در روزهایی که فشار اقتصادی بر سفره خانوارها بیشتر شده، یک خبر مهم از مجلس توجه میلیونها نفر را به خود جلب کرده است: اجرای شیوه جدید کالابرگ الکترونیکی از آذرماه و تقویت یارانه نقدی برای دهکهای پایین. این تصمیم میتواند ساختار حمایت معیشتی در کشور را وارد مرحله تازهای کند؛ مرحلهای که در آن «مقدار واقعی کالا» جایگزین «عدد پولی ثابت» میشود تا قدرت خرید مردم حفظ شود.
اما سؤال اصلی این است: یارانه نقدی چه تغییری میکند؟ آیا یارانه جدید در راه است؟ و دهکهای پایین دقیقاً چه چیزی دریافت خواهند کرد؟ در این گزارش به تمام جزئیات پاسخ میدهیم.
یارانه نقدی؛ محور اصلی توافق مجلس و دولت
عضو هیئترئیسه مجلس تأکید کرده است که اجماع کامل میان مجلس و دولت برای تقویت یارانه نقدی دهکهای پایین شکل گرفته است. این توافق بهویژه در شرایط تورمی فعلی، اهمیت دوچندانی دارد.
نکته مهم اینجاست که مجلس اصرار دارد مدل حمایتی از حالت «یارانه ثابت ریالی» خارج شود و به سمت قدرت خرید واقعی برود.
یارانه نقدی به شیوه کالابرگ؛ تغییر مهم در سیستم پرداخت
طبق قانون بودجه ۱۴۰۴، شیوه رسمی پرداخت یارانه باید بر اساس کالابرگ الکترونیکی باشد؛ یعنی:
-
به جای پرداخت صرف پول،
-
مقدار مشخصی از کالاهای اساسی تضمین شود،
-
و مردم بتوانند بدون نگرانی از تورم، همان سهم واقعی کالا را دریافت کنند.
یارانه نقدی دهکهای پایین؛ چه مقدار حمایت در راه است؟
بر اساس مدل جدید:
-
دهکهای پایین یارانه ترکیبی دریافت میکنند (نقدی + کالایی)
-
کالابرگ بهگونهای طراحی شده که افت قدرت خرید را جبران کند
-
هدف این است که با افزایش قیمتها، مقدار کالا کاهش پیدا نکند
چرا یارانه نقدی قبلی کارایی خود را از دست داد؟
مشکل یارانه نقدی به شیوه قدیمی چه بود؟
ثابت ماندن مبلغ
افزایش افسارگسیخته قیمتها
کاهش قدرت خرید واقعی
بیاثر شدن تدریجی حمایت دولت
مجلس حالا میگوید: باید ساختار تغییر کند.
یارانه نقدی و ارز ترجیحی؛ گره اصلی کجاست؟
یکی از انتقادات جدی نمایندگان این است که:
-
دولت کالاهای اساسی را با ارز ترجیحی ۲۸,۵۰۰ تومانی وارد میکند
-
اما همان کالاها با قیمت آزاد به مردم فروخته میشود
مدل جدید یارانه نقدی + کالابرگ قرار است این شکاف را جبران کند.
یارانه نقدی و کالابرگ جدید چگونه کار میکند؟
بر اساس توضیحات رسمی:
-
دولت کالاهای اساسی را وارد میکند
-
سهم مشخص هر خانوار تعیین میشود
-
اعتبار به صورت الکترونیکی روی کارت بانکی فعال میشود
-
مردم میتوانند کالاها را تا یکسوم قیمت بازار دریافت کنند
آیا واقعاً یارانه نقدی جدید در راه است؟
پاسخ کوتاه: بله
طبق اعلام عضو کمیسیون اقتصادی مجلس:
اختلاف نظر مجلس و دولت resolved شده
مجلس مدل کالابرگ را تثبیت کرده
دولت موظف به اجرای آن در آذرماه شده است
یارانه نقدی برای چه دهکهایی تقویت میشود؟
تمرکز اصلی طرح روی:
-
دهک اول
-
دهک دوم
-
دهک سوم
-
دهک چهارم
-
دهک پنجم پایین درآمدی
دهکهای بالاتر احتمالاً یا حذف میشوند یا یارانه محدودتری خواهند داشت.
یارانه نقدی و تأثیر آن بر قیمت دلار
کارشناسان اقتصادی معتقدند تغییر ساختار یارانه نقدی میتواند بر:
-
نقدینگی
-
تورم
-
و حتی قیمت دلار
تأثیر روانی بگذارد. به همین دلیل کلیدواژههای «یارانه نقدی» و «قیمت دلار» در کنار هم بیشتر شنیده میشوند.
چرا اجرای یارانه نقدی جدید به تأخیر افتاد؟
بر اساس گفته پاپیزاده:
علت اصلی تأخیر:
اختلاف دولت و مجلس درباره مدل «سبد کالا»
اکنون توافق برای اجرای «کالابرگ الکترونیک» نهایی شده است
یارانه نقدی به شیوه مقداری؛ یعنی چه؟
روش مقداری یعنی:
-
دولت به شما «عدد پول» نمیدهد
-
بلکه تضمین میکند «مقدار مشخصی کالا» همیشه قابل دریافت است
-
حتی اگر تورم بالا برود
آینده یارانه نقدی در ایران چه خواهد شد؟
کارشناسان معتقدند:
یارانه نقدی به شکل سنتی ضعیفتر میشود
یارانه کالایی تقویت میشود
سیستم حمایتی هوشمندتر و هدفمندتر خواهد شد
جمعبندی نهایی
خبر خوب مجلس برای دهکهای پایین فقط یک تیتر رسانهای نیست؛ بلکه نشانه یک تغییر جدی در ساختار یارانه نقدی کشور است. با اجرای مدل جدید کالابرگ الکترونیکی، قرار است حمایت از اقشار ضعیف واقعیتر و مؤثرتر شود.
سؤال ۱: آیا یارانه نقدی در آذر افزایش مییابد؟
بله، مدل جدید از آذر اجرا میشود.
سؤال ۲: یارانه جدید به چه صورت پرداخت میشود؟
ترکیبی از کالابرگ الکترونیکی و یارانه نقدی.
سؤال ۳: چه دهکهایی مشمول یارانه تقویت شده میشوند؟
دهکهای پایین درآمدی.
برای اطلاع از آخرین اخبار مربوط به یارانه نقدی و تصمیمات مجلس، گزارشهای فوری فردانیوز را دنبال کنید و این خبر را برای خانوادههای مشمول یارانه ارسال کنید.
منابع خبری
-
اکوایران
-
ایسنا
-
گزارشهای کمیسیون اقتصادی مجلس