند؛ نخست محکم کردن جای پایشان در سوریه و گرفتن امتیاز در فرآیند سیاسی بعدی، دوم حضور و ضمانت حضور نظامی در منطقه که نیاز به ایجاد پایگاه مردمی دارد و حمایت از کردها در این راستا صورت میگیرد، سوم اینکه این منطقه از نظر کشاورزی بسیار حاصلخیز است و منابع سرشاری از نفت و گاز سوریه در آن قرار دارد. اخراج ایران و روسیه از سوریه و ایجاد سپر امنیتی برای اسرائیل و مسدود کردن راه عراق و سوریه نیز از اهداف آمریکا در سوریه است.
وقتی صحبت از حمایت آمریکا از کردها میشود ابهامی در ذهن شنونده ایجاد میکند که آیا آمریکا از تمام گروههای کردی حمایت میکند؟
میتوانیم بگوییم که تمام کردها علیه بشار اسد نیستند اما نمیتوانیم بگوییم که کردها رابطه نزدیکی با دولت سوریه دارند. در واقع آمریکا از کردهایی حمایت میکند که علیه دولت اسد اقدام میکنند. البته دولت سوریه درصدد است شرایط کردها را نیز در منطقه بهبود بخشد و هرچه ارتباط دولت با کردها دیرتر صورت بگیرد راه برای شیطنتهای آمریکا و ترکیه در منطقه باز خواهد شد.
در صورت موفقیتآمیز بودن عملیات شاخه زیتون خلأ ایجاد شده چگونه پر خواهد شد؟
در واقع این اتفاق نخواهد افتاد اما اگر بیفتد این منطقه با تروریستهای مورد حمایت آمریکا پر خواهد شد اما بعید است چنین اتفاقی رخ دهد و ترکیه در این عملیات موفق نخواهد بود. اما اگر اردوغان دست به انتحار بزند و وارد درگیری با ارتش سوریه در عفرین شود تبعات و هزینههای بسیاری را برای آنکارا در پی خواهد داشت و ممکن است حتی منجر به درگیری روسها و ایران با ترکها شود، چون ایران و روسیه نیز یک طرف ماجرا هستند.