به گزارش
صبحانه، طی سال‌های اخیر که تحریم‌ها با شدت بیشتری به ایران و به ویژه حوزه بانکی آن تحمیل شد، انجام مبادلات تجاری با دلار به عنوان ارز واسطه پررنگ در سبد مبادلات جهانی برای تجار ایرانی با سختی مواجه شد، چرا که جابه‌جایی این ارز در بین بانک‌ها به دلیل تحریم‌های موجود و قطع روابط کارگزاری به سهولت انجام نشده و تقریبا غیرممکن بود.
در این شرایط موضوع استفاده از پیمان‌های پولی دوجانبه و جایگزینی ارزهای محلی به جای دلار در مبادلات تجاری بارها مطرح و حتی انتقاداتی نسبت به بانک مرکزی و مسوولان مربوطه برای عدم ورود به این نوع پیمان‌ها طی سال‌های تحریم مطرح شد، اما در هر صورت طرف مقابل هم چندان به دلیل فراهم نبودن زمینه‌های لازم به منظور استفاده از پیمان‌های پولی انتقادات را نپذیرفته و به آن ورود نکرد.
به هرحال با رواج هرچه بیشتر پیمان‌های پولی به ویژه در بین کشورهای آسیایی در دو سال گذشته بانک مرکزی ایران و مسوولان وزارت خارجه نیز برای ایجاد این روابط وارد مذاکراتی شدند تا این‌که قبل از لغو تحریم‌ها و اجرایی شدن برجام بود که مذاکراتی با کشورهای ترکیه، روسیه و عراق برای عقد پیمان‌های پولی انجام شد ولی به نتیجه خاصی نرسید.
اما بعد از اجرایی شدن برجام و لغو تحریم‌ها با این‌که ایران مجاز به انجام مبادلات با ارز دلار است، ولی همچنان با وجود این‌که مشکل خاصی در روابط بانکی ایران و سایر کشورها وجود ندارد، ولی استفاده از مبادلات دلاری همچنان تنها محدودیت خاصی است که مقامات بانک مرکزی از آن سخن می‌گویند.
از این‌رو همواره در مذاکراتی که در فضای پسابرجام بین طرف‌های ایران و خارجی شکل گرفته است، ایجاد حساب‌های مشترک بین بانک‌های مرکزی و استفاده از ارزهای محلی در مبادلات تجاری جایگاه ویژه‌ای دارد. این در حالی است که تاکنون توافقاتی با بانک‌های مرکزی کشورهای مقابل از جمله اوکراین، اکوادور، آذربایجان، چین و به تازگی مالزی برای استفاده از ارزهای محلی و جایگزینی آن برای دلار انجام شده است.
در تازه‌ترین توافقات انجام شده که با حضور معاون ارزی بانک مرکزی ایران در کوالالامپور شکل گرفته، گسترش همکاری‌های تجاری ایران و مالزی با ارزهای محلی مورد مذاکره قرار گرفته است.
در این راستا غلامعلی کامیاب از اشتیاق بانک‌های مالزیایی برای افتتاح حساب به رینگیت برای بانک‌های تجاری ایران استقبال کرده و گفته که در صورت نیاز می‌توان در نقل و انتقال ارز از یوان چین و یا ین ژاپن بهره گرفت. در توضیحات وی آمده که اکنون بانک‌ها به سیستم تسویه یورو متصل و انجام معاملات با بانک‌های اروپایی امکان‌پذیر است و ایران از همکاری متقابل با بانک‌های مالزیایی استقبال می‌کند.
براساس آنچه که معاون ارزی بانک مرکزی در مذاکره خود با همتای مالزیایی مطرح کرده، سیاست کنونی بر تسهیل معاملات تجاری با ارزهای محلی و پیمان ارزی متمرکز قرار گرفته است، از این‌رو بانک‌های مالزیایی می‌توانند در صورت تمایل طرف ایرانی به انتقال ارز این وجوه را به صورت یوان چین و یا ین ژاپن منتقل کنند.
البته طرف مالزیایی هم از این موضوع استقبال کرده و گفته است که در حال حاضر مالزی از یوان و ین برای تسویه معاملات تجاری خود استفاده می‌کند و در این چارچوب مالی می‌توان به توسعه روابط تجاری امیدوار بود.
البته در این دیدار امکان سوئیچ کارت‌های بانکی بین دو کشور هم مورد بحث و بررسی بوده است. پیش‌تر نیز مقامات بانک مرکزی اعلام کرده بودند در شرایط جدید و پس از لغو تحریم‌های ثانویه هرگونه عملیات بانکی اعم از افتتاح حساب و نقل و انتقال وجوه با یورو و سایر ارزهای غیررایج بدون محدودیت بوده و دراین راستا اتصال سوییچ کارت‌های بانکی ایران و طرف مقابل برای سهولت ارتباط بانکی و کانال پرداخت مورد توجه است.
اما در حالی دلار در حال کمرنگ شدن از سبد ارزی ایران است که چندی پیش هم رئیس کل بانک مرکزی بر آن تاکید و عنوان کرده بود که در آینده‌ای نزدیک دلار به تدریج از عمده مبادلات تجاری ایران حذف خواهد شد. این در حالی است که به تازگی نیز معاون اقتصادی بانک مرکزی گله‌مندانه در مورد کارایی دلار در مبادلات تجاری گفته بود با این‌که این ارز اکنون نقش چندانی در مبادلات تجاری خارجی ایران ندارد، اما در رابطه با جایگاه و اهمیت آن اغراق می‌شود که خود می‌تواند اثر نامطلوبی بر مبادلات و اقتصاد ایران داشته باشد.
قربانی تاکید داشت وقتی واردات ما از کشورهای غیرآمریکایی انجام شده و حتی تنزل ارزش دلار داریم، چرا باید قیمت اجناس در ایران به بهانه افزایش قیمت دلار گران شود. این در شرایطی است که باید از نقش دلار در تجارت خارجی ایران متناسب با حجم آن بهره گرفت و بتوان از ارزهای جایگزین استفاده کرد.
در حال حاضر بیش از ۵۰ پیمان پولی بین کشورهای جهان به ویژه آسیایی منعقد شده و چین سردمدار این پیمان‌هاست. در این روش نوین، تجارت با استفاده از پول‌های محلی انجام شده و به عبارت دیگر به جای استفاده از پول واسطی مانند دلار و یا یورو پول‌های طرف‌های مبدا و مقصد مورد مبادله قرار می‌گیرد.