غلامرضا صدیق اورعی جامعهشناس:
رسانههای دیجیتال منتهی به مهار ایده تجزیهطلبی میشود
صاحبخبر - یک جامعهشناس با بیان اینکه «آغاز یک جنبش اجتماعی مثبت یا منفی با وجود رسانههای دیجیتال به حدی تسهیل شده است که میتواند منتج به قرار تجمع فیزیکی شود»، گفت: اما این به نیاز و احساس مخاطبان بستگی دارد. غلامرضا صدیق اورعی در گفتوگو با خبر فوری با اشاره به شکافهای اجتماعی موجود در کشور و امکان تاثیرگذاری شبکههای اجتماعی بر خدشهدار شدن همبستگی ملی اظهار داشت: یک جنبش اجتماعی برای شکلگیری نیاز به مقدماتی از جمله ایده، مورفولوژی، امکان ارسال و دریافت پیام و هدفگذاری دارد. وی افزود: داشتن ایده باعث میشود تا افراد متمایل به دفعات مکرر یکدیگر را ملاقات کنند و با حضور تازه واردین، آن ایده ویرایش شود. این جامعهشناس تصریح کرد: ظهور یک ایده جدید یا یک جنبش اجتماعی که جنبه سیاسی یا هویت قومی داشته باشد، تحت نظارت و فشار حکومت مسلط قرار میگیرد. به همین خاطر ایدههای جدید برای اینکه دوام بیاورند به صورت آهسته و با احتیاط خاصی به جلو حرکت میکنند. اورعی با اشاره به نقش رسانههای دیجیتال بر ایدهها و جنبشهای اجتماعی گفت: این نوع رسانهها با ایجاد ارتباط فراگیر، همه سختیها، هزینهها و نظارتها را حذف کردهاند. بنابراین افراد مختلف میتوانند ایدههای خود را مطرح کنند که یا توسط تعداد بسیاری مشاهده، تکذیب یا طرح سوال میشود یا عدهای با مشاهده آن نقطه مشترکی با ایده خود در آن پیدا میکنند و با آن همراه میشوند که هیچ هزینهای هم برای آنها ندارد. وی با اشاره به مطرح شدن تجزیهطلبی و منازعات قومی در فضای مجازی با شروع مسئله آب در خوزستان بیان داشت: مسئله قومیت و تجزیهطلبی سابقه زیادی در مناطق مرزی دارد و اگر شروع کنندگان اینگونه مسائل در بیرون مرزها باشند، دستگاههای امنیتی برای دسترسی به آنها با دشواریهایی مواجه میشوند. به همین خاطر محتوایی که پیرامون آن ایده یا در مقابل آن تولید میشود از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است. این جامعهشناس خاطرنشان کرد: هرگونه دروغسازی و آغاز یک جنبش اجتماعی مثبت و منفی با وجود شبکههای اجتماعی به حدی تسهیل شده است که میتوانند منتج به قرار تجمع فیزیکی شود. به عنوان مثال موارد فراوانی در 10 سال گذشته بدون اینکه هزینهای و تشکیلاتی داشته باشند، رخ داده است که ممکن است مورد پذیرش تعداد زیادی قرار بگیرد یا مخاطبان محدودی از آن استقبال کند. یعنی این عوامل به نیاز و احساس مخاطبان بستگی دارد. اورعی یادآور شد: ایده امام خمینی(ره) در سال 41 و 42 مورد توجه قرار گرفت. اما پس از تبعید امکان پرداختن به گستردگی سابق برای ایشان فراهم نبود و سال 56 پس از شهادت مصطفی خمینی به سرعت و طی 10 ماه گسترش پیدا میکند که در اویل سال 57 به 100 نفر هم نمیرسید اما در آبان به میلیونها نفر تبدیل شد. وی در خصوص جریان دو قطبی موجود در کشور گفت: جریان دو قطبی در جامعه به ریشه تاریخی آن بستگی دارد. انقلاب یعنی جنگ داخلی و بستر دو گانه باید قبل از انقلاب فراهم شده باشد تا یکی شکست بخورد و یکی دیگر پیروز شود. اما سوال اینجاست که قبلا جامعه چطور دو دسته شده و چرا دو دستگی جریان را به شورش و انقلاب وا داشته است؟ پاسخ به این سوال یک ریشه 100 ساله دارد. این جامعهشناس افزود: الان به دلیل وجود شبکههای اجتماعی ایدهها به راحتی بیان میشود و افراد میتوانند دلبستگی و عدم دلبستگی خود را اعلام کنند. اورعی یادآور شد: اصولا دوگانگی سنتی و جدید از قدیم وجود داشته است که با آمدن رضاخان پهلوی در واقع از ایده و فرهنگ به ساختار و نهادسازی مدرن تبدیل شد و چون با خشونت، سرعت و فشار به دنبال ایجاد تجدد بود، سرانجام خشم و ناراحتی عدهای را برانگیخت و به انقلاب اسلامی تبدیل شد. وی خاطرنشان کرد: در آن زمان قطب تجددگرا چون مغلوب بود نمیتوانست حرف بزند، اما حالا وسیله ارتباطات دیجیتال این امکان را به قطب مخالف داده است تا حرف خود را بزند و حتی ظرفیتهای خارج از حکومت در خارج از کشور تشکیل شود. اما در مقابل احساس هم بستگی غلیظ میشود و با آنها مقابله میکند.∎