به گزارش خبرنگار دانش و فناوری خبرگزاری دانشجو، در میان شرکتهای فعال در صنعت دریایی کشور، یک شرکت دانش بنیان با سابقهای نزدیک به سی سال، جایگاه ویژهای دارد؛ شرکتی دانشبنیان که مسیر خود را از دل تجربه، نوآوری و اتکای کامل بر نیروی جوان و متخصص گشوده است. این مجموعه به جای قرار گرفتن در کنار دریا، در شهر تهران و در شهرک صنعتی پرند بنا شده است؛ تصمیمی که بهگفته مسئولان شرکت، یک انتخاب کاملاً هدفمند بوده است. نزدیکی به زنجیره تأمین، کارخانههای تولیدکننده قطعات و منابع اصلی ساخت، موجب شده فرآیند تولید و تأمین تجهیزات با سرعت و کیفیت بالاتری انجام شود. دفتر مرکزی شرکت نیز در پارک نوآوری دانشگاه شهید بهشتی قرار دارد و همین نزدیکی به فضای دانشگاهی، پیوند تحقیق، آموزش و تولید را مستحکمتر کرده است.
علیرضا نوروزی، مسئول محصول و تحقیقوتوسعه یک شرکت دانش بنیان، با معرفی این مجموعه میگوید محصول دانشبنیان اصلی شرکت که در سال ۱۳۹۸ بهعنوان طرح برتر انتخاب شد — و مدیرعامل را نیز بهعنوان کارآفرین برتر این صنعت مطرح کرد — «لترنای دریایی» یا همان چراغهای راهنمای دریایی است؛ تجهیزاتی حیاتی برای مسیریابی و مدیریت ترافیک دریایی که در ابعاد و اندازههای مختلف طراحی میشوند.
او توضیح میدهد که یکی از مزیتهای مهم شرکت، بومیسازی گسترده ساخت شناورهاست؛ بهطور متوسط حدود ۸۰ درصد شناورهای تولیدی این مجموعه با طراحی داخلی و توسط نیروهایی ساخته میشود که از دانشگاههای برتر کشور مانند شریف و امیرکبیر فارغالتحصیل شدهاند. این نیروهای جوان پس از طی دوره ششماهه «طرح فرصت حرفهای» وارد شرکت میشوند، آموزش میبینند و در صورت تمایل جذب مجموعه یا به صنعت معرفی میشوند. این چرخه آموزشی–عملی، یکی از پایههای توسعه نیروی متخصص در صنعت کشتیسازی خصوصی کشور شده است.
اما آغاز تولید چراغهای راهنمای دریایی داستانی متفاوت دارد. نوروزی میگوید: «با شروع تحریمها، سازمان بنادر و دریانوردی در تأمین چراغهای دریایی خود با مشکل جدی مواجه شد. از همینجا درخواست برای بومیسازی این تجهیزات مطرح شد. واردات چراغ از کشورهایی مانند چین امکانپذیر بود، اما چند چالش مهم وجود داشت: خروج ارز از کشور، نبود خدمات پس از فروش مؤثر و مشکلات تعمیراتی. وقتی چراغی روی شناور دچار مشکل میشد، نبود امکان تعمیر سریع یک دردسر بزرگ بود.» به همین دلیل، شرکت بهعنوان یکی از نخستین شرکتها وارد طراحی و ساخت این چراغها شد؛ تجربهای که بعدها آنها را در میان برترین شرکتهای دانشبنیان سال ۱۳۹۶ در تهران قرار داد و جایگاه ویژهای برایشان رقم زد.
درباره تفاوت نمونه داخلی با مشابه خارجی، نوروزی میگوید اگرچه بررسی دقیق میزان جلوگیری از خروج ارز انجام نشده، اما بهطور میانگین چراغهای تولید سیراف حدود ۳۰ تا ۴۰ درصد ارزانتر از نمونه خارجی هستند. مهمتر از آن، کیفیت خدمات پس از فروش و سرعت تعمیرات است. مشتری میتواند تیم را برای تعمیر حضوری دعوت کند یا تجهیزات را برای شرکت ارسال کند. امکان سفارشسازی نیز وجود دارد و چراغها بر اساس نیاز مشتری — از جمله برد بیشتر یا کیفیت بالاتر — قابل طراحی هستند.
