به گزارش خبرگزاری آنا، اوجگیری آنفولانزا در روزهای سرد آذرماه، امسال نیز مانند بسیاری از سالهای گذشته نگاهها را به سمت مدارس، خانوادهها و چرخه انتقال بیماری در سنین پایینتر برگردانده است. گرچه آنفولانزا هر سال مهمان ثابت پاییز و زمستان است، اما شدت شیوع آن در سال جاری و افزایش مراجعه بیماران با علائم تب، سردرد، درد عضلانی و سرفه باعث شده متخصصان بیماریهای عفونی بار دیگر نسبت به ضرورت کنترل این بیماری در جامعه هشدار دهند. شهنام عرشی، متخصص بیماریهای عفونی و گرمسیری و عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی، در گفتوگو با خبرنگار آنا تصویر دقیقی از وضعیت کنونی، دلایل افزایش موارد ابتلا و بایدها و نبایدهای پیشگیری در محیط مدرسه و خانواده ارائه میدهد.
شروع موج از آبان، اوجگیری در آذر
عرشی در ابتدای گفتوگو با اشاره به الگوی رفتار آنفولانزا در ایران توضیح میدهد: در کشور ما بیماری آنفولانزا معمولاً از اوایل آبانماه وارد مرحله فعال میشود و موارد اولیه در مراکز درمانی مشاهده میشود. اوج اصلی بیماری طبق الگوی سالانه در آذرماه است و امسال نیز همین روند را مشاهده میکنیم.
این متخصص میگوید: افزایش ناگهانی تب، سردرد شدید، بدندرد و سرفه از علائم اصلی این بیماری است و برخلاف سرماخوردگیهای معمول، شدت آغاز علائم در آنفولانزا بیشتر و جدیتر است.
وی تأکید میکند: بسیاری از بیماران تصور میکنند بیماریشان یک سرماخوردگی ساده و گذراست، در حالیکه شدت و سرعت درگیری بدن در آنفولانزا بسیار بالاتر است و همین مسئله باعث میشود که در صورت عدم رعایت نکات پیشگیری، چرخه انتقال در جامعه سرعت بگیرد.
گروههای پرخطر؛ کسانی که مراقبتشان ضروریتر است
عرشی با اشاره به اینکه برخی گروهها بیش از دیگران در معرض خطر عوارض شدید هستند میگوید: افراد بالای ۶۰ یا ۶۵ سال، مبتلایان به بیماریهای قلبی و ریوی و کسانی که نقص ایمنی دارند، در صورت ابتلا به آنفولانزا ممکن است با عوارض جدیتری مواجه شوند. این افراد باید حتماً واکسیناسیون را در اولویت قرار دهند.
وی با تأکید بر اینکه بهترین زمان تزریق واکسن اواخر شهریور و اوایل مهر است، میگوید واکسن هنوز نیز برای گروههای پرخطر مفید است و میتواند احتمال بروز عوارض شدید را کاهش دهد. به گفته وی، واکسن آنفولانزا همهساله از اوایل شهریور در داروخانهها توزیع میشود و زنان بارداری که پرونده سلامت دارند میتوانند این واکسن را بهصورت رایگان در مراکز بهداشتی دریافت کنند.
اما اهمیت واکسن تنها در کاهش شدت بیماری نیست؛ بلکه از نظر علمی، واکنش ایمنی ایجادشده در بدن باعث میشود فرد کمتر دچار تبهای شدید، دردهای عضلانی طاقتفرسا و علائم حاد ریوی شود. به همین دلیل، متخصصان بارها توصیه کردهاند که افراد در معرض خطر، واکسیناسیون را جدی بگیرند.
علائم آنفولانزا؛ نشانههایی جدی که نباید نادیده گرفته شوند
عرشی در ادامه با توضیح جامعتری درباره علائم بیماری گفت: آنفولانزا معمولاً با تب ناگهانی شروع میشود. سردرد شدید و دردهای عضلانی، بهویژه در ناحیه پشت چشم، از علائمی است که در بسیاری از بیماران دیده میشود. آبریزش بینی و سپس سرفه که ممکن است تا دو هفته ادامه داشته باشد نیز از نشانههای متداول بیماری است.
این متخصص تأکید میکند: استفاده خودسرانه از آنتیبیوتیک یکی از اشتباهات رایج جامعه است.
وی میگوید: آنفولانزا یک بیماری ویروسی است، بنابراین آنتیبیوتیک هیچ اثری بر آن ندارد. تنها دارویی که مصرف آن بیخطر است، استامینوفن است، اما اگر تب، سرفه یا ضعف شدید بیش از دو تا سه روز ادامه داشت، باید به پزشک مراجعه شود.
وقتی مدارس نقطه شروع چرخه انتقال میشوند
یکی از مهمترین بخشهای گفتوگوی شهنام عرشی، نقش مدارس در شیوع آنفولانزاست. وی با اشاره به الگوی جهانی بیماری میگوید: در تمام دنیا کودکان نخستین گروهی هستند که موجهای فصلی بیماری را تجربه میکنند. این مسئله طبیعی است، چون تماسهای نزدیک، بازی، حضور در کلاسهای بسته و حساسیت کمتر نسبت به بهداشت دستها باعث میشود احتمال انتقال در میان دانشآموزان بالاتر باشد.
