سی ان ان نوشت: اظهارات و تهدیدهای فزایندهٔ ایالات متحده علیه ونزوئلا انتظارات دربارهٔ اقدام نظامی قریبالوقوع را بالا برده است، زیرا دونالد ترامپ، رئیسجمهور، فشار بر رژیم کاراکاس را تشدید کرده و قدرت خود را در نیمکرهٔ غربی به نمایش میگذارد.
به گزارش سرویس بین الملل «انتخاب»، در ادامه این مطلب آمده است: هر نشانه و هشدار عمومی رئیسجمهور، خطر ورود ایالات متحده به مسیری اجتنابناپذیر به سوی یک رویارویی نظامی را افزایش میدهد — اقدامی که با توجه به مخالفت عمومی با جنگهای جدید خارجی، قمار بزرگی در عرصهٔ سیاست داخلی به شمار میرود.
منابع آگاه به سیانان گفتهاند که ترامپ قصد دارد دوشنبه شب جلسهای در کاخ سفید دربارهٔ «گامهای بعدی» در خصوص ونزوئلا برگزار کند. انتظار میرود پیت هگست، وزیر دفاع؛ ژنرال دن کین، رئیس ستاد مشترک؛ و مارکو روبیو، وزیر خارجه، در جلسه شرکت کنند. همچنین قرار است سوزی وایلز، رئیس کارکنان کاخ سفید، و استیون میلر، معاون رئیس کارکنان، حضور داشته باشند.
بحثهای جنجالی نیز بر سر نگرانیهای جدید دربارهٔ قانونی بودن هرگونه اقدام احتمالی علیه ونزوئلا و هشدارها دربارهٔ اینکه حملات مرگبار دولت علیه شناورهای مظنون به قاچاق مواد مخدر در دریای کارائیب قوانین جنگ را نقض کرده است بالا گرفته است. کمیتههای کنگره وعدهٔ نظارت دوحزبی و جدی بر این حملات را دادهاند — اقدامی نادر در دورهٔ دوم ریاستجمهوری ترامپ.
در اقدامی تکاندهنده طی تعطیلات شکرگزاری، ترامپ بهنظر رسید که منطق مبارزه با کارتلها را تضعیف کرده است؛ زیرا پیشنهاد بخشودگی رئیسجمهور پیشین هندوراس — که سال گذشته در آمریکا به جرم قاچاق مواد مخدر زندانی شده بود — را مطرح کرد.
ترامپ با هشدار اینکه آمریکا «خیلی زود» اقداماتی برای متوقف کردن شبکههای قاچاق مواد مخدر در خشکی انجام خواهد داد، انتظارات از جنگ قریبالوقوع را تشدید کرد. روز شنبه نیز اعلام کرد که حریم هوایی کشور فقیر اما نفتخیز ونزوئلا باید بسته تلقی شود. یک ناوگان دریایی آمریکا به رهبری قدرتمندترین ناو هواپیمابر جهان، «یواساس جرالد آر. فورد»، در دریای کارائیب مقابل ونزوئلا مستقر شده است. همزمان، مقامهای دولت هفتهها صرف تدوین استدلالهای حقوقی برای اقدام علیه قاچاقچیان مواد مخدر کردهاند — استدلالهایی که به گفتهٔ منتقدان از استانداردهای قانونی و قانون اساسی پایینتر است.
با وجود احتمال نزدیک بودن یک جنگ جدید، دولت هنوز هیچ دلیل مستند و مبتنی بر شواهد یا توجیه حقوقی دقیق برای اعزام نیروهای آمریکایی ارائه نکرده است.
این مسئله احتمال میدهد که این تجمع نیروها و تهدیدات، بخشی از یک کارزار فشار روانی برای وادار کردن نیکولاس مادورو به کنارهگیری یا تشویق مقامها و ژنرالها به سرنگونی او باشد. یا شاید این رویارویی بالقوه فقط نشانهٔ جدیدی باشد که این دولت عملاً محدودیت سیاسی، اخلاقی، قانونی یا قانون اساسی نمیبیند و هر کاری که رئیسجمهور بخواهد انجام میدهد.
حتی اگر همهٔ اینها یک بلوف برای ایجاد تغییر مسالمتآمیز حکومت باشد، مقامها بهزودی باید تصمیم بگیرند اگر شکست بخورد چه کنند. اگر ترامپ نیروها را بدون کنار رفتن مادورو عقب بکشد، اعتبار او ضربهٔ جدی خواهد خورد.
ترامپ روز یکشنبه برای نخستین بار تأیید کرد که اخیراً با مادورو تلفنی صحبت کرده است، اما نگفت چه زمانی یا دربارهٔ چه موضوعی. او گفت: «نمیخواهم دربارهاش توضیح بدهم؛ پاسخ این است: بله. نمیگویم خوب بود یا بد. فقط یک تماس تلفنی بود.»
یک ریسک سیاسی
یک جنگ جدید یا عملیات نظامی گسترده در خارج بر خلاف یکی از اصول اصلی سیاست خارجی ترامپ — اجتناب از درگیریهای جدید خارجی — خواهد بود. و چندین نظرسنجی نشان میدهد که مردم آمریکا با حمله به ونزوئلا مخالفاند. طبق نظرسنجی شبکهٔ CBS، ۷۶٪ معتقدند ترامپ موضع خود را دربارهٔ ونزوئلا توضیح نداده است و فقط ۱۳٪ ونزوئلا را تهدیدی جدی برای امنیت آمریکا میدانند.
