به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ وضعیت کنشگران سیاسی عراق در انتخابات پارلمانی به شرح زیر است:
مقتدی صدر
در سایه حضور حداقلی مردم عراق پای صندوقهای رای و مشارکت حداکثری طرفداران مقتدی صدر روحانی برجسته شیعه، ائتلاف انتخاباتی وی با نام «سائرون» موفق شد 73 عضو خود را راهی پارلمان 329 عضوی عراق کند. این تعداد معادل 22 درصد از کرسیهای پارلمان است. صدر با این میزان کرسی رتبه نخست را در انتخابات بهدست آورده است. وی با این پیروزی که بهنوعی تکرار پررنگتر پیروزیاش در انتخابات سال 2018 است، توانست قدرتش را در سیاست عراق بیشتر از گذشته تثبیت کند.
محمد الحلبوسیی
رتبه دوم انتخابات نیز به ائتلاف التقدم رسید که ریاست آن را محمد الحلبوسی، رئیس سنیمذهب مجلس پیشین برعهده دارد. این ائتلاف موفق به کسب 38 کرسی شده که معادل 11.5 درصد از اعضای پارلمان است. الحلبوسی پس از انتخابات 2018 با رسیدن به ریاست پارلمان موفق شد خود را به چهرهای شاخص تبدیل کند، اما با بروز اختلاف میان وی و شرکایش، او وارد رقابتی برای زعامت سیاسی اهلسنت با آنها شد. رقابتی که به نظر میرسد او با نتایج فعلی پیروز آن بوده است.
نوری المالک
ائتلاف دولت قانون به رهبری نوری المالکی نیز با کسب 37 کرسی معادل 11 درصد از کرسیهای پارلمان رتبه سوم را بهدست آورده است. دولت قانون بهرغم افزایش 11 عضوی در پارلمان درمقایسه با دوره گذشته همچنان نسبتبه دوران اوجش فاصله دارد و به همین دلیل تنها یک پیروزی نسبی برای نوری المالکی بهحساب میآید. او با این میزان آرا عملا رهبری جریانی را برعهده میگیرد که پیشتر تنها عضوی از آن بود. در دوره گذشته دولت قانون بهنوعی متحد سیاسی گروههای نزدیک به مقاومت ازجمله ائتلاف الفتح بهحساب میآمد.
مسعود بارزی
چهارمین حزب برتر انتخابات، حزب دموکرات کردستان است که با کسب 32 کرسی درمقابل 25کرسی انتخابات پیشین، موفق شد در سایه تضعیف رقبایش ازجمله حزب اتحادیه میهنی، رهبری خود بر جریانات کردی را مستحکمتر کند. این حزب معادل 10 درصد از کرسیهای پارلمان را بهدست آورده است.
معترضان 2019
در این میان انتخابات عراق پیروزهای دیگری نیز داشته است. این گروهها در سیاست تازهوارد بهحساب آمده و به توفیقاتی خرد دست پیدا کردهاند. «جنبش امتداد» گروهی متشکل از معترضان عراق است که از دل اعتراضات 2019 این کشور بیرون آمده و در انتخابات اخیر موفق به کسب 9 کرسی معادل 2.7 درصد از کرسیهای پارلمان شده است. ریاست این جنبش برعهده علاء الرکابی است. او که مدرک کارشناسیارشد داروسازی دارد، بهعنوان کارشناس بخش مسمومیتها در اداره بهداشت استان ذیقار فعالیت میکند و پس از آغاز اعتراضات در عراق در زمان نخستوزیری عادل عبدالمهدی به شهرت رسید.
جریان مخالف بدنه حشدالشعبی
ائتلاف اشراق کانون نیز با کسب 6 کرسی معادل 1.8 درصد از کرسیهای پارلمان یکی دیگر از تازهواردها به دنیای سیاست است که موفق شده به یک پیروزی خرد در انتخابات دست یابد. این ائتلاف در دستان افراد حاضر در مدیریت عتبات عالیات است. این جریان پیشتر در تحولات داخلی حشدالشعبی نیز تلاش کرده بود با نام «حشد مرجعیت» به مخالفت با بدنه گروههای مقاومت در حشدالشعبی برآید. این دوگانهسازی باعث شد آنها در جامعه عراق تاحدی مطرح شوند.
