یوسف سلمانخواه در گفتوگو با خبرنگار ایمنا در گیلان با اشاره به نقش آئینهای مرتبط با میراث کشاورزی در تقویت همبستگی اجتماعی اظهار کرد: فرهنگ پدیدهای اجتماعی است و همه وجوه فرهنگی از جمله عناصر مادی یا معنوی همچون زبان، فنون، هنر، آداب و رسوم، آئینها، مناسک و شعائر، سنتها، ابزار و وسایل کار و زندگی، اشیا و آئینهای مذهبی، در بافت و متن جامعه معنا و مفهوم پیدا میکند.
وی افزود: درک این وجوه فرهنگی تنها از راه شناخت رابطه آنها با یکدیگر و اعضای جامعهای که از آنها استفاده میکنند، ممکن است.
سرپرست اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان گیلان عنوان کرد: مجموعه این میراث فرهنگی بشری، همبستگیهای اجتماعی، قومی و مردمی را در جوامع و در طول تاریخ زندگی آنها پدید آورده است؛ کشاورزی از دیرباز نه تنها فعالیتی اقتصادی، بلکه بخشی جداییناپذیر از زندگی اجتماعی و فرهنگی مردم گیلان بوده است.
سلمانخواه اضافه کرد: هر مرحله از کشت و برداشت با آئینها و مراسم خاصی همراه بوده که به مرور زمان به سنتهای کشاورزی تبدیل شده است، در کنار این سنتها، جشنهای فصلی نیز شکل گرفتهاند که پیوندی میان تلاش کشاورزان و شادی جمعی ایجاد میکنند.
وی اضافه کرد: آئینهای کشاورزی در گیلان همچون دیگر نقاط ایران، بر پایه نشانههای فرهنگی و حامل معنا هستند، نوع محصول، ابزار و امکانات بومی و شیوههای کاشت، داشت و برداشت بهعنوان جاذبههایی برای آموزش، پژوهش، لذت بردن و پر کردن اوقات فراغت گردشگران مورد استفاده قرار میگیرد، بیشتر این آئینها با نیایش همراه است و به بهانه شکرگزاری از برداشت محصول برگزار میشود که با یگانگی خداوند و اعتقادات مذهبی مردم گره خورده است.
سرپرست اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان گیلان تاکید کرد: حضور گروههای مختلف در این آئینها موجب تقویت همبستگی اجتماعی، ایجاد روحیه همکاری، انتقال ارزشها و آداب به نسلهای آینده، افزایش شادی و نشاط پس از دورههای سخت کاری و معرفی هویت فرهنگی منطقه میشود.
سلمانخواه با اشاره به تأثیر تغییرات اقلیمی بر آئینهای سنتی کشاورزی تصریح کرد: مردمان مناطق گرم و خشک کویری به دانش سنتی مدیریت آب از طریق قنات روی آوردهاند در حالی که مناطق معتدل از شیوههای دیگری برای مدیریت آب استفاده کردهاند، به این ترتیب و با توجه به تأثیر و تأثر متقابل میراث فرهنگی ناملموس و محیط زیست، این میراث با موضوع توسعه پایدار نیز ارتباط دارد؛ موضوعی که در تعریف میراث ناملموس در کنوانسیون ۲۰۰۳ یونسکو مورد توجه قرار گرفته است.
وی گفت: بارزترین نمونه در این زمینه، آئین سنتی بارانخواهی در مناطق خشک ایران است در حالی که مردم مناطق بارانخیز شمال کشور برای حفاظت از محصول کشاورزی خود آئین «آفتابخواهی» را خلق کردهاند.
سرپرست اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایعدستی استان گیلان افزود: آئین آفتابخواهی گیلان در فهرست میراث فرهنگی ناملموس ملی به ثبت رسیده است.