به گزارش «خبرنامه دانشجویان ایران»؛ کاردانو (Cardano) یکی از معدود بلاکچین‌هایی است که از ابتدا با رویکردی علمی و مبتنی بر مقالات داوری‌شده طراحی شد. این شبکه نسل سوم، تحت مدیریت شرکت IOHK و با مکانیزم اثبات سهام (PoS)، سه هدف بنیادین امنیت، پایداری و مقیاس‌پذیری را دنبال می‌کند. درحالیکه بسیاری از شبکه‌ها طی سال‌های اخیر قربانی هک‌های بزرگ شدند، کاردانو تاکنون هیچ حمله عمده و موفقی را تجربه نکرده‌است.

تا نوامبر ۲۰۲۵، چندین میلیارد تراکنش در این شبکه بدون اختلال یا نفوذ امنیتی ثبت شده‌است؛ آماری که نگاه تحلیل‌گران امنیت سایبری را به معماری منحصربه‌فرد کاردانو جلب می‌کند. بااین‌حال، یک پرسش کلیدی همچنان باقی می‌ماند: آیا کاردانو واقعاً «غیرقابل هک» است یا این فقط یک ادعا است؟

امنیت بر پایه طراحی و پروتکل

شبکه کاردانو از همان آغاز با رویکردی علمی و مبتنی بر پژوهش‌های آکادمیک طراحی شد. هسته اجماع این شبکه، پروتکل «اوروبوروس» (Ouroboros)، یک مکانیزم اثبات سهام (PoS) است که بر اساس ادعاهای موجود، دارای اثبات‌های نظری و ویژگی‌های امنیتی قابل‌استناد است. 

از دیگر نقاط قوت کاردانو می‌توان به وجود بیش از ۳۰۰۰ استخر استیکینگ فعال اشاره کرد؛ عاملی که موجب توزیع عادلانه قدرت، جلوگیری از تمرکز و افزایش مقاومت شبکه در برابر سانسور، حملات سیبل (Sybil) و اختلال‌های عمدی می‌شود. همین ویژگی‌ها باعث شده‌است که بسیاری از سرمایه‌گذاران هنگام تصمیم‌گیری برای خرید کاردانو، آن را گزینه‌ای مطمئن و آینده‌دار بدانند.

این بنیان علمی مزایای قابل‌توجهی به همراه دارد. برای نمونه، حملات کلاسیک نظیر حمله ۵۱٪ از منظر مصرف انرژی و هزینه برای مهاجمان عملاً مقرون‌به‌صرفه نیست. بااین‌حال، باید توجه داشت که اثبات‌های نظری امنیت به‌تنهایی تضمین‌کننده حذف کامل ریسک در عمل نیستند؛ چرا که عوامل اجرایی همچون کیفیت پیاده‌سازی، تنظیم پارامترها و رفتار نهادهای واسط نقشی تعیین‌کننده در سطح واقعی امنیت ایفا می‌کنند.

ویژگی‌های امنیتی پیشرفته و قراردادهای هوشمند

لایه قراردادهای هوشمند کاردانو با تمرکز بر امنیت طراحی شده‌است. این لایه بر پایه زبان‌های برنامه‌نویسی ایمن و دقیق مانند هَسکل (Haskell) و پلاتوس (Plutus) توسعه یافته‌است؛ زبان‌هایی که در کنار مدل خروجی تراکنش توسعه‌یافته (eUTXO)، احتمال بروز آسیب‌پذیری‌هایی مانند حمله بازگشتی (Reentrancy) ــ که در شبکه اتریوم سابقه دارد ــ را به حداقل می‌رسانند.

ابزار رسمی مارلو (Marlowe) نیز امکان طراحی قراردادهای ساده‌تر و کاهش خطاهای انسانی را فراهم می‌کند. افزون بر این، بسیاری از قراردادهای مهم شبکه به‌طور منظم توسط تیم IOHK و شرکت‌های امنیتی مستقل مورد بررسی و ممیزی قرار می‌گیرند؛ رویکردی که سطح اعتماد به اکوسیستم را افزایش داده‌است.

البته باید توجه داشت که اکوسیستم دیفای هر بلاکچین با چالش‌های خاص خود روبه‌رو است و کاردانو نیز از این قاعده مستثنا نیست. برای نمونه، پروژه‌ای مانند ساندی‌سواپ (SundaeSwap) در مراحل اولیه با ازدحام و مشکلات تأیید مواجه شد. بااین‌حال، تاکنون هیچ هک بزرگ یا سوءاستفاده مالی در دیفای کاردانو ثبت نشده‌است.

مقایسه و تهدیدهای خارجی

برای درک بهتر سطح امنیت کاردانو، مقایسه آن با 2 بلاکچین شاخص یعنی اتریوم و بیت‌کوین ضروری است. از منظر مدل امنیتی، کاردانو نسبت به اتریوم تمرکز کمتری دارد و توزیع استخرهای سهام آن گسترده‌تر است؛ عاملی که احتمال وقوع حمله ۵۱ درصد را به‌طور چشمگیری کاهش می‌دهد. تهدیدهای خارجی نیز در ارزیابی امنیت کاردانو نقش مهمی دارند:

• حملات کوانتومی: با پیشرفت رایانه‌های کوانتومی، الگوریتم‌های رمزنگاری فعلی ممکن است در آینده شکسته شوند. کاردانو از همان ابتدا معماری‌ خاصی را طراحی کرده که امکان استفاده از روش‌های رمزنگاری مقاوم در برابر رایانه‌های کوانتومی ــ موسوم به رمزنگاری پساکوانتومی ــ را فراهم می‌کند.

• حملات DDoS: ساختار توزیع‌شده و تعداد بالای نودهای شبکه موجب شده این حملات تاکنون بدون ایجاد اختلال جدی مدیریت شوند.

• مقررات دولتی: همچون سایر بلاکچین‌ها، تصویب قوانین سخت‌گیرانه می‌تواند اثر غیرمستقیم بر امنیت اقتصادی شبکه داشته باشد.

جالب است بدانید نمونه‌ای واقعی از تحمل‌پذیری شبکه کاردانو در سال ۲۰۲۳ مشاهده شد؛ زمانی که تعدادی از استخرهای استیکینگ این شبکه هدف حمله قرار گرفتند، اما کاردانو بدون هیچ‌گونه اختلال عملکرد یا ازدست‌دادن داده‌ای، توانست حمله را خنثی کند.

امنیت کاردانو و چشم‌انداز آینده

کاردانو از آغاز بر رویکرد علمی و امنیت مبتنی بر پژوهش تکیه داشته‌است؛ پروتکل اوروبوروس، زبان‌های ایمن و معماری لایه‌ای آن نمونه‌ای روشن از این رویکرد هستند. با وجود این، هیچ بلاکچینی مصونیت مطلق ندارد و امنیت کاردانو به فعالیت جامعه، ممیزی قراردادها و به‌روزرسانی‌های مستمر وابسته است. 

البته تحلیل‌گران سطح امنیت فعلی شبکه کاردانو را در سطوحی بسیار بالاتر از بیشتر بلاکچین‌های اثبات سهام ارزیابی می‌کنند. با تکمیل به‌روزرسانی‌های شبکه (Basho و Voltaire) نیز انتظار می‌رود امنیت آن بیش از پیش ارتقا یابد.