نیکنام ارشدنیا

طی یک سال اخیر آسمان عراق و سوریه روزها و شب‌های پرتلاطمی را پشت سر گذارده است. درست یک سال پیش حملات ائتلاف ضد داعش به رهبری امریکا با مشارکت کشورهای عربی منطقه علیه تکفیری‌های داعش در عراق آغاز شد. طی این مدت بیش از هفت هزار موشک از سوی اعضای ائتلاف بر سر تروریست‌های تکفیری فرود آمده است. با وجود چنین حجم عظیمی از حملات، واقعیت‌ها و صحنه تحولات امروز در سوریه حکایت از امر متفاوتی دارد. تروریست‌های تکفیری بواسطه انفعال ائتلاف عربی نه تنها تضعیف نشده، بلکه پیشروی‌های متعددی در جبهه‌های نبرد در تدمر، ادلب و حماه داشته‌اند. در این میان نگرانی‌ها از سوی برخی کشورهای منطقه‌ای نسبت به قدرت‌گیری مضاعف تروریست‌ها در سوریه و منطقه افزایش یافت. روسیه، چین و عراق از جمله کشورهایی هستند که بیشترین نگرانی را از ادامه حیات تکفیری‌ها داشته و از استراتژی نظامی امریکا به خاطر نداشتن رویکرد مشخص انتقاد به عمل آوردند. روس‌ها راه چاره را در به دست گرفتن عملیات و انجام حملات مستقیم هوایی علیه نیروهای تروریستی در سوریه دیدند.
از دید مردان سیاسی کرملین، غربی‌ها در مبارزه با داعش به دنبال محقق ساختن استراتژی اصلی خود که همانا تضعیف و نابودی نظام مرکزی سوری است، هستند. اولویت اصلی این کشورها در درجه اول اسقاط نظام اسد است. اتخاذ این استراتژی از سوی غربی‌ها وضعیت معماگونه‌ای در بحران سوریه پدید آورده است. از یکسو منجر به قدرت‌گیری و تداوم جنایات داعش شده و از طرف دیگر به تشدید بحران و فاجعه انسانی در این کشور انجامیده است. روس‌ها با چنین نگاهی از اهداف غربی‌ها دست به ریسک بزرگی زده و خود را وارد یک معرکه پرخطر کردند. حال آنچه که در این میان قابل تأمل است اینکه میزان موفقیت عملیات نظامی روس‌ها در منطقه چه میزان است و آیا این کشور قادر به سرکوب گروه‌های تروریستی در سوریه خواهد شد؟
تجربه‌های تاریخی و تحولات روزهای اخیر این کشور تا حد زیادی می‌تواند در پاسخ به سؤالات مطرح شده گره‌گشایی کند. در این خصوص باید در درجه اول این نکته را یادآور شد که داعش صرفاً یک تشکیلات نظامی نیست.  این گروه در لایه های جهان عرب رسوخ کرده و در جای جای مناطق پایگاه دارد. چنین امری به خودی خود مبارزه صرف هوایی را برای نابودی و دفع خطر این گروه بی‌معنی می‌سازد.
 نکته دیگر اینکه تجربه تحولات دهه‌های اخیر در منطقه این نکته را به اثبات رسانده که آبشخور حیات و قدرت‌گیری تروریست‌ها حفظ و تداوم وضعیت ناامن و پرآشوب است. تروریست‌ها متناسب با شرایط و احتساب گسترش عملیات‌ جنگی در سوریه، تغییر تاکتیک داده و عملیات خود را کارآمد‌تر خواهند ساخت.  از این رو انجام عملیات تک‌روانه صرفاً بر آتش درگیری‌ها و نزاع خواهد افزود. در این میان ضروری است رهبران جهانی با هم اندیشی و درک خطر مشترک داعش بر صلح و امنیت جهانی به مبارزه دسته جمعی با جنگ سالاران داعش روی بیاورند. سناریوی جدید می‌تواند ترکیبی از عملیات هوایی هدفمند و دقیق هوایی، پیاده کردن نیروی نظامی و تجهیز ارتش سوریه باشد.