به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، کتاب «گُلدا اینجا میخوابید» نوشته سُعاد العامری، نویسنده، معمار و کنشگر فرهنگی فلسطینی، با ترجمه مهدی مرادی و از سوی نشر ستاک منتشر شده است. این اثر روایتی میانگونهای از خاطره، جستار و مستندنگاری اجتماعی است که به مسئله اشغالگری رژیم صهیونیستی و سلب مالکیت از خانههای فلسطینیان میپردازد. سُعاد العامری در این کتاب، از خلال تجربه شخصی خود در جستوجوی خانه پدری در بیتالمقدس، به سرنوشت خانههایی میپردازد که به اجبار از ساکنان اصلی خود گرفته شده و امروز در اختیار یهودیان اشغالگر است؛ خانههایی که نهتنها سازههایی فیزیکی، بلکه حاملِ حافظه، هویت و روایت تاریخی یک ملتاند. این کتاب سفری است میان کوچههای بیتالمقدس و یافا، میان قصههای خانوادهها و اشکهای نسلهای آواره؛ روایتی از مقاومت در برابر فراموشی و تلاش برای بازپسگیری خانهای که نه فقط چهار دیوار، که بخشی از هویت و تاریخ است.
«گُلدا اینجا میخوابید» تنها شرح رنج نیست؛ بلکه دعوتی است به شنیدن صداهایی که جهان بارها خواسته خاموششان کند. صدایی از دل فلسطین، برای تمام کسانی که میخواهند حقیقت را در میان روایتهای تحریفشده جستوجو کنند.
عنوان کتاب «گُلدا اینجا میخوابید» از حادثهای نمادین الهام گرفته است. نویسنده هنگام قدمزدن در محله طالبیه اورشلیم به ویلای «هارونالرشید» میرسد؛ خانهای که از خانواده فلسطینی بشارت مصادره و به اقامتگاه گُلدا مایر، نخستوزیر وقت رژیم اسرائیل، بدل شده است. قدرت این عنوان در تداعیِ معنای آشکار و پنهانِ اشغالگری نهفته است؛ چراکه گُلدا مایر با از میانبردن اسناد مالکیت فلسطینیان، میکوشید هر نشانی از صاحبان حقیقی خانه را پاک کند تا بازدیدکنندگان، از جمله دبیرکل سازمان ملل متحد، از هویت واقعی آن آگاه نشوند. این تضاد میان حافظه تاریخی فلسطینیان و تلاش برای محو آن، در سراسر کتاب پژواک دارد و آن را به نمادی از آوارگی، حذف هویت و مقاومت بدل میکند.
سُعاد العامری، متولد ۱۹۵۱ در یافا، تحصیلکرده رشته معماری در دانشگاههای بیروت، تگزاس و ادینبرو است. او در دهههای اخیر، در حفاظت از میراث معماری فلسطین و ثبت زندگی روزمره مردم در سرزمینهای اشغالی نقشی مؤثر داشته است. آثارش بهواسطه زبان صمیمی، طنز ظریف و تمرکز بر روایتهای زنانه از فلسطین، جایگاهی ویژه در ادبیات معاصر عربی یافتهاند. او در بخشی از کتاب مینویسد: «جوک گفتن را دور میزِ غذاخوریمان یاد گرفتم. برادرم اَیمن که دو سال از من بزرگتر است داستانهای بامزه و جوکهای خندهدار میگفت، اما من که از همه کوچکتر بودم هر وقت با خانواده دور میز مینشستیم، یک جوک را بارها و بارها تکرار میکردم و از آنجا که تا دهانم را باز میکردم همه از خنده رودهبُر میشدند به این نتیجه رسیدم که جوکها با هربار گفته شدن، بامزهتر میشوند. شاید سبک حرفزدن و نوشتنم در سنین بزرگسالی، ناشی از همین باشد.»
در قسمتی از متن کتاب آمده: «در همین حال، مقامات انگلیسیِ مدافع صهیونیستها با سیاستهای جانبدارانه به نفع صهیونیستها، تمام برنامههای عربی در PBC را تحت سانسور شدید قرار میدادند. همین موضوع، موجب شد تا بسیاری از فلسطینیهایی که در بخش عربی کار میکردند، استعفا دهند. بهترین دوستان پدرم هم جزو استعفادهندگان بودند؛ «ابراهیم عبدالفتاح طوقان، شاعر مشهور فلسطینی و خلیل قُسطندی سکاکینی، معلم برجستة فلسطینی بهمحض شنیدن اینکه گوینده یهودی اعلام کرد: «اینجا سرزمین اسرائیل است»، استعفای خود را به رئیسِ انگلیسیاش داد. خلیل سکاکینی بر سر مافوق انگلیسیاش فریاد زد: «اگر اینجا اسرائیله، پس سرزمینِ فلسطین کجاست؟» مأمور انگلیسی پاسخ داده: «خیلی خُب. او از منظرِ خودش میگه، شما هم بیا نظر خودت رو بگو.»؛ «چه منظری؟ وقتی اسمِ رسمی این ایستگاه رادیویی «ایستگاه رادیویی فلسطینه»، چرا میگه اِرتص اسراییل؟…»
کتاب «گُلدا اینجا میخوابید» نوشته سُعاد العامری با ترجمه مهدی مرادی از سوی نشر ستاک منتشر شده است.
∎