غلامرضا خوشگفتار منفرد، کارشناس مسکن و ساختمان در گفتوگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری دانشجو گفت: مصرف آب در ساخت ساختمان قابل توجه نیست؛ یعنی مصرفی نیست که ما نگران آن باشیم. الان هم بر اساس پروتکلهایی که وجود دارد، از آب خام استفاده میشود نه از آبهای شبکه.
خوشگفتار منفرد تاکید کرد: نه اینکه مصرف آب در ساخت ساختمانها اصلا وجود نداشته باشد، اما این مصارف، مصارف قابل اغماضی است؛ یعنی در کل مصارفی که داریم، مصارف نگرانکنندهای نیست. مضاف بر اینکه الان ما از آبهای خام استفاده میکنیم؛ کسانی که ساختمان میسازند اجازه ندارند از انشعابات آب شرب استفاده کنند و از آبهای خام استفاده میکنند. به همین دلیل این موضوع از نظر ما خیلی نگرانکننده نیست که بخواهیم دنبال این باشیم که حالا کمش کنیم یا اضافهاش کنیم.
او ادامه داد: در حال حاضر آمار صدور پروانههای ساختمانی در استان تهران نسبت به دهه ۹۰ چیزی حدود یکدهم شده؛ یعنی ساختوساز هم به میزان قابل توجهی کاهش پیدا کرده است. عمده مصرفی که باید برای آن برنامه داشته باشیم، مصارف کشاورزی است. در محصولات خانگی هم دنبال دستورالعملهایی هستیم که از آب خاکستری – یعنی بازیافت آب مصرفشده داخل همان ساختمان – برای مصرف مجدد استفاده کنیم. به این ترتیب مصرف آب خام در مصارف شهری ما و در ساختمانها به حدود یکسوم کاهش پیدا میکند.
این کارشناس مسکن و ساختمان درباره منشأ آب مصرفی در بخشهای مختلف گفت: درست است که یک بخش آن آبهایی است که از چاهها به دست میآید، اما یک بخش عمده، آبهایی است که همین الان از سیستم فاضلاب شهری به دست میآورند یا همانطور که عرض کردم، در تعداد بسیار کمی از ساختمانها آب خاکستری است که مورد استفاده قرار میگیرد.
او در پاسخ به این سوال که نوع سازه (اسکلت فولادی یا بتنی) چه تاثیری بر مصرف آب دارد، توضیح داد: تفاوت معناداری برای مصارف عمومی ما ندارد؛ یعنی وقتی به مصارف آب شهری نگاه میکنید، تفاوت معناداری دیده نمیشود. این دو، موضوعات متفاوتی هستند؛ استفاده از اسکلتهای فولادی یا اسکلتهای بتنی هر کدام مزیتهای خاص خودشان را دارند و بیشتر جنبههای فنی آنها مدنظر است تا مواردی مثل مصرف آب. مصرف آب، همانطور که عرض کردم، در ساختمانسازی مصرف قابل توجهی نیست.
خوشگفتار منفرد درباره راهکارهای کاهش مصرف آب گفت: راهکار ما استفاده از آب خاکستری است؛ یعنی ساختمانهایی که در حال ساخت هستند را موظف کنیم به نحوی طراحی شوند که از آب خاکستری استفاده کنند. در این حالت، همانطور که گفتم، مصرف آب خام ما به چیزی حدود یکسوم مصرف فعلی کاهش پیدا میکند.
او افزود: در ساختمانهایی که اخیرا ساخته میشود، با توجه به حساسیتی که روی موضوع آب ایجاد شده، بهتازگی روی این مسئله کار میکنند، اما آنچه الان جاری است بسیار کم است و تا حالا به صورت اساسی به این موضوع توجه نشده است.
این کارشناس مسکن و ساختمان درباره هدررفت آب در شبکه لولهکشی ساختمانهای قدیمی اظهار کرد: ساختمانهای قدیمی عمدتا از لولههای فولادی استفاده کردهاند. لولههای فولادی هم با توجه به اینکه هنگام اجرا پوشش مناسبی نداشتند و دفن شدهاند، قطعا دچار پوسیدگی شدهاند. در خیلی از موارد مشاهده میشود که مصارف خانگی و مصارف عمومی میبینند قبض آبشان بالا آمده و متوجه میشوند شبکه دچار مشکل است. این مسئله، مسئله جدیای است و باید به آن توجه شود.
