گروه جامعه دفاعپرس - سعید نوروزیپور؛ فوتبال، ورزشی است که در سراسر جهان میلیونها طرفدار دارد و فراتر از یک بازی ساده، بهعنوان یک پدیده فرهنگی و اجتماعی مطرح است. از سوی دیگر، سیاست عرصهای است که تصمیمات و رفتار رهبران میتواند تأثیرات گستردهای بر جامعه و جهان داشته باشد. در این میان، رابطه فوتبال و سیاست همواره مورد توجه بوده و گاه این دو حوزه چنان به هم گره خوردهاند که جدایی آنها دشوار است. یکی از رویدادهای جنجالی در این زمینه، اهدای جایزه صلح فوتبال به دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، در مراسم قرعهکشی جام جهانی ۲۰۲۶ بود که واکنشهای فراوانی در سطح جهانی برانگیخت.
فوتبال از دیرباز نهتنها در عرصه ورزشی بلکه در زمینههای سیاسی و اجتماعی نیز نقشآفرین بوده است. در بسیاری از کشورها، فوتبال ابزاری برای بیان هویت ملی، اعتراضات سیاسی یا حتی دیپلماسی ورزشی محسوب میشود. سیاستمداران نیز اغلب از این ورزش برای جلب حمایت مردمی و بهبود وجهه خود بهره بردهاند.
نمونههای متعددی از این همپوشانی در تاریخ دیده میشود؛ از بازیهای فوتبال در دوران جنگ سرد که نمادی از رقابت سیاسی بودند تا استفاده از مسابقات بینالمللی برای نزدیکی دیپلماتیک. فوتبال بهعنوان یک زبان جهانی توانسته مرزهای سیاسی و فرهنگی را بهگونهای خاص پشت سر بگذارد.
جایزه صلح فوتبال به افرادی یا گروههایی اهدا میشود که از طریق فوتبال در ترویج صلح، همبستگی و تفاهم بین ملتها نقش داشتهاند. این جایزه بر جنبههای انسانی و فرهنگی فوتبال تأکید دارد و میکوشد نشان دهد که ورزش میتواند فراتر از رقابت، پیامی جهانی درباره صلح و دوستی منتقل کند.
اهدای جایزه صلح فوتبال به دونالد ترامپ: یک اتفاق بحثبرانگیز
در سالهای اخیر، جایزه صلح فوتبال به دونالد ترامپ، رئیسجمهور ایالات متحده آمریکا، اهدا شد. این اقدام با واکنشهای متنوع و گستردهای همراه بود. حامیان این انتخاب معتقد بودند که ترامپ در دوران ریاستجمهوری خود گامهایی برای کاهش تنشهای بینالمللی برداشته است. اقداماتی که تنها به ظاهر بوده است، بهعنوان مثال ترامپ مدعی شده که زمینه آتشبس در غزه را فراهم کرده این در حالی است شاهد هستیم که روزانه رژیم صهیونیستی به عزه حمله میکند یا اینکه ترامپ در جدیدترین سخنان خود اعتراف کرده در جنگ ۱۲ روزه تحمیلی و حمله رژیم صهیونیستی به کشورمان نقش مستقیم داشته است؛ همچنین منتقدان این جایزه معتقد هستند که سیاستهای ترامپ در زمینههای مختلف، از جمله مهاجرت، حقوق بشر و تعاملات بینالمللی، با ارزشهای صلح و همبستگی در تضاد بوده است. آنها اهدای این جایزه به ترامپ را ناپسند و نامناسب میدانند و بر این باور هستند که این اقدام میتواند اعتبار جایزه را خدشهدار کند و پیام نادرستی به جامعه جهانی ارسال کند.
اهدای جایزه صلح فوتبال به دونالد ترامپ، علاوه بر جنجالهای سیاسی، سوالات مهمی را درباره نقش فوتبال در سیاست و اهمیت جوایز ورزشی مطرح کرد. نخست اینکه فوتبال بهعنوان یک پدیده فرهنگی میتواند بهعنوان ابزاری نرم برای تحقق اهداف دیپلماتیک و سیاسی مورد استفاده قرار گیرد. این امر فرصتی است برای ترویج صلح و تفاهم، اما در عین حال میتواند چالشی باشد اگر این ابزار به نفع منافع خاص یا سیاستهای جنجالی به کار رود؛ همچنین این رویداد نشان داد که تصمیمگیری درباره اهدای جوایز در حوزه ورزش و صلح، نیازمند دقت، شفافیت و بیطرفی است. در غیر این صورت، ممکن است جوایز نمادی از منافع سیاسی شوند و ارزشهای انسانی و ورزشی خود را از دست بدهند.
بلافاصله پس از برگزاری مراسم قرعهکشی تیمهای جام جهانی واکنشهای گسترده جامعه فوتبال و جهانیان نسبت به این انتخاب نشاندهنده اهمیت و حساسیت موضوع است. این واکنشها و انتقاد شدید، بیانگر آن است که فوتبال تنها یک ورزش نیست، بلکه معیاری برای سنجش ارزشها و پیامهای اجتماعی و سیاسی است.
فوتبال و سیاست دو عرصهای هستند که بهگونهای پیچیده و گاه غیرقابل تفکیک به هم پیوند خوردهاند. فوتبال میتواند بهعنوان پلی میان ملتها و فرهنگها برای ترویج صلح و همبستگی به کار رود، اما همزمان میتواند به ابزاری در خدمت سیاستهای خاص تبدیل شود. اهدای جایزه صلح فوتبال به دونالد ترامپ، رویدادی است که این پیچیدگیها را به خوبی نشان میدهد.
این ماجرا یادآوری میکند که استفاده از فوتبال بهعنوان ابزار دیپلماسی و ترویج صلح نیازمند دقت، شفافیت و رعایت اصول انسانی است تا پیامهای واقعی و مثبت در سطح جهانی منتقل شود. همچنین، جامعه جهانی و دستاندرکاران فوتبال باید بهطور مستمر درباره نقش ورزش در سیاست و تاثیرات آن بحث و تبادل نظر کنند تا بتوانند از این پدیده به نفع بشریت بهرهبرداری کنند.
در نهایت باید به این اشاره داشت که فوتبال همچنان میتواند نمادی از امید، صلح و دوستی باشد؛ به شرط آنکه ارزشهای انسانی و اخلاقی آن حفظ شود و از آن سوءاستفادههای سیاسی نشود.
انتهای پیام/ 241
∎