یادداشت
آیا رشد پرداخت تسهیلات بانکی عادلانه است؟
صاحبخبر - حسین بردبار - بانک مرکزی دیروز از افزایش 36.2 درصدی رقم تسهیلات بانکی طی دو ماه ابتدای امسال در مقایسه با سال گذشته خبرداد. بر اساس این خبر تسهیلات پرداختی بانکها طی ۲ماهه ابتدای امسال ۷۲۱۹.۶ هزار میلیارد ریال است که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته ۱۹۱۷.۳ هزار میلیارد ریال (معادل ۳۶.۲ درصد) افزایش داشته است؛ همچنین سهم تسهیلات خرد از کل تسهیلات پرداختی به ۲۴.۵ درصد رسید. طبق اعلام بانک مرکزی، طی دو ماهه ابتدایی امسال، از کل تسهیلات پرداختی، مبلغ ۵۷۲۵.۰ هزار میلیارد ریال معادل ۷۹.۳ درصد به صاحبان کسب و کار (حقوقی و غیرحقوقی) و ۱۴۹۴.۶ هزار میلیارد ریال معادل ۲۰.۷ درصد به مصرف کنندگان نهایی (خانوار) تعلق گرفته است. سهم تسهیلات پرداختی در قالب سرمایه در گردش در کلیه بخشهای اقتصادی طی ۲ ماهه سال ۱۴۰۳ نیز مبلغ ۴۳۹۲.۷ هزار میلیارد ریال معادل ۷۶.۷ درصد کل تسهیلات پرداختی به صاحبان کسب و کار است. از آمارهای فوق می توان به نتایج ذیل دست یافت: اول این که رشد 36.2 درصدی رقم تسهیلات کمتر از آخرین رقم نرخ تورم سالیانه در اردیبهشت ماه امسال (معادل 37.1 درصد) است، بنابراین در واقع قدرت خرید رقم کل تسهیلات اعطایی طی دوماه ابتدای امسال در مقایسه با رقم سال گذشته تغییر چندانی نداشته است. دوم این که سهم تسهیلات خرد از کل تسهیلات کمتر از یک چهارم است؛ یعنی مقدار تسهیلاتی که به صورت کلان داده شده است بیش از سه برابر مقدار تسهیلاتی است که به صورت خرد به مشتریان عادی بانک ها داده شده است، البته این سهم نسبت به سال گذشته افزایش داشته است اما باید تاملی در عادلانه بودن آن داشت. منظور این نیست که رقم وام های خرد افزایش یابد ، بلکه کل ارقامی که به وام های خرد اختصاص می یابد سه برابر کمتر از کل ارقامی است که به وام های کلان اختصاص یافته است و عدالت محوری در آن محل تامل است. و درنهایت این که مشخص نیست وام های اعطایی به افراد با چه دهک بندی است، چندی پیش روزنامه فرهیختگان مدعی شده بود تعداد افرادی که در دهک دهم (پردرآمدترین) قرار داشته و تسهیلات گرفتهاند 4.5 برابر تعداد افرادی است که در دهک یک (کمدرآمدترین) قرار دارند. بهعبارتی هرچه دهک خانوار افزایش یافته و دارای وضعیت درآمدی بهتری میشود شانس دریافت تسهیلات برای آن دهک نیز افزایش مییابد.خوب است مسئولان ذیربط در بانک مرکزی روی این موضوع بیشتر عنایت داشته باشند. طبق برخی دیدگاه های کارشناسی ، نقدینگی در اقتصاد حکم خون در رگهای یک بدن را دارد، اگر توزیع نقدینگی به درستی صورت نگیرد ، موجبات مشکلات گوناگون اقتصادی و اجتماعی را فراهم می کند، همان گونه که اگر خون به درستی در رگها توزیع نشود ، مشکلاتی فراوانی را برای انسان ایجاد می کند!∎