به گزارش خبرنگار گروه فرق و ادیان خبرگزاری رسا، حجت‌الاسلام محمود رفیعان، پژوهشگر و مبلغ بین‌الملل، در ارمنستان در کارگاه تخصصی آشنایی با کشور ارمنستان که شب گذشته به صورت مجازی برگزار شد، به تبیین ابعاد مختلف فرهنگ، آداب و رسوم مردم ارمنستان و همچنین وضعیت فرق و ادیان موجود در این کشور پرداخت.

 

تاریخچه فشارها و مهاجرت ارامنه

 

حجت‌الاسلام رفیعان با اشاره به شرایط تاریخی و معاصر ارامنه اظهار داشت: بررسی‌ها نشان می‌دهد این جامعه در دوره‌های گوناگون تحت فشارهای سیاسی و اجتماعی قرار گرفته و ناچار به مهاجرت از سرزمین خود شده است. یکی از مهم‌ترین این دوره‌ها عصر عثمانی بوده است؛ زمانی که ارامنه بدون وجود نزاع اعتقادی، صرفاً به‌دلیل فشارهای قومی و سیاسی از سرزمین خود رانده شدند.

 

وی افزود: شواهد تاریخی نشان می‌دهد حتی پذیرش اسلام نیز تأثیری در کاهش این فشارها نداشت و ارامنه همچنان مجبور به ترک دیار خود می‌شدند.

 

بررسی حضور فرقه مالاکان‌ها

 

حجت‌الاسلام رفیعان در ادامه به معرفی فرقه مسیحی مالاکان در ارمنستان پرداخت و گفت: مالاکان‌ها از گروه‌های مسیحی روس‌تبار هستند که سبک زندگی آنان شباهت‌هایی با مسلمانان دارد. زنان این گروه روسری بر سر می‌گذارند، مردان ریش می‌گذارند و مصرف شراب را جایز نمی‌دانند.

 

وی افزود: استفاده از شیر به‌جای شراب در مراسم مذهبی از ویژگی‌های خاص این فرقه است و نام مالاکان نیز از همین ویژگی گرفته شده است. احترام ویژه به خانواده، پدر، مادر و بزرگان از دیگر مؤلفه‌های برجسته این جریان است.

 

 

چالش دولت پاشینیان با نهادهای مسیحی

 

حجت‌الاسلام رفیعان با اشاره به وضعیت سیاسی سال‌های اخیر ارمنستان تصریح کرد: از سال ۲۰۱۸ و با روی کار آمدن نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر متمایل به غرب، سطح تنش‌ها میان دولت و نهادهای رسمی مسیحیت، به‌ویژه مرکز اچمیادزین، افزایش یافته است.

 

وی با بیان اینکه ارمنستان طی دهه‌ها تحت تأثیر فرهنگی روسیه قرار داشته و زبان روسی همچنان در مدارس تدریس می‌شود، افزود: دولت کنونی مسیر نزدیکی به غرب را پررنگ‌تر دنبال می‌کند.

 

اتهامات متقابل و بازداشت اعضای کلیسا

 

این پژوهشگر بین‌الملل یکی از تنش‌های مهم را اتهامات نخست‌وزیر علیه جاثلیق و رئیس مرکز اچمیادزین دانست و گفت: پاشینیان طی ماه‌های اخیر، وی را به دخالت در امور سیاسی و حتی عدم رعایت الزامات داخلی کلیسا متهم کرده است؛ از جمله ادعا درباره تشکیل خانواده با وجود ممنوعیت ازدواج در این مقام.

 

رفیعان افزود: در تیرماه سال جاری نیز دو نفر از مقامات بلندپایه کلیسای ارمنی به اتهام تلاش برای کودتا یا اقدام مسلحانه علیه دولت بازداشت شدند و حدود ده تا دوازده نفر دیگر نیز در این پرونده زندانی شدند.