عرشی تأکید میکند: این موضوع نباید به معنای متهم کردن مدارس تلقی شود، بلکه نشاندهنده اهمیت مدیریت بهداشت در محیط آموزشی است: دانشآموزان بهطور طبیعی میتوانند بیماری را به خانه ببرند و از آنجا به سایر افراد منتقل شود؛ بنابراین شناخت علائم، رعایت نکات بهداشتی و آموزش به کودکان نقش مهمی در کنترل بیماری دارد.
اقدامات ساده، اما ضروری در محیط مدرسه
به گفته عرشی، چند اقدام ساده میتواند مدارس را به محیطی ایمنتر تبدیل کند.
وی میگوید: بچههایی که تب، سرفه یا علائم شدید دارند باید یکی دو روز در خانه بمانند. این کار نهتنها از گسترش بیماری جلوگیری میکند، بلکه روند بهبود کودک را نیز سرعت میبخشد.
اگر دانشآموز مجبور به حضور در محیط بیرون است، استفاده از ماسک میتواند مقدار زیادی از انتقال قطرات تنفسی جلوگیری کند.
عرشی خاطرنشان میکند: بسیاری از ویروسها از طریق دستها منتقل میشوند. آموزش شستوشوی صحیح دستها، یکی از ارزانترین و مؤثرترین روشها برای کاهش انتقال بیماری است.
هرچند هوای سرد گاهی مانع باز کردن پنجرهها میشود، اما به گفته متخصصان، حتی باز گذاشتن نسبی پنجرهها میتواند تبادل هوا و کاهش غلظت ویروس در فضا را امکانپذیر کند.
عرشی بخش مهمی از گفتوگو را به شایعاتی اختصاص میدهد که در سالهای اخیر درباره بیاثر بودن واکسن آنفولانزا مطرح شده است. وی میگوید: این شایعات هیچ پایه علمی ندارد. واکسن ممکن است از ابتلا به بیماری جلوگیری نکند، اما از بروز عوارض شدید بهطور چشمگیری پیشگیری میکند.
وی توضیح میدهد: در افراد واکسینهشده، علائم خفیفتر و دوره بیماری کوتاهتر است و احتمال بستری شدن بسیار کمتر میشود. همین مسئله اهمیت واکسیناسیون در سالمندان، بیماران قلبی و ریوی و زنان باردار را دوچندان میکند.
چرا شدت آنفولانزا امسال بیشتر احساس میشود؟
به گفته عرشی، بخشی از دلیل افزایش موارد ابتلا به رفتار ویروس در سال جاری مرتبط است، اما بخش دیگری نیز به کاهش رعایت نکات بهداشتی بازمیگردد.
وی میگوید: در سالهای پس از کرونا، رعایت نکات بهداشتی مثل شستوشوی دستها و استفاده از ماسک تا حدودی کاهش یافته و همین سبب شده زنجیره انتقال سرعت بیشتری پیدا کند.
وی توصیه میکند: جامعه نباید به دلیل عادی بودن حضور آنفولانزا در فصل سرد، نسبت به آن بیتفاوت شود. هرچند مقایسه آنفولانزا با کرونا علمی و دقیق نیست، اما این بیماری میتواند در برخی افراد عوارض جدی ایجاد کند و کنترل آن نیازمند همکاری همهجانبه است.
خانوادهها؛ حلقه تکمیلکننده زنجیره مراقبت
عرشی از خانوادهها میخواهد که نقش فعالی در مدیریت بیماری داشته باشند. وی تأکید میکند: وقتی کودک در مدرسه علائم پیدا میکند، نخست خانواده است که باید تصمیم بگیرد او را به مدرسه بفرستد یا نه. همین تصمیم کوچک میتواند دهها نفر دیگر را از خطر ابتلا دور نگه دارد.
وی توصیه میکند: خانوادهها به علائم کودک توجه کنند، استراحت کافی برای او فراهم کنند و در صورت شدت بیماری به پزشک مراجعه کنند. همچنین در روزهای اوج بیماری، تقویت تهویه خانه و محدود کردن تماسهای غیرضروری میتواند به کنترل بیماری کمک کند.
عرشی در بخش پایانی گفتوگو تلاش میکند پیام اصلی را به شکلی آرام، اما هشداردهنده منتقل کند: الان زمان نگرانی نیست؛ زمان مراقبت است. آنفولانزا بیماری جدیدی نیست، اما شدت موج امسال نیازمند توجه جدیتر است. اگر مدارس، خانوادهها و خود دانشآموزان اصول پیشگیری را رعایت کنند، میتوان بهراحتی از عبور از این موج فصلی با کمترین آسیب اطمینان داشت.
وی بر این نکته تأکید میکند: همکاری مشترک جامعه میتواند بار بیماری را کاهش دهد و این همکاری باید از مدرسه و خانه آغاز شود.
انتهای پیام/