با وجود این، میلیونها ونزوئلایی از رفتن مادورو استقبال خواهند کرد؛ زیرا سالها سرکوب، این کشور ثروتمند اما شکستخورده را به ورطهٔ فقر کشانده و میلیونها نفر را آواره کرده است — از جمله به آمریکا. در برخی سناریوها، کنار رفتن مادورو میتواند برای سیاست خارجی آمریکا و منطقه سود داشته باشد — هرچند مقامهای دولت توضیح اندکی دادهاند که برنامهشان برای «روز بعد از اقدام نظامی» چیست. ناکامی در برنامهریزی مشابه در عراق و افغانستان به فاجعه ختم شد.
برخی تحلیلگران هشدار میدهند تغییر رژیم در ونزوئلا میتواند به هرجومرج و خونریزی منجر شود و موجی بزرگتر از پناهجویان به کشورهای همسایه و آمریکا روانه کند.
با این حال، سناتور مارکوین ملین از رویکرد ترامپ دفاع کرد و در برنامهٔ «State of the Union» سیانان گفت رئیسجمهور به مادورو «دعوتنامه خروج» داده و از آمریکا در برابر قاچاقچیان مواد مخدر محافظت میکند. او گفت ترامپ «خیلی واضح گفته است که نیرو به ونزوئلا اعزام نمیکند» — در حالی که ترامپ خودش هرگز این احتمال را رد نکرده است.
جنجال بر سر حملات در کارائیب
گزارشهای منابع آگاه — که ناتاشا برتراند از سیانان منتشر کرده — میگویند آمریکا در ۲ سپتامبر حملهٔ دومی علیه یک شناور مظنون به قاچاق مواد مخدر انجام داده، زیرا حملهٔ اول همهٔ سرنشینان را نکشته بود. کارشناسان و برخی نمایندگان کنگره نگراناند که این حملهٔ دوم (double-tap) ناقض قوانین جنگ باشد، زیرا حمله به فرد مجروح یا تسلیمشده ممنوع است.
وزیر دفاع، پیت هگست، میگوید همهٔ این حملات طبق قانون داخلی و بینالمللی مجاز است، چون آمریکا قاچاقچیان را «تروریست» طبقهبندی کرده است. اما منتقدان میگویند رئیسجمهور بدون مجوز کنگره جنگ به راه انداخته و حق دادرسی قربانیان را نقض کرده است.
سناتور دموکرات مارک کلی، خلبان سابق جنگنده، گفت از آنچه دربارهٔ حمله میداند، اگر او بود فرمان حملهٔ دوم را اجرا نمیکرد. او گفت: «اگر گزارشها درست باشد، نگرانی جدی دارم. این چیزی نیست که باید در آمریکا رخ دهد. ما روسیه یا عراق نیستیم.»
او هشدار داده است که احتمالاً بهدلیل مشارکتش در ویدئویی که خطاب به نظامیان بود — و میگفت مجبور نیستند دستور غیرقانونی را اجرا کنند — به دادگاه نظامی بازگردانده شود. ترامپ او و دیگران را به «رفتار فتنهآمیز قابل مجازات با مرگ» متهم کرده بود — اتهامی که بعداً پس گرفت.
یک بخشودگی حیرتانگیز
نگرانیها دربارهٔ نیت دولت ترامپ در آمریکای لاتین با اعلامی عجیب تشدید شده است: رئیسجمهور قصد دارد خوان اورلاندو هرناندز، رئیسجمهور پیشین هندوراس، را که سال گذشته برای ۴۵ سال به جرم قاچاق مواد مخدر زندانی شد، عفو کند. او متهم بود با کارتلها همکاری کرده و ۴۰۰ تُن کوکائین را از طریق هندوراس به آمریکا منتقل کرده است.
این عفو، منطق ترامپ برای اقدام نظامی علیه مادورو — که دقیقاً به همین جرم متهم میکند — را زیر سوال میبرد.
سناتور تیم کین گفت: «او رهبر یکی از بزرگترین سازمانهای جنایی بود که تاکنون در دادگاههای آمریکا محکوم شدهاند. و حالا ترامپ بعد از یک سال میخواهد او را عفو کند. اگر او به قاچاق مواد مخدر اهمیت نمیدهد، پس این ماجرای ونزوئلا واقعاً دربارهٔ چیست؟»
ترامپ گفت محکومیت هرناندز «دامی از سوی بایدن» بوده و implied کرد که هیچ رئیسجمهوری نباید برای کارهای دوران مسئولیتش زندانی شود.
زمانبندی این عفو — درست پیش از انتخابات ریاستجمهوری هندوراس — نشان میدهد ممکن است تلاشی برای تأثیرگذاری بر انتخابات باشد، بهویژه که ترامپ روز جمعه حمایت خود از «تیتو آسفورا»، نامزد راستگرای همحزبی هرناندز، را اعلام کرد. او تهدید کرد آمریکا با هیچ رئیسجمهوری جز آسفورا همکاری نمیکند.
این نخستین بار نیست که ترامپ برای حمایت از رهبران همسو از نفوذ خود استفاده میکند. او برزیل را پس از محاکمهٔ ژائیر بولسونارو جریمه کرد، به آرژانتین پیشنهاد وامی ۴۰ میلیارد دلاری داد مشروط به رأی مردم به حزب متحد او، و با نایب بوکله، رئیسجمهور السالوادور، متحد شده است — در حالی که با گوستاوو پترو، رئیسجمهور چپگرای کلمبیا، درگیر است.
اگرچه دلایل مشروعی وجود دارد که آمریکا بخواهد روابطش با کشورهای منطقه را تقویت کند — خصوصاً در برابر نفوذ روسیه و چین — پرسش اصلی در آمریکای لاتین اکنون این است: آیا ترامپ حاضر است برای دستیابی به رژیمی دلخواه در ونزوئلا، از قدرت نظامی هم استفاده کند؟
∎