شناسهٔ خبر: 70223682 - سرویس علمی-فناوری
منبع: جوان | لینک خبر

میراث یک فاجعه

در میان ساختمان‌های در حال تخریب و تشعشعات طولانی‌مدت ناشی از فاجعه چرنوبیل سگ‌ها نه‌تنها زنده مانده‌اند، بلکه به‌سرعت در حال رشد هستند.

صاحب‌خبر -

جوان آنلاین: روزنامه «جام‌جم» وقوع اتفاقی غیرمنتظره در زمین‌های متروکه اطراف سایت هسته‌ای «چرنوبیل» را بررسی کرد و نوشت: این جوامع سگ‌سانان به دانشمندان نگاهی اجمالی، اما منحصر به‌فرد از چگونگی سازگاری حیات و بقا در یکی از خصمانه‌ترین محیط‌های روی زمین ارائه می‌دهند. این نخستین‌بار است که دانشمندان به بررسی ساختار ژنتیکی سگ‌های ولگرد ساکن نزدیک نیروگاه هسته‌ای چرنوبیل پرداخته‌اند.

به گزارش مهر، دکتر نورمن جی کلیمن، سرپرست تیم تحقیق اظهار داشت: «به نحوی، دو جمعیت کوچک از سگ‌ها توانسته‌اند در این محیط بسیار سمی زنده بمانند.» تیم دکتر کلیمن تفاوت‌های ژنتیکی قابل‌توجهی را بین این دو گروه از سگ‌ها کشف کردند. یک گروه در نزدیکی راکتورهای سابق چرنوبیل پرسه می‌زنند، در حالی که گروه دیگر در فاصله ۱۶ کیلومتری آن و در شهر چرنوبیل زندگی می‌کنند. یافته‌ها نشان می‌دهد که این دو جمعیت از یکدیگر متمایز هستند و به‌ندرت با هم آمیخته می‌شوند.

دکتر کلیمن توضیح داد: «علاوه برطبقه‌بندی پویایی جمعیت در این سگ‌ها در هر دو مکان، ما اولین گام‌ها را برای درک این‌که قرار گرفتن مزمن در معرض خطرات محیطی متعدد ممکن است براین گروه‌ها تأثیر بگذارد، برداشتیم.» سگ‌های چرنوبیل بخشی دلخراش از میراث این فاجعه هستند. پس از انفجار اتمی در سال ۱۹۸۶، زمانی که ساکنان منطقه را تخلیه کردند، مجبور شدند حیوانات خانگی خود را آنجا رها کنند. سگ‌هایی که اکنون در چرنوبیل پرسه می‌زنند، نوادگان آن حیوانات رها شده، هستند.

این سگ‌ها با زندگی در محیط‌های خشن و پرتوزا و تحمل زمستان‌های شدید، غذای محدود و تشعشعات طولانی‌مدت زنده مانده‌اند و با محیط سازگار شدند. آنها در اطراف روستاهای متروکه و نزدیک نیروگاه هسته‌ای چرنوبیل زندگی می‌کنند و اغلب به پسماند غذای کارگران و بازدیدکنندگان متکی هستند. بسیاری از این سگ‌ها گروه‌هایی برای محافظت و همراهی یکدیگر تشکیل داده‌اند، در حالی که برخی به طرز شگفت‌آوری با انسان‌ها، به‌ویژه کارگران و دانشمندانی که هنوز در منطقه فعالیت می‌کنند، پیوند خورده‌اند. تلاش‌ها برای کمک به این سگ‌ها در طول سال‌ها افزایش یافته و سازمان‌هایی برای ارائه خدماتی چون واکسیناسیون، مراقبت‌های پزشکی و حتی برنامه‌های واگذاری برای دادن فرصتی برای زندگی جدید در خارج از منطقه به برخی از آنها، وارد عمل شده‌اند. به گفته دکتر متیو برین از ایالتNC، سوال اساسی در اینجا این است: «آیا یک فاجعه زیست‌محیطی به این بزرگی تأثیر ژنتیکی بر زندگی در منطقه دارد؟»

