گروه بین‌الملل دفاع‌پرس: فیلم جنجالی «داستان تاج» به کارگردانی «توسهار گویل» که اکتبر امسال اکران شد، یکی از مشهورترین نماد‌های عشق و معماری جهان را دست‌مایه نفرت‌پراکنی و تحریف قرار داده است. فیلم با صحنه‌ای انتقادی آغاز می‌شود: «ویشو داس» راهنمای تور کهنه‌کار، پس از عمری تکرار داستان عشق شاه‌جهان و ممتاز محل، ایمانش را از دست داده و از پشت‌بامی نزدیک به تاج محل می‌پرسد: «اگر داستانی که سال‌ها گفته‌ایم دروغ باشد چه؟». او پیشنهاد می‌دهد که روی تاج‌محل تست دی‌ان‌ای انجام شود و در نهایت با ناامیدی می‌گوید: «ما دروغ می‌گوییم». 

این صحنه، هسته اصلی فیلم است و تلاش دارد تاریخ رسمی تاج محل را زیر سوال ببرد و این ادعای دروغین را که این بنا در اصل کاخ هندویی به نام «تجو ماهالیا» بوده و کاربری آن توسط حاکمان مسلمان تغییر کرده، ترویج کند؛ نظریه‌ای که بار‌ها توسط باستان‌شناسان و مورخان رد شده است.

«داستان تاج» جدیدترین نمونه از موج فیلم‌های شبه‌تاریخی صنعت چندمیلیارد دلاری بالیوود است؛ فیلم‌هایی که منتقدان می‌گویند با هدف شیطان‌سازی و حذف ۲۰۰ میلیون مسلمان هند و ساختن تاریخی کاملاً هندو-محور ساخته می‌شوند. این پروژه دقیقاً با ایدئولوژی حزب حاکم «بهارتیا جاناتا» هم‌راستا به نظر می‌رسد. این حزب به اسلام‌هراسی سیستماتیک و دامن زدن به تنش‌های مذهبی در هند شهرت دارد. 

«پرش راوال» بازیگر نقش اول که خودش نماینده سابق حزب بهارتیا جاناتا در پارلمان بوده، به این شائبه دامن می‌زند. هرچند کارگردان به سی‌ان‌ان گفته فیلم توسط هیچ حزب سیاسی تأمین مالی نشده، اما پوستر تبلیغاتی فیلم که خدای هندو (شیوا) را از دل مقبره بیرون می‌آورد، پیام را کاملاً روشن می‌کند.

فیلم در گیشه هم مورد استقبال مخاطبین قرار نگرفته و با اینکه ۱.۳ میلیون دلار بودجه صرف ساخت این فیلم شده، فقط حدود ۲ میلیون دلار فروخته است. 

تاج محل، بنای سفید مرمری کنار رود مقدس «یامونا»، در قرن هفدهم به دستور «شاه‌جهان» برای همسرش «ممتاز محل» ساخته شد و سالانه بیش از هفت میلیون گردشگر دارد. این بنای تاریخی برای نسل‌ها نماد عشق، هنر بی‌نظیر و گذشته چندفرهنگی هند بوده است. اما «داستان تاج» دقیقاً همین روایت را هدف گرفته و می‌خواهد آن را نابود کند.

در این درام ۲۰۵ دقیقه‌ای، «ویشو داس» پس از ۲۵ سال راهنمایی گردشگران، دچار بحران اعتقادی می‌شود و دادخواست عمومی تنظیم می‌کند تا ثابت کند تاج محل کاخ هندویی بوده است. در دادگاه، استدلال‌های مستند مورخان و باستان‌شناسان زیر سخنرانی‌های آتشین داس دفن می‌شود که از «آجندای چپ‌گرا» و «رمانتیک‌سازی بیش از حد تاریخ مغول» شکایت می‌کند. کارگردان مدعی است فیلم «درباره هندوها و مسلمان نیست»، اما شخصیت‌های مسلمان فیلم به شدت منفی هستند.

از سال ۲۰۱۴ که حزب «بهارتیا جاناتا» به قدرت رسید، تلاش سیستماتیک برای بازنویسی تاریخ هند شدت گرفته؛ کتاب‌های درسی تغییر کرده‌اند تا نقش حاکمان مسلمان کم‌رنگ شود، نام خیابان‌ها و شهر‌های مغولی عوض شده و املاک مسلمانان به بهانه‌ «تخلف ساختمانی» یا «مجازات شورش» تخریب شده است. 

ماجرای تاج محل یادآور تخریب مسجد «بابری در آیودهایا» در سال ۱۹۹۲ است که بدترین خشونت‌های پس از استقلال هند را به دنبال داشت. سال ۲۰۱۷ تاج‌محل از بروشور گردشگری دولت ایالتی اوتار پرادش حذف شد و سال ۲۰۲۲ یکی از نمایندگان «بهارتیا جاناتا» دادخواستی داد تا ۲۲ اتاق بسته‌شده بنا باز شود و شواهد معبد هندویی پیدا کنند. این دادخواست بر پایه همان نظریه ردشده «تجو ماهالیا» نوشته پی. اِن. اوک در دهه ۱۹۸۰ بود.

«سواپنا لیدل»، مورخ هندی می‌گوید: «دوره مغول‌ها به خوبی مستند شده و اسناد فراوانی از ساخت تاج محل وجود دارد. اما این اسناد در فیلم هیچ جایی ندارند. بالیوود که زمانی آینه ارزش‌های سکولار هند بود، در دهه گذشته به سمت راست چرخیده است».

فیلم‌هایی مثل «فایل‌های کشمیر» (۲۰۲۲) و «داستان کرالا» (۲۰۲۳) به دلیل شیطان‌سازی مسلمانان و تحریف تاریخ مورد انتقاد شدید قرار گرفتند، در حالی که هر فیلمی که حتی به نظر بیاید به احساسات هندو‌ها برخورده، با اعتراض‌های خشونت‌بار یا خطر حذف از پلتفرم‌ها روبه‌رو شده است.

«لیدل» هشدار می‌دهد که بسیاری از بدنه جامعه، تصور تاریخی خود را مستقیما از فیلم‌ها دریافت کرده و چهره حقیقی تاریخ را از لنز فیلم‌ها می‌بینند. تاج‌محل همچنان با همان شکوه و تقارن قرن‌هاست که کنار «یامونا» می‌درخشد، اما داستانی که سالیان سال زبان‌زد هندی‌ها بود، در شرف فروپاشی است. لیدل بر این باور است که ما شاهد موجی از فیلم‌هایی هستیم که عامدانه شخصیت‌های تاریخی مسلمان را شرور نشان می‌دهند. این کاملاً با یک حرکت سیاسی هم‌راستاست و نوعی شرارت بسیار خطرناک است.

فیلم «داستان تاج» نه مبین تحقیقی تاریخی است و نه حتی اثر سینمایی فاخری محسوب می‌شود؛ فقط ابزار تازه‌ای در پروژه پاک کردن ردپای چندصدساله مسلمانان از تاریخ هند و جایگزینی آن با روایتی یک‌طرفه و هندو-محور است. این دقیقاً همان چیزی است که تاج محل - نماد هم‌زیستی و عشق - هرگز قرار نبود شاهدش باشد.

انتهای پیام/ 134