به گزارش خبرنگار خبرگزاری آنا، در سالهای اخیر استفاده از کتابهای صوتی به عنوان شکلی نوین از مطالعه در بین کتابخوانان حرفهای و مخاطبان عادی گسترش فراوانی یافته است؛ روندی که باعث شده کار افزارهای (اپلیکیشن) متعدد و متنوعی با محوریت تولید و انتشار کتابهای صوتی شکل بگیرند. این کارافزارها با برگرداندن متن کتابهای پرخواننده به صدای گوینده همراه با چاشنی جلوههای موسیقی و البته بهرهگیری از گویندگان خوشصدا، توانستهاند سهم قابلتوجهی از بازار تولید محتوا و نشر را به خود اختصاص دهند. افزایش تعداد این رسانهها وکارافزارها در یک دهه اخیر که به موازات گسترش استفاده از گوشیها هوشمند و سایر ابزارهای ارتباطی است نیز به این روند دامن زده است.
از آنجا که «شنیدن» و فرهنگ شفاهی از دیرباز موردعلاقه جامعه ایران بوده و اصولاً قصهگویی به صورت چهره به چهره بخشی از فرهنگ عامه ایران است، کتابهای صوتی نیز خیلی زود جای خود را در بین کاربران بازکردند.
به گونهای که دامنه موضوعی این کتابها حتی به رمان، داستان و شعر محدود نماند و در موضوعات تخصصی، روانشناسی، تاریخ و حتی علوم فنی نیز شاهد تولید انبوه کتابها صوتی بودهایم. این تولیدات اگرچه سطح کیفی متفاوتی را داشتند، اما در مجموع با استقبال علاقهمندان به کتابخوانی قرار گرفتند.
ضرورت آفتکشی در باغ مجازی کتاب
اما در کنار همه مزیتها و دستاوردهای مثبتی که انتشار کتابهای صوتی رقم زده، اینگونه محصولات فرهنگی نیز همچون سایر قالبهای نوین تولید محتوا آفتهایی را هم به دنبال دارد. آفتهایی که بیش از هر چیز نیازمند نظارت قوی و مستمر و حساسیت نسبت به محتوا و شکل این گونه تولیدات است. یکی از کتابهای صوتی که سالها است در کارافزار «فیدیبو» موجود بوده و هچنان نیز در قفسه فروش این مجموعه قرار دارد، «کیمیاگر» اثر «پائولوکوئیلو» نویسنده مشهور برزیلی است.
فارغ از محتوای قابل بحث کتاب که به اعتقاد بسیاری ازکارشناسان مروج نوعی عرفان انحرافی است، حضور «محسن نامجو» به عنوان گوینده این اثرنیز در جای خود قابل توجه است. محسن نامجو خواننده و آهنگسازی بود که از اواسط دهه هشتاد و با خواندن قطعاتی در سبک تلفیقی که مبتنی بر آشنازدایی و شکستن ساختار مألوف موسیقی دستگاهی بود، نامی برای خود دست و پا کرد.
نامجو پس از انتشار چند قطعه به صورت زیرزمینی، سرانجام در سال ۱۳۸۶ توانست مجوز نخستین آلبوم خود با عنوان «ترنج» را اخذ کند؛ اثری چارچوبشکن از حیث موسیقایی که نامجو در آن اشعار شاعرانی همچون حافظ، مولانا، خواجوی کرمانی و باباطاهر عریان را در بستر موسیقی تلفیقی ارائه داد. این رویکرد مدرن با استقبال مخاطبان همراه شد و به موازات گسترش استفاده از اینترنت در آن سالها به سرعت نام نامجو را بر سر زبانها انداخت.
اهانت به قران با زبان موسیقی
یک سال بعد نامجو که پیش از این علاوه بر خوانندگی، سابقه آهنگسازی و ایفای نقشهای کوتاه در سینما را داشت این بار با گویندگی و آهنگسازی برای کتاب صوتی «کیمیاگر» وارد فضای جدیدی شد. تجربهای که تحت الشعاع یک اقدام جنجالی از سوی او قرار گرفت.