با تجزیه و تحلیل DNA سگ‌ها، این تیم ۳۹۱ نشانگر دورتر را در ژنوم آنها شناسایی کردند که بین دو گروه متفاوت بود. برخی از این نشانگرها به ژن‌های مرتبط با ترمیم ژنتیکی اشاره می‌کنند که به‌طور خاص پس از قرار گرفتن در معرض مشابه آنچه که سگ‌ها در چرنوبیل تجربه کردند، ترمیم یافته‌اند. با وجود این یافته‌های جذاب، محققان هشدار می‌دهند که هنوز چیزهای زیادی در مورد سگ‌های چرنوبیل ناشناخته است و در این مرحله نمی‌توان با اطمینان گفت که هرگونه تغییر ژنتیکی در پاسخ به مواجهه‌های چند نسلی بوده است.
مگان دیلیون، نویسنده اصلی این مقاله می‌گوید: «سؤالی که اکنون باید به آن پاسخ دهیم این است که چرا تفاوت‌های ژنتیکی قابل‌توجهی بین دو جمعیت سگ وجود دارد؟ آیا این تفاوت‌ها فقط به‌دلیل رانش ژنتیکی است یا به‌دلیل استرس‌های محیطی منحصر به‌فرد در هر مکان رخ داده است؟» این پژوهش پیامدهای گسترده‌تر و فراتر از دنیای سگ‌ها دارد، زیرا سگ‌ها گونه‌ای نگهبان هستند که چیزهای زیادی درباره سلامت انسان به ما می‌آموزند. با بررسی این‌که آیا تغییرات ژنتیکی که در این سگ‌ها تشخیص داده شده، پاسخ ژنوم سگ‌ها به مواجهه با محیط پیرامونی است یا نه، ممکن است بتوانیم بفهمیم که سگ‌ها چگونه در چنین محیط خصمانه‌ای زنده مانده‌اند.» برین نتیجه گرفت که ممکن است حیوان یا انسان مواجهه‌های مشابهی را تجربه کنند. با گذشت ۳۷ سال از فاجعه چرنوبیل، خطرات ناشی از تشعشعات هنوز از بین نرفته است. نیمه عمر تقریباً ۳۰ ساله ایزوتوپ‌های رادیویی ماندگار به این معناست که خطر قرار گرفتن در معرض پرتوها هنوز بسیار جدی است. تشعشعات تنها نگرانی در منطقه ممنوعه چرنوبیل نیست. این منطقه آلوده به مواد شیمیایی، فلزات سمی، آفت‌کش‌ها و ترکیبات آلی است که ازسال‌ها تلاش‌های پاکسازی و زیرساخت‌های فرسوده باقی‌مانده است.

دکتر کلیمن هشدار داد: «وقتی پرتوها با یک مخلوط شیمیایی سمی پیچیده و نامشخص ترکیب می‌شوند، نگرانی‌های بسیار جدی برای سلامت هزاران نفری که به کار در این منطقه محروم ادامه می‌دهند، ایجاد می‌کنند. یافتن تأثیرات ژنتیکی و سلامتی قرار گرفتن در سگ‌ها، درک گسترده‌تر ما را از این‌که چگونه این نوع خطرات زیست‌محیطی می‌توانند بر انسان‌ها تأثیر بگذارند و بهترین روش برای کاهش خطرات سلامتی، تقویت می‌کند.»

تیم تحقیقاتی قصد دارد به کار خود ادامه دهد و امیدوار است که اسرار ژنتیکی بیشتری را که توسط این سگ‌های انعطاف‌پذیر نگهداری می‌شود، کشف کند. یافته‌های آنها می‌تواند راه را برای بینش‌های جدید در مورد سازگاری ژنتیکی در محیط‌های سخت هموارکند.به‌طورخلاصه داستان سگ‌های چرنوبیل گواهی برانعطاف‌پذیری زندگی است. این جانوران در مکانی که غیرقابل سکونت تلقی می‌شود، وجود خود را ایجاد کرده‌اند. زندگی آنها سوالات قابل‌تأملی را مطرح می‌کند: چگونه موجودات زنده با چنین شرایط خصمانه‌ای سازگار می‌شوند؟ از زنده‌ماندن آنها چه چیزی می‌توانیم یاد بگیریم؟ بقای آنها فرصتی منحصر به‌فرد برای درک تأثیرات ژنتیکی بلایای زیست‌محیطی ارائه می‌دهد و به‌طور بالقوه به ما یاد می‌دهد که چگونه از حیات‌وحش و خودمان در مواجهه با چالش‌های مشابه محافظت کنیم.