ساخت ماه نشین پروژه آرتمیس بخش مهمی از تلاش ناسا برای بازگشت به کره ماه در سال ۲۰۲۴ بوده و طبق اطلاعات موجود، شرکت اسپیس ایکس این فضاپیما را خواهد ساخت.

بر اساس اطلاعات موجود، ماه نشین پروژه آرتمیس (Artemis) آژانس فضایی آمریکا که در سال ۲۰۲۴ فضانوردان این کشور را به سطح کره ماه باز خواهد گرداند، توسط کمپانی هوافضای خصوصی اسپیس ایکس ساخته خواهد شد.

ناسا از مدت‌ها پیش اعلام کرده بود که در تلاش برای فرستادن اولین زن و همچنین فضانورد مرد بعدی به ماه بوده و از طرف دیگر، ساخت ماه نشین چنین ماموریتی به عنوان یکی از مهم‌ترین مراحل عملی کردن این هدف به شمار می‌رود. طراحی و توسعه بهترین سیستم برای فرستادن فضانوردان به ماه و نشاندن آن‌ها روی سطح این جرم آسمانی، نقشی حیاتی در به حقیقت پیوستن نقشه‌های ناسا برای ساخت اقامتگاه‌های دائمی بشر روی ماه دارد.

از زمانی که اولین صحبت‌ها در مورد پروژه جنجالی آرتمیس مطرح شد، آژانس فضایی ایالت متحده هر چند وقت یک بار قراردادهای مختلفی را برای ساخت تجهیزات مورد نیاز مراحل گوناگون این ماموریت، با شرکت‌های خصوصی می‌بست. در همین راستا، حدودا یک سال پیش بود که ناسا سه شرکت خصوصی را به عنوان کاندیدهای نهایی برای ساخت سیستم فرود آورنده فضانوردان در ماه، معرفی کرد.

این سه شرکت اسپیس ایکس (SpaceX)، بلو اوریجین (Blue Origin) و داینتیکس (Dynetics) بودند و ناسا به هرکدام از این کمپانی‌ها دوازده ماه فرصت داد تا طرح خود برای ساخت سیستم مورد نظر را نهایی کرده و منتظر اعلام تصمیم نهایی آژانس فضایی آمریکا بمانند.

ساخت ماه نشین پروژه آرتمیس

هرکدام از سه کاندید معرفی شده به شکلی روی طرح خود برای قرارداد ناسا کار کردند؛ به عنوان مثال اسپیس ایکس با کار روی فضاپیمای استارشیپ (Starship) خود که به کمک موتورهای رپتور (Raptor) به آسمان می‌رود، نقشه‌هایش برای عملی کردن ایده ماه نشین جدید ناسا را پیش برد. در کنار این طرح، تلاش‌هایی برای دست‌کاری کپسول فضایی دراگون این شرکت به عنوان محلی برای سوار شدن فضانوردان روی فضاپیما صورت گرفت.

نکته جالب در مورد طرح اصلی فضاپیمای استارشیپ و یا کپسول دراگون اسپیس ایکس این بوده که به نسبت استفاده‌های مورد نظر، می‌توان تغییراتی را در این تجهیزات به وجود آورد. در مورد استارشیپ گفته شده که یک ورژن از فضاپیما قابلیت به کار گرفته شدن به عنوان ایستگاه سوخت‌گیری در مدار پایینی زمین را دارد، در حالی که ورژن دیگری از استارشیپ می‌تواند روی سطح ماه فرود آید.

طرح کمپانی بلو اوریجین برای ساخت ماه نشین پروژه آرتمیس نوعی سیستم سه مرحله‌ای بود که با همکاری شرکت لاکهید مارتین و دو کمپانی دیگر توسعه داده شده بود. هرکدام از شرکت‌هایی که زیر چتر بلو اوریجین روی طرح مورد نظر کار کردند، وظیفه ساختن یکی از قسمت‌های سیستم پرتابی و فرودی مورد نظر را داشتند. طبق اطلاعات موجود بلو اوریجین قصد داشت تا پروژه را به چندین قسمت شامل فاز بلند شدن، فاز انتقالی، فاز فرودی و سیستم کنترل کننده تمامی این فازها تقسیم کند.

استفاده مجدد از تجهیزات فضایی

در نهایت هم طرحی که توسط شرکت دینتیکس ارائه شده بود تا حد زیادی با ایده اسپیس ایکس و بلو اوریجین تفاوت داشت؛ قرار بود که در این طرح با استفاده از وسایل پیشرانش ماژولی، یک سیستم فرودی واحد را ارائه کند. ظاهر ایستاده‌ای هم که در سیستم‌های دو رقیب دینتیکس به عنوان طرح اصلی ارائه شده بود، در سیستم فرودی این کمپانی به شکل پخش بود و کابین سوار شدن فضانوردان ناسا در ماه نشین دینتیکس، بین موتورهای فضاپیما قرار می‌گرفت.