نوروزی سپس به سابقه شرکت در ساخت شناورها اشاره میکند و میگوید: «ما تنها شرکت خصوصی هستیم که از سوی سازمان بنادر ترک تشریفات شدیم. سه فروند شناور به شرکت واگذار شده و همیشه محصولات را زودتر از ددلاین تحویل دادهایم. همین خوشقولی و حسن انجام کار باعث شده اعتماد بسیار بالایی میان ما و مشتریان دولتی و خصوصی شکل بگیرد.»
او اضافه میکند: «ما نخستین و تنها شرکت خصوصی هستیم که یک فروند شناور را به نروژ صادر کردهایم. با وجود سختتر شدن مسیر صادرات در دوران تحریم، این مسیر همچنان در حال گسترش است؛ بهخصوص در بازار کشورهای حوزه خلیج فارس.»
بخش قابلتوجهی از هویت شرکت را فعالیتهای تحقیقاتی و آموزشی آن تشکیل میدهد. نوروزی میگوید: «ما تنها مجموعه خصوصی هستیم که واحد R&D فعال در صنعت دریایی داریم و این واحد در دانشگاه شهید بهشتی مستقر است. از طراحی شناور و دکوراسیون داخلی آن گرفته تا تحلیل بازارهای خارجی، همه در همین واحد انجام میشود. علاوه بر این، ما یک آکادمی دریایی داریم و دورههای تخصصی مدیریت کسبوکار و مهارتهای صنعت دریایی را برگزار میکنیم.»
او درباره نیروی انسانی مجموعه توضیح میدهد: در حال حاضر حدود ۱۰۰ نفر بهصورت مستقیم در شرکت مشغول به فعالیت هستند. بیشتر آنها جوانانی هستند که تازه از دانشگاه فارغالتحصیل شدهاند و ما خودمان آموزششان دادهایم. انگیزه، انرژی و بهروز بودن این نیروها یکی از سرمایههای اصلی ماست.» چشمانداز بلندمدت مجموعه نیز ورود جدیتر به بازار جهانی، تولید در سطح استانداردهای بینالمللی و تبدیل شدن به هاب تولید شناورهای زیر ۲۴ متر در منطقه است.
نوروزی میگوید: «صنعت دریایی یک صنعت مادر است و بسیاری از رشتههای مهندسی و مدیریت در آن نقش دارند؛ از مکانیک و برق گرفته تا رشتههای مدیریتی. ضمن اینکه فضای رقابتی در این صنعت نسبت به سایر صنایع کمتر است و ظرفیت رشد بالایی دارد. شرکتهای دانشبنیان با داشتن طرحهای خلاقانه میتوانند سریعتر در این حوزه پیشرفت کنند.»
او درباره حمایتهای دریافتشده نیز توضیح میدهد: «از آنجا که خود ما برگزارکننده رویدادهای دریایی هستیم — مثل رویداد فناوری و کارآفرینی دانشگاه شهید بهشتی — معاونت علمی همواره یکی از حامیان اصلی ما بوده است و در مسیر نوآوری و کارآفرینی دریایی کنارمان بودهاند. حمایت معنوی نهادهای مرتبط همیشه همراه ما بوده است.».
اما چالشها را هم نمیتوان نادیده گرفت. بهگفته نوروزی، «یکی از چالشهای مهم شرکتهای خصوصی در صنعت دریایی، بحث تأمین ضمانتنامههای بانکی برای حضور در مناقصات است. برخلاف شرکتهای دولتی که الزام به ارائه ضمانتنامه ندارند، شرکت خصوصی باید ضمانتنامههای سنگین تهیه کند؛ کاری که هزینههای بسیار بالایی دارد و برای یک شرکت خصوصی با مخارج جاری زیاد — از حقوق تا هزینه ساخت و تولید — دشوار است.»
در پایان، نوروزی ارزیابی خود از نمایشگاهی را که شرکت در آن حضور داشته بیان میکند: این نمایشگاه برای نخستین بار برگزار شده، اما در همین دو روز از نظر بازدید، حضور مقامات و کیفیت اجرا بسیار خوب بوده است. با توجه به اینکه بیشتر شرکتهای دولتی در تهران متمرکز هستند، پیشنهاد من این است که یک نمایشگاه جامع دریایی هر سال در تهران برگزار شود؛ نمایشگاهی که شرکتهای دانشبنیان، دولتی و خصوصی همگی در آن حاضر باشند. این صنعت نسبتاً نیچ و جمعوجور است و تجمیع نمایشگاهها در تهران میتواند اثربخشی آن را چند برابر کند.