در تابستان سال ۱۳۸۷ قطعهای از محسن نامجو در سایتهای اینترنتی منتشر شد که در آن آیههایی از قرآن کریم به شکلی غیرمتعارف و موهن همراه با موسیقی سبک بلوز خوانده شده بود. این موضوع واکنش رسانهها و فعالان قرآنی را به دنبال داشت و در نهایت با اعلام شکایت حاج عباس سلیمی قاری پیشکسوت و مجری برنامههای قرآنی صداوسیما همراه شد.
گرچه نامجو در نامهای این کار را یک نسخه آزمایشی و پژوهشی دانست که بی اجازه منتشر شده است، اما در نهایت در تابستان سال ۸۸ و به حکم دادگاه به ۸ سال حبس تعزیری محکوم شد. این محکومیت در شرایطی رخ داد که نامجو از ایران خارج شده بود و در همان سال آلبوم جدید خود را با عنون «آخ» منتشر کرد. در این آلبوم نیز قطعاتی با محتوای موهن، غیراخلاقی و ضدارزشی وجود داشت.
نامجو در سالهای بعد نیز در مقام خواننده قطعاتی را اجرا کرد که اغلب آنها علاوه بر ساختارشکنی فرمی، دارای محتوای غیراخلاقی (استفاده زبان تند و رکیک، عبارتهای جنسی و تخریب و تخفیف ارزشهای دینی و شخصیتهای نظام و...) بود. او حتی در آخرین اثرش یعنی آلبوم «مینور» که به زعم خوش یک پروژه پژوهشی با موضوع صداها و آهنگهای خاطرهساز پس از پس از انقلاب بودنیز این نگاه را دنبال کرده است. نامجو همچنین در ۱۵سال گذشته کنار فعالیتهای هنری، آشکارا از اغتشاشاتی که در طول این سالها رخ داد نیز حمایت کرد تا در دایره اپوزیسیون فعال فرهنگی نظام نیز قرار بگیرد.
مردودی اخلاقی برای خواننده پیشرو
در کنار این رویکردهای هنری و سیاسی، محسن نامجو از حیث اخلاقی نیز در معرض اتهامات متعددی قرار گرفته است. در سال ۱۳۹۹ با اوج گرفتن جریان موسوم به «میتو» چند بازیگر و فعال موسیقی زن که سابقه دوستی و همکاری با نامجو داشتند، در گفتوگوهایی او را به تجاوز و تعرض جنسی متهم کردند.
نامجو در ابتدا با رد این اتهامات، این زنان و دختران را افرادی دانست که بهرهای از زیبایی ندارند و برای مطرح شدن نامشان دست به چنین اقدامی زدهاند. با این حال با تداوم افشای این موارد، نامجو با انتشار ویدئویی ضمن پذیرش ضمنی اتهامات، این اقدامات را ناشی از زیادهروی در مستی عنوان کرد! هرچند در کنار این عذرخواهی، چند فایل صوتی نیز از او منتشر شد که باز هم بر بیگناه بودن خود و دروغگویی شاکیان با هدف تخریب شخصیتش تأکید میکرد.
پس از خروج نامجو از ایران هیچکدام از آثار او در مقام آهنگساز و خواننده به صورت رسمی در کشور منتشر نشد حتی صدای او از ترانه تیتراژ سریال طنز «ترش و شیرین» هم در بازپخشهای بعدی حذف شد. با این حال کارافزار «فیدیبو» همچنان کتاب صوتی کیمیاگر را با صدای او به صورت آشکار تبلیغ کرده و به فروش میرساند.
این که اثر یک شخصیت شناختهشده با چنین اظهارات و کارنامه سیاهی ، در یک رسانه رسمی و دارای مجوز جمهوری اسلامی ایران ارائه شده و به راحتی در اختیار مخاطبان قرار میگیرد جای سوال دارد.
اتفاقی که میتواند در خوشبینانهترین حالت به غفلت نهادهای نظارتی و رویکردهای دوگانه و آشفته در برخورد با محصولات فرهنگی تعبیر شود؛ در شرایطی که ارزشهای دینی و اخلاقی در گسترهای وسیع مورد هجمه معاندان قرار گرفته، این گونه رسمیت بخشیدن به چهرههای ساختارشکن و ضدمذهب، زمینهساز مشروعیتبخشی به این فرایند مخرب خواهد بود. موضوعی که نیازمند ورود جدی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی برای غربال دقیق اینگونه رسانهها از آثار دارای مسأله و چهرههای تخریبگر است.
انتهای پیام/