عمار حکیم
در این انتخابات اما برخی از جناحهای سیاسی شکست سختی را متحمل شدند، بهگونهایکه عمار حکیم شخصیت پرآوازه سیاست عراق که در انتخابات گذشته 19 کرسی کسب کرده بود اینبار تحت نام الحکمه تنها دو کرسی بهدست آورد.
حیدرالعبادی
همپیمان حکیم او حیدر العبادی، نخستوزیر سالهای 2014 تا 2018 عراق نیز درحالیکه در انتخابات دوره قبل 42 کرسی بهدست آورده بود، اینبار همانند حکیم تنها دو کرسی بهدست آورد. این نتیجه برای این دو شخصیت مطرح عراقی یک شکست تمامعیار بود. حکیم با این وجود در بیانیهای به جناحهای پیروز در انتخابات تبریک گفته است.
ائتلاف الفتح
بهجز برندگان و بازندگان انتخابات اخیر، عراق گروه سومی نیز داشته است که بهویژه شامل حال ائتلاف الفتح میشود. این ائتلاف در سایه فشارهای بینالمللی و داخلی و همچنین ناتوانی سیاسی با افول شدید روبهرو شده و تعداد کرسیهایش از 47 مورد دوره قبل به 14 کرسی کاهش یافته است. این ائتلاف درکنار شرکای سیاسیاش به فراکسیونی شامل بیش از 20کرسی دست خواهد یافت، اما این مقدار نیز نصف کرسیهایی است که این ائتلاف در پارلمان گذشته دراختیار داشته است.
ائتلاف های پساانتخاباتی در عراق شکل می گیرد؟
برخی منابع اعلام کردهاند همانند انتخابات گذشته ائتلاف الفتح وارد یک ائتلاف فراگیر پساانتخاباتی خواهد شد تا وزن خود را دربرابر جریان صدر بالاتر ببرد. از اینرو برخی از احتمال تشکیل ائتلافی با 73 کرسی پارلمان دادهاند. این ائتلاف شامل دوله القانون به ریاست نوری المالکی با 37 کرسی، عزم به ریاست خمیس الخنجر سیاستمدار سنی با 15 کرسی، الفتح به ریاست هادی العامری با 14 کرسی، الکلدانین به رهبری ریا الکلدانی یکی از رهبران مسیحی حشدالشعبی با 5 کرسی، جنبش حقوق به رهبری حسین مونس با یک کرسی و همچنین حزب اقتدار با یک کرسی میشود. اما باید توجه داشت که وجود چنین ائتلافی که ترکیبی از میان شیعیان و اهلسنت است نیز نمیتواند برتری مقتدی صدر را خدشهدار کند، زیرا وی بهتنهایی از میان شیعیان به 73 کرسی دست یافته و به احتمال زیاد موفق به جذب جریانات بزرگتری از میان مستقلین، کردها و اهلسنت خواهد شد. با اینحال این ائتلاف فراگیر بهنظر میرسد مانعی بزرگ دربرابر تکرویهایی خواهد بود که صدر در آنها شهرت دارد.
با این وضعیت میتوان گفت درعمل این انتخابات 3.5 برنده داشته است؛ نخست مقتدی صدر که با افزایش خیرهکننده تعداد کرسیهایش، در جریان شیعه بهنوعی زعامت یافته است. دوم محمد الحلبوسی که از میان رقابتهای گسترده و شدید در درون اهلسنت با کسب 38 کرسی درمقابل رقیبش خمیس الخنجر که تنها 15 کرسی بهدست آورده است، موفق شده قدرت، نفوذ و محبوبیتش در میان اهلسنت عراق را به رخ مخالفان بکشد. سومین پیروز نیز حزب دموکرات کردستان به رهبری مسعود بارزانی است که با کسب 32 کرسی روند فزاینده تضعیف خود پس از برگزاری رفراندوم استقلال را کاهش داده و بار دیگر نفوذ عمیق خود بر کردها را اثبات کرده است. نوری المالکی نیز درکنار صدر، الحلبوسی و بارزانی که به پیروزیهای کاملی دست یافتهاند، موفق شده با کسب 37 کرسی نفوذ پیشین خود در فضای سیاسی عراق را تاحدی احیا کرده و خود به محور اصلی یک جریان سیاسی عمده در عراق تبدیل شود؛ اقدامی که یک «نیم پیروزی» برای مالکی بهحساب میآید.
∎