قباد مرادی؛ ‌رئیس مرکز بیماری‌های واگیر وزارت بهداشت

موج آنفلوآنزا از حدود هفته دوم آبان در برخی استان‌های مرکزی از مرز هشدار عبور کرد؛ یعنی سهم آزمایش‌های مثبت آنفلوآنزا از کل عفونت‌های تنفسی به بیش از ۱۰درصد رسید. با وجود این، وزارت بهداشت از ابتدا برای مواجهه با پیک بیماری آمادگی داشت و با افزایش تدریجی موارد ابتلا، ارائه خدمات درمانی بدون اختلال ادامه یافت. اکنون اغلب استان‌ها موارد ابتلای بالایی دارند اما در برخی استان‌ها که موج بیماری زودتر آغاز شده، روند ابتلا اکنون رو به کاهش است.
ویروس‌های تنفسی در فصل سرد همیشه فعال‌ترند و هر سال جهش‌هایی در آنها دیده می‌شود که می‌تواند رفتار ویروس را تغییر دهد. آنفلوآنزای امسال سرایت‌پذیری بالاتری دارد، اما این تصور که شدت بیماری یا میزان مرگ‌ومیر آن به شکل غیرعادی افزایش یافته صحیح نیست. این نکته مهم است که آنفلوآنزا همیشه مرگ‌هایی را دارد، همین حالا بررسی سایتCDC آمریکا تخمین زده در سال گذشته بین 28تا 130هزار نفر به‌دلیل آنفلوآنزا جان باخته‌اند که اغلب این مرگ‌ها در افراد دارای بیماری زمینه‌ای رخ داده است. در ایران نیز مواردی از مرگ مرتبط با آنفلوآنزا ثبت شده، اما این موارد عمدتا در بیماران دارای مشکلات زمینه‌ای بوده و وقوع مرگ‌های غیرعادی بسیار نادر است.
تغییر قابل توجه امسال، درگیری بیشتر کودکان، به‌ویژه گروه سنی 5 تا ۱۴ سال است. بر این اساس در برخی استان‌ها با توجه به موارد مثبت، مراجعه به بیمارستان و تعداد مبتلایان در گروه دانش‌آموزی تصمیماتی برای تعطیلی گرفته شده است؛ اقدامی که نگران‌کننده نیست و تنها برای کاهش چرخه انتقال انجام شده است. تجربه نشان داده مداخلاتی مانند غیرحضوری‌شدن مدارس مؤثر است. با این حال، خانواده‌ها باید نسبت به «تب پایدار» در کودکان، به‌خصوص زیر ۷سال‌ حساس باشند و درصورت ادامه تب، سریع‌تر به پزشک مراجعه کنند.
الگوی جهانی آنفلوآنزا نشان می‌دهد پیک بیماری معمولا پس از یک تا 2هفته فروکش می‌کند، اما گستردگی جغرافیایی در کشور ما باعث شده زمان آغاز و پایان موج در استان‌ها یکسان نباشد. برخی استان‌ها موارد بالا داشتند و اکنون کاهش پیدا کرده اما سایر استان‌ها که موارد به‌تازگی در حال افزایش است، انتظار بروز پیک بیماری را داریم. با این حال به‌نظر می‌رسد مشابه دیگر کشورها، دوره فعالیت موج فعلی حدود 2 تا 3‌ماه باشد و در نتیجه کاهش محسوس پیک از حدود هفته دوم یا اوایل بهمن قابل مشاهده باشد.
مؤثرترین راه برای جلوگیری از ابتلای شدید، همچنان واکسیناسیون است. امسال حدود 4میلیون دوز واکسن تأمین شد و ۱.۵ میلیون دوز آن به‌طور رایگان برای گروه‌های پرخطر مانند مادران باردار و افراد دارای بیماری‌های زمینه‌ای تزریق شده است. باقی واکسن‌ها نیز از طریق داروخانه‌ها در دسترس عموم قرار دارد. بهترین زمان تزریق، شهریور تا نیمه آبان است، اما حتی اکنون نیز انجام واکسیناسیون، به‌ویژه برای گروه‌های پرخطر، توصیه می‌شود؛ مشروط بر اینکه فرد حداقل 2هفته پس از تزریق، پروتکل‌های بهداشتی را رعایت کند تا ایمنی کافی ایجاد شود. هرچند جهش‌های ویروسی باعث می‌شود واکسن محافظت صددرصدی نداشته باشد اما ‌همچنان می‌تواند بیش از ۷۰‌درصد از بستری و ابتلا به نوع شدید بیماری جلوگیری کند.