نتایج دور اول انتخابات ریاست جمهوری فرانسه گویای شکست تاریخی دو حزب اصلی این کشور بود. همانطور که در نظرسنجیها پیشبینی میشد مارین لوپن، از حزب راستافراطی «جبهه ملی» و امانوئل ماکرون نامزد مستقل میانهرو با اختلافی اندک به دور دوم انتخابات راه پیدا کردند و اگر نظرسنجیها درست از آب درآید، ماکرون 39ساله جوانترین سیاستورزی است که در نهایت میتواند با پیروزی در دور دوم انتخابات راهی کاخ الیزه شود. حزب سوسیالیست فرانسه با اندکی بیش از شش درصد، پایینترین آرای خود را از سال 1969 به این سو به دست آورد. حالا و با حذف دو حزب اصلی فرانسه، یعنی حزب سوسیالیست و جمهوریخواه، لوپن از راستهای افراطی و ماکرون، وزیر سابق دولت اولاند روز هفتم ماه می با هم رقابت میکنند؛ اولی لیبرال است و طرفدار بازار آزاد و دومی ضدمهاجرت و ضداتحادیه اروپا.
مارین لوپن روز گذشته و یک روز پس از موفقیت در دور اول انتخابات، از رهبری حزب جبهه ملی کنار کشید. لوپن گفت تصمیمش بر این «اعتقاد عمیق» استوار است که رئیسجمهور کشور باید همه مردم را متحد کند. این حرکتی نمادین با هدف نشاندادن نگرانی برای کشور به عنوان یک کل و نه فقط حزب اوست. لوپن میخواهد نظر رأیدهندگان نامزدهای شکستخورده در دور اول، بهخصوص هواداران فرانسوا فیون از حزب جمهوریخواه را جلب کند. بااینهمه در پی دور اول انتخابات و با محققشدن هراسها درباره رسیدن لوپن به دور دوم، بخش عمدهای از نخبگان حاکم فرانسه برای جلوگیری از قدرتگرفتن جبهه ملی تمام تلاش خود را بر حمایت از امانوئل ماکرون متمرکز کردهاند. روز دوشنبه، کمیتههای ملی حزب جمهوریخواه و سوسیالیست برای صدور بیانیهای در حمایت از ماکرون دور هم جمع شدند و سپس «بنوا آمون»، نامزد حزب سوسیالیست و «فرانسوا فیون»، نامزد حزب جمهوریخواه حمایت خود از ماکرون را اعلام کردند. علاوه بر فیون و آمون، «نجات ولود بلقاسم» و «مریم الخمری»، وزرای آموزش و کار دولت اولاند هم از شهروندان فرانسوی خواستهاند در دور دوم انتخابات به ماکرون رأی دهند. «ماترین اوبری»، شهردار سوسیالیست لیل، از جمهوریخواهان دعوت کرده مثل سال ۲۰۰۲ پای صندوقها بیایند و نگذارند جبهه ملی پیروز شود. «ژان لوک ملانشون»، کاندیدای چپگرای «فرانسه سرکش» که محبوبیتش در یک ماه گذشته به طرز چشمگیری افزایش یافت هم پس از کسب بیش از 19 درصد آرا از هوادارانش خواسته با وجود این نتیجه متحد بمانند و «جنبش» را حفظ کنند.
احزاب اصلی و نخبگان سیاسی فرانسه میگویند حمایت از ماکرون برای جلوگیری از رویکارآمدن دیکتاتوری نئوفاشیست لوپن است، اما نگاهی به مواضع ماکرون نشان میدهد او جایگزینی دموکراتیک برای لوپن به شمار نمیرود. نامزد میانهرو انتخابات فرانسه نهتنها میخواهد وضعیت اضطراری را که تهدیدی برای حقوق اساسی دموکراتیک است تمدید کند، بلکه بر آن است كه ریاضت اقتصادی را شدت بخشد. برای پیشبردن چنین برنامهای حمله به حقوق دموکراتیک ناگزیر افزایش مییابد و تظاهرات توده مردم هم سرکوب میشود.
بیشک لوپن و حزب جبهه ملی از دل سنت فاشیسم فرانسوی بیرون آمده و تهدیدی مرگبار برای طبقه فرودست فرانسه است، اما به باور بسیاری از تحلیلگران، موافقت با دیدگاههای ماکرون و پیروی از نظر نخبگان حاکم مبنی بر اینکه او نسبت به لوپن بهتر است، در نهایت دستاوردی برای این طبقه وامانده ندارد. بخش عمدهای از نخبگان حاکم فرانسه مدعیاند حمایت آنها از ماکرون به معنای رودررویی با دیکتاتوری لوپن است، اما درستتر آن است که آنها دیکتاتوری ماکرون را ترجیح میدهند؛ کسی که متحد و دوستدار اتحادیه اروپا و ناتو است و نه کسی که در کنار ترامپ و کرملین علیه آنها میایستد.
ماکرون البته میخواهد به سبک و سیاق «باراک اوباما» برای فرانسه «امید» به ارمغان بیاورد و این یعنی او با ظاهری انساندوستانهتر با بازارهای جهانی همدستی خواهد کرد. پلتفرم او ملغمهای است از چپ و راست؛ مترقی و طرفدار اروپا. بهلحاظ اقتصادی لیبرال و در مسائلی اجتماعی نظیر مهاجرت چپگرا. سیاستهای او را تا حدودی به «آنگلا مرکل»، صدراعظم کنونی آلمان نزدیک میدانند و او خودش هم مرکل را بهخاطر سیاستهای سخاوتمندانهاش در قبال پناهجویان و آغوش بازش به روی بیش از یک میلیون پناهجو در سال 2015 ستوده است.
ماکرون که پیشتر وزیر اقتصاد دولت اولاند و بانکداری سرمایهدار بوده میگوید بهجای شعارهایی گولزننده میخواهد عملگرا باشد و در راستای این عملگرایی خواهان آسانگیری در قوانین سختگیرانه کسبوکار و مشخصکردن مالیات شرکتها، حرکت به سمت انرژیهای تجدیدپذیر و ارائه خدماتی اندک به بازنشستگان است. ماکرون اگرچه میگوید نه چپ است و نه راست، اما عکسی که از میهمانی بزرگ او در پاریس منتشر شده نشان میدهد او تا چه حد شیفته تجملات و سبک زندگی سرمایهدارانهای است که تنها درصد اندکی از فرانسویها از عهده آن بر میآیند. با همه اینها، آمار و ارقام و نظرسنجیها میگویند در نبود بدیلی واقعی برای برنامههای فاشیستی مارین لوپن، ماکرون با پیروزی در دور دوم انتخابات چرخه حرکت راستگرایان در اروپا را دستکم در فرانسه از حرکت بازمیدارد. این واقعیت که رأیدهندگان فرانسوی در نهایت باید میان امانوئل ماکرون و مارین لوپن انتخاب کنند شهادتی است بر بحران عمیق دموکراسی و نبود برنامه و حزبی منطبق با مطالبات طبقه فرودست و واماندگان از دور باطل سیاستورزی این روزها.
مارین لوپن موقتا از رهبری حزب «جبهه ملی» کناره گرفت
در برابر «بدتر»
صاحبخبر -