لیلا پایدار- علی بمان اقبالی کارشناس مسائل چین و روسیه، در گفت‌وگو با خبرنگار اعتماد آنلاین در خصوص سفر عراقچی به چین و مشارکت ایشان در اجلاس وزرای خارجه سازمان همکاری شانگهای، به تحلیل اهداف پشت این سفر و تأثیرات آن بر تقویت روابط ایران و چین پرداخت.
وی در این گفتگو اظهار کرد: سفر وزیر محترم امور خارجه به چین، در حقیقت فرصتی بی‌نظیر برای مشارکت در اجلاس وزرای خارجه سازمان همکاری شانگهای بود؛ نشستی منطقه‌ای که به‌طور خاص به موضوعات مرتبط با این سازمان و چالش‌های مشترک کشورهای عضو پرداخته می‌شود. اما آنچه این نشست را از دیگر اجلاس‌ها متمایز می‌کند، زمینه‌های فراوانی است که برای گفت‌وگوهای جانبی میان وزرای خارجه کشورهای مختلف فراهم می‌آورد. این گونه نشست‌ها، به‌ویژه در شرایطی که ما در موقعیت خاصی قرار داریم، بستری مناسب برای تعاملات دیپلماتیک و پیشبرد منافع ملی به شمار می‌روند.
وی ادامه داد: در این سفر، شاهد بودیم که دکتر عراقچی با وزرای خارجه کشورهای همسایه نظیر پاکستان، روسیه و هند دیدارهایی متعدد و سازنده داشته‌اند. این تعاملات نشان‌دهنده پویایی و کنشگری دیپلماتیک جمهوری اسلامی در شرایط پس از بحران‌های منطقه‌ای نظیر جنگ تحمیلی است. حضور ایشان در این نشست، فرصتی مغتنم برای تأکید بر موضوعاتی همچون تجاوزات غیرقانونی رژیم صهیونیستی و آمریکا به خاک کشورمان بود، که نقض آشکار اصول بین‌المللی، به‌ویژه مقررات مربوط به منع اشاعه و NPT، به شمار می‌رود. در این راستا، ایشان بر لزوم ایجاد یک ساختار امنیتی منطقه‌ای برای این سازمان بزرگ منطقه‌ای تأکید کردند که می‌تواند در کاهش تنش‌ها و ارتقاء همکاری‌های مشترک مؤثر واقع شود.
اقبالی خاطرنشان کرد: در سال‌های اخیر، به‌ویژه از سال ۱۴۰۰ به بعد، جمهوری اسلامی ایران به‌طور فزاینده‌ای سیاست همسایگی و تقویت روابط با سازمان‌های منطقه‌ای را در اولویت قرار داده است. ایران هم‌اکنون در مجامع دیپلماتیک مختلف مرتبط با سازمان‌های منطقه‌ای از جمله اکو، بریکس، شانگهای و کنفرانس اسلامی حضور فعال دارد. این حضور نه تنها فرصتی برای معرفی دیدگاه‌ها و مطالبات کشور، بلکه فرصتی برای تقویت فرآیند چندجانبه‌گرایی و تقویت سیاست خارجی ایران در منطقه و جهان است.
به گفته این کارشناس، نقش‌آفرینی در چنین سازمان‌هایی، به‌ویژه در زمانی که برخی از کشورهای بزرگ غربی همچنان در پی سیاست‌های تک‌جانبه‌گرایانه هستند، می‌تواند به‌طور چشمگیری بر تحولات منطقه‌ای و جهانی اثر بگذارد. به‌ویژه چین و روسیه شرکای مهم، با توجه به عضویت در شورای امنیت و برخورداری از حق وتو، به‌عنوان شرکای استراتژیک ایران از جایگاه ویژه‌ای برخوردارند. در شرایطی که برخی کشورهای اروپایی در خصوص مسائل هسته‌ای ایران رویکردهای دوگانه‌ای اتخاذ کرده‌اند، این کشورها می‌توانند با در پیش گرفتن یک سیاست فعال‌تر، از منافع کشورمان حمایت کنند.
وی تصریح کرد: بدیهی است که در چنین شرایطی، نگاه توازنی در سیاست خارجی ایران باید در دستور کار قرار گیرد. توازن در دسترسی به قدرت‌های بزرگ جهانی و همچنین تعمیق روابط با کشورهای همسایه، به‌ویژه کشورهای حاشیه خلیج فارس، هند، پاکستان و دیگر کشورهای منطقه، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. به‌ویژه که امروز شاهد حضور یک جامعه ایرانی میلیونی در کشورهای اروپایی هستیم که عمدتاً از اقشار تحصیل‌کرده، متخصص و با پیشینه علمی و فرهنگی برجسته‌اند. این ظرفیت بزرگ اجتماعی باید در سیاست‌گذاری‌های خارجی ایران به‌طور جدی مورد توجه قرار گیرد.
این کارشناس مسائل بین‌الملل در پایان گفت: در نهایت، ضرورت دارد که جمهوری اسلامی ایران با هدف بهبود روابط با اروپا، در مسیر مذاکرات دیپلماتیک و رایزنی‌های سیاسی گام بردارد. هرچند برخی کشورها در گذشته سیاست‌های دوگانه‌ای را در قبال ایران اتخاذ کرده‌اند، اما این به معنای چشم‌پوشی از فرصت‌های جدید برای تعامل و همکاری با اروپا نیست. ایران باید به‌طور همزمان در جهت تقویت روابط منطقه‌ای و بین‌المللی خود حرکت کند و توازن در روابط خارجی را به عنوان یکی از ارکان اصلی سیاست‌های خود حفظ نماید.