 

 

نگرانی از تضعیف هویت مسیحیت ارمنی

 

حجت‌الاسلام رفیعان تأکید کرد: تحلیل کارشناسان نشان می‌دهد تضعیف مرکز اچمیادزین می‌تواند به افزایش نفوذ جریان‌های غرب‌گرا و مسیحیت کاتولیک در ارمنستان منجر شود.

 

به گفته وی، هویت مسیحیت ارمنی یکی از مهم‌ترین ارکان فرهنگ و ملیت ارامنه است و کاهش قدرت آن می‌تواند پیامدهای اجتماعی و فرهنگی گسترده‌ای برای این کشور به همراه داشته باشد.

 

عدم محبوبیت صهیونیست‌ها در جامعه ارمنی

 

بر اساس مشاهدات میدانی ارائه‌شده در این جلسه، رژیم صهیونیستی در میان جامعه ارمنی محبوبیتی ندارد و کلیساهای ارمنی از حضور صهیونیست‌ها استقبال نمی‌کنند. ارمنستان از معدود کشورهایی است که سفارت رژیم صهیونیستی در آن فعال نیست. با این حال برخی شهروندان اسرائیلی به ارمنستان سفر کرده و حتی از مسجد ایروان بازدید می‌کنند. این مسجد که تنها مسجد ارمنستان است، تحت مالکیت شهرداری ایروان قرار دارد و قوانین داخلی آن توسط ایران تعیین نمی‌شود؛ هرچند مدیریت فرهنگی آن برعهده جمهوری اسلامی ایران است.

 

گسترش تبلیغ مسیحیت در میان گردشگران ایرانی

 

به گفته حجت‌الاسلام رفیعان، تبلیغ مسیحیت در ارمنستان به‌ویژه در مناطق گردشگری همچون میدان جمهوری ایروان رواج دارد.

 

وی ابراز داشت: برخی از ایرانیانی که برای کار یا گردش به ارمنستان سفر می‌کنند، تحت تأثیر همین فعالیت‌های تبلیغی تغییر دین داده‌اند. همچنین نشست‌های تبلیغی در هتل‌هایی مانند ماریوت برگزار می‌شود و کتاب‌ها و نشریات مسیحیت تبشیری به زبان فارسی در میان گردشگران مسلمان توزیع می‌گردد.

 

 

باورها و نمادهای مذهبی؛ از نیزه مقدس تا احترام به کلیسا

 

حجت‌الاسلام رفیعان با اشاره به باورهای مذهبی ارامنه گفت: در یکی از کلیساهای مشهور ارمنستان گفته می‌شود نیزه‌ای نگهداری می‌شده که مسیحیان آن را نیزه مقدس می‌دانند و این اثر بعدها به مرکز اچمیادزین منتقل شده است.

 

وی افزود: اگرچه دین‌داری نسل جوان کاهش یافته، اما باورهای عمومی همچنان جایگاه ویژه‌ای در میان مردم دارد.

 

ظرفیت‌های تبلیغ دینی در قفقاز

 

این مبلغ با بیان ظرفیت‌های تبلیغ دینی در قفقاز گفت: جوانان ارمنی و مهاجران ساکن این کشور نخستین گام برای شناخت اسلام را در اینترنت برمی‌دارند و به دلیل فعالیت گسترده اهل سنت در فضای روس‌زبان، بسیاری از آنان به سمت محتوای غیرشیعی سوق پیدا می‌کنند.

 

وی با تاکید بر ضرورت تولید گسترده محتواهای چندرسانه‌ای روسی‌زبان، گفت: «باید محتوایی غنی، جذاب و متناسب با نیازهای فرهنگی و اجتماعی جوانان ارمنی و مهاجران ارائه شود تا هم معرف آموزه‌های شیعی باشد و هم توانایی رقابت با جریان‌های اهل سنت در فضای مجازی روس‌زبان را داشته باشد.