بر اساس خواسته ناسا، سیستم ماه نشین پروژه آرتمیس نباید تنها برای یک بار استفاده ساخته شود. در حالی که انجام موفقیت‌آمیز اولین ماموریت فرستادن انسان‌ها به ماه پس از چندین دهه برای آژانس فضایی آمریکا بسیار مهم بوده، عملی کردن ایده بازیافت تجهیزات فضایی به کار رفته برای این سازمان بسیار مهم است. به این ترتیب تمام بخش‌ها و یا حداقل قسمت‌های مهمی از طرح ارائه شده باید برای استفاده مجدد طراحی شوند و حتی شبیه‌سازی‌هایی از پرواز به سیاره مریخ هم روی سیستم ماه نشین مورد نظر اجرا خواهد شد.

ساخت سیستم ماه نشین پروژه ۲۰۲۴ آرتمیس تنها بخشی از ماموریت کلی ناسا برای ارسال فضانوردانش به ماه است. در کنار این قسمت، سیستم پرتاب فضایی موشک (Space Launch System Rocket) و همچنین فضاپیمای اوریون (Orion) بخش‌های دیگر ماموریت اصلی خواهند بود که در کنار یکدیگر، پیشرفت‌های فضایی بشر را به مراحل جدیدی خواهند برد.

یکی از نقشه‌های ناسا برای توسعه حضور فضانوردانش روی سطح ماه، طرحی به نام دروازه یا گیتوی (Gateway) است. گیتوی نوعی پایگاه خواهد بود که در مدار ماه قرار می‌گیرد و برای ماموریت‌های مختلف کاوش ماه، نقشی حمایتی را ایفا می‌کند. به علاوه، انتظار می‌رود که این پایگاه متحرک نوعی پل ارتباطی برای انجام اکتشافات آینده بشریت در قسمت‌های مختلف منظومه شمسی و فضا باشد.

سیستم‌های حمایتی

برای حمایت از ماموریت ماه نشین پروژه آرتمیس ناسا، دو جز اصلی معرفی شده‌اند؛ جز اول «عنصر قدرت و پیشرانش» (PPE) نام دارد که به عنوان نوعی فضاپیما با توانایی تامین انرژی خود از نور خورشید، انرژی مورد نیاز گیتوی را تامین خواهد کرد. سیستم ۶۰ کیلوواتی PPE که توسط شرکت مکسار (Maxar) ساخته می‌شود، در کنار تامین انرژی وظیفه کنترل و انتقال مداری پایگاه گیتوی را هم بر عهده خواهد داشت.

جز اصلی دوم طرح حمایتی ماموریت آرتمیس ناسا، سیستمی به نام هیلو (HALO) یا همان پایگاه سکونت و لجستیکی بوده که هم‌اکنون توسط کمپانی با نام نورثروپ گرامن (Northrop Grumman) در حال ساخت است. هیلو خانه فضانوردانی بوده که از پایگاه گیتوی استفاده می‌کنند و به علاوه، بخش‌هایی از ماموریت‌ها شامل ذخیره انرژی، انتقال الکتریسیته، ارتباطات، سیستم حمایت حیاتی و فاکتورهای محیطی را هم تحت کنترل دارد.

این پایگاه به شکل ویژه‌ای طراحی خواهد شد تا بتواند علاوه بر حمایت از چندین فضاپیما به صورت هم‌زمان، به عنوان یک بندر فضایی عمل کند. در آینده هم اگر پایگاه هیلو با موفقیت جزوی از ماموریت کلی آرتمیس ناسا باشد، ماژول‌های متعددی به آن افزوده می‌شوند تا ماموریت‌های آینده آژانس فضایی آمریکا را از جنبه‌های مختلف، ساده‌تر کنند.

علاوه بر عملی کردن طرح ماه نشین پروژه آرتمیس ناسا، اسپیس ایکس ماموریت گرفته تا دو سیستم PPE و هیلو را به فضا پرتاب کند. کار ارسال این تجهیزات به مدار ماه تا قبل از ماه می ۲۰۲۴ عملی نخواهد شد و به نظر می‌رسد که چنین اقدامی تنها باید توسط راکتی به قدرت فالکون سنگین اسپیس ایکس انجام شود. فالکون سنگین مدتی پیش یک خودرو شرکت تسلا را از مدار زمین خارج کرد و آن را به سمت سیاره مریخ فرستاد.