او ادامه داد: در مقررات ملی ساختمان، همانطور که عرض کردم، به دلیل اینکه ارگانهای ذیربط خیلی به این موضوع اهمیت نمیدهند، تا حالا توجه جدی به آن نشده است. در مبحث ۲۲ مقررات ملی ساختمان داریم که باید ساختمانها در دورههایی مورد بازبینی قرار بگیرند؛ اعم از سازه، تاسیسات، تاسیسات برقی و تاسیسات الکترونیکی. در این بازبینیهاست که همه این موارد را میتوان کشف و اصلاح کرد؛ منتها متاسفانه امکان اجرایی این مبحث مهم مقررات ملی ساختمان تا امروز فراهم نشده است.
خوشگفتار منفرد با اشاره به رویکرد جهان به سمت ساختمانهای پایدار گفت: ببین، تا حالا ما کمتر روی این مسائل کار کردهایم. دنیا الان به سمت ساختمانهای پایدار میرود. ساختمانهای پایدار، ساختمانهایی هستند که با محیط زیست متناسباند. یک محیط زیست، یک عدد و یک توان مشخص برای پذیرش جمعیت، بارگذاری و ساختمان دارد، اما ما تا حالا به این موضوع بیتوجه بودهایم. برای ساختمانسازی پروتکلهای زیستمحیطی نداشتیم.
او ادامه داد: الان در بسیاری از کشورها، مخصوصا کشورهای اروپایی، میگویند شما پروتکل زباله ساختمانی را که بعد از پایان عمر مفید ساختمان ایجاد میشود، برای ما تهیه کنید؛ یعنی دارند به ۳۰ سال دیگر، ۵۰ سال دیگر فکر میکنند؛ اینکه در ۵۰ سال آینده چه اتفاقی خواهد افتاد، این مصالح چطور در محیط زیست اثر منفی میگذارد. متاسفانه ما اینها را نداریم، در حالی که این کار، کار درست و ضروریای است.
این کارشناس مسکن با اشاره به نمونهای از آثار ساختوساز بدون توجه به ملاحظات زیستمحیطی در تهران گفت: خیلی از اتفاقاتی که در شهر تهران هم افتاده، باعث شده شهروندان آثارش را ببینند. مثلا در خیابان ولیعصر تهران، ایجاد زیرزمینهای عمیق چندطبقه در ساختمانهایی که در جوار این راه خیلی قشنگ شهری ما قرار داشت، باعث شد آبراه قناتها کور شود و در نهایت به جایی رسیدیم که درختهای قدیمی این منطقه خشک شدند. حتما باید به این مسئله توجه شود؛ این توجه میتواند راهگشای آیندهای بهتر باشد.
خوشگفتار منفرد درباره ارزیابی عملکرد وزیر راه و شهرسازی در دوره اخیر گفت: ببینید، همه جوانب را باید دید و بعد قضاوت کرد. اینکه بگوییم وزیری عملکرد مناسبی نداشته، باید همه ابعاد را در نظر بگیریم. ما الان بیش از آنکه گرفتار این موارد باشیم، گرفتار مسائل اقتصادی هستیم. باید دید چقدر دست و بال وزیر یا وزارتخانه در تامین بودجهها باز بوده که حالا انتظار داشته باشیم کاری هم کرده باشد.
او افزود: ما در خیلی از حوزهها، مخصوصا حوزههایی که وزارت راه و شهرسازی با آن درگیر است، اعتبارات لازم را نداریم. مثلا در حوزه راهسازی، بسیاری از جادهها و زیرساختهای ما در حال نابودی است، چون پولی برای بازسازی بهطور متناسب اختصاص داده نشده است. به همین دلیل قضاوت درباره عملکرد خانم وزیر، قضاوت سادهای نیست و نمیشود به راحتی نظر داد؛ باید همه جوانب را داشته باشیم و ببینیم چقدر او میتوانسته و نکرده است.
با این حال، خوشگفتار منفرد در جمعبندی ارزیابی خود گفت: این دورهای که او وزیر بوده، ضعیفترین عملکرد دوران وزارت راه و شهرسازی، مخصوصا در حوزه ماست. در دورهای که او وزیر بوده – حالا شاید عوامل متعددی هم در کار باشد و تنها شخص او مطرح نباشد – ضعیفترین عملکرد را وزارتخانه داشته است.