به گزارش خبرنگار پانا استان مرکزی، عزادارن حسینی صبح روز عاشورا نخل را از جایگاه خود یعنی از امامزاده ابوطالب(ع) به سمت امامزاده محمد(ع) خارج می کنند و در مقابل آن بر زمین می گذارند.
زنان و کودکان و مردان برای زیارت نخل به آنجا میروند. حوالی ظهر شروع به حرکت نموده و تا ظهر همان روز با حضور مردم عزادار و هیئت‌های سینه زنی گرداندن نخل در دو خیابان اصلی شهر و میدان عاشوا که مکانی قدیمی است و به نام چاله نخل مرسوم است، حرکت داده می شود و ادامه دارد.
در ظهر عاشورا نخل در میدان عاشورا بر زمین گذاشته می‌شود، علم‌ها به حالت نیمه برافراشته در می‌آیند و پس از نماز جماعت ظهر و عصر و مراسم عزاداری ظهر عاشورا، عزاداران نخل را به محل اولیه بر می‌گردانند.
در دهه اول ماه محرم مردم برای زیارت نخل به امامزاده ابوطالب(ع) می روند و در پایان دهه اول و در شام غریبان مردم خمین شمع به دست در کنار نخل به سینه زنی و عزاداری می‌پردازند.
در خمین سابقه نخل گردانی به بیش از 400 سال می‌رسد و بنا بر روایت‌های مختلف نخل در این آیین به معنا و مفهوم خیمه گاه حسینی و یا درخت خرما است و در اصطلاح عامیانه به هر درخت و درخچه‌ای تزئینی هم نخل گفته می‌شود، اما در این مراسم عزاداری اصطلاح نخل به تابوت واره‌ای می‌گویند که آن را بر دوش می‌کشند.
مقدمات برگزاری مراسم نخل گردانی از اولین روز ماه محرم با نخل بندی در امامزاده ابوطالب(ع) خمین توسط بانیان نخل به عنوان نخل دار که نسل به نسل از گذشته به آنها انتقال یافته و اسامی بعضی از آنها بر چوب زیرین نخل کوبیده شده است آغاز می شود و طی مراسمی کار تزئین آن شروع شده و تا روز عاشورا آن را انجام می‌دهند.
در فاصله این 9 روز گروه‌هایی از مردم خمین اعم از زن و مرد به همراه کودکان خود برای دادن نذر و نیاز، تبرک و زیارت نخل به محل نگهداری آن در امامزاده ابوطالب(ع) میروند.
تعداد زیادی از خمینی‌هایی که سال‌ها از خمین مهاجرت کرده‌اند در بین مراجعه کنندگان دیده می شوند، به ویژه در روزهای تاسوعا و عاشورا حضور چشمگیری دارند که طبق روال هر سال برای شرکت در آیین نخل گردانی و عزاداری به شهر خود بازگشته اند.
در ادامه مراسم در عصر سومین روز از دهه محرم به نخل پارچه نو می پوشانند و روز چهارم آن را طناب پیچ می‌کنند تا نخل استحکام بیشتری داشته باشد.
در شب هفتم طره که همان پارچه‌های سبز است به قسمت پایین نخل بسته می‌شود و در شب هشتم نیز کتیبه‌های سوزنی که اسامی اهل بیت(ع) و یاران باوفای سیدالشهدا(ع) داخل آن حک شده است بر روی نخل نصب می‌شود.
در شب نهم و شب تاسوعا چادر مخصوص نخل کشیده می‌شود و شب عاشورا همه تجهیزات آن بسته خواهد شد.
وزن نخل حدود دو تن است که سالانه برای تجهیز و نگهداری آن، بیش از 30 میلیون ریال از مشارکت‌ها و نذورات مردم هزینه می‌شود.
مردم خمین با عبور از زیر این نخل، از امام حسین(ع) حاجت می‌طلبد و برای سلامتی خود و بستگانشان دعا می‌کنند.
آیین نخل‌گردانی در شهرستان خمین به همراه پنج آیین عاشورایی از استان مرکزی در ششمین اجلاس سراسری شورای عالی سیاست‌گذاری ثبت کشور در آذرماه سال 91 در فهرست میراث معنوی، ثبت ملی شده است.