به گزارش خبرگزاری ایمنا، در سالروز شهادت حضرت فاطمه زهرا (س)، فضای شهرهای ایران همچون هر سال رنگ و بوی عزا به خود میگیرد؛ گویی در کوچهپسکوچهها، میادین اصلی، خیابانهای شلوغ و محلههای قدیمی، حزن مشترک میان مردم جریان پیدا میکند.
از شمال تا جنوب کشور، پرچمهای سیاه بر فراز ساختمانها، سردر مساجد و معابر نصب میشود و نشانههای بصری ایام سوگواری، چهره شهرها را دگرگون میکند؛ این روزها ایران در وحدتی معنوی، نام و یاد بانوی اول اسلام را پاس میدارد؛ بانویی که نهتنها محور ولایت است، بلکه الگویی تاریخی برای صبر، استقامت و دفاع از حقیقت به شمار میرود.
در بسیاری از استانها، هیئات مذهبی، مساجد، حسینیهها و تکایا برنامههای سوگواری را برپا میکنند؛ نوای ذکر و روضه در شهر طنین میافکند و صدای سینهزنی و نوحهخوانی در دل شبهای زمستانی، حالوهوایی متفاوت به زندگی روزمره مردم میبخشد. بسیاری از شهروندان نیز با روشنکردن شمع در نقاط مختلف شهر یا مشارکت در مراسم محلی، احترام و ارادت خود را به ساحت حضرت مادر ابراز میکنند.
سیاهپوشی شهرها در ایام شهادت حضرت زهرا (س)، تنها یک اقدام نمادین یا تزئینی نیست، بلکه جزئی از فرهنگ آئینی و هویت مذهبی مردم ایران است؛ در سنت شیعی، سیاهپوشی نشانهای از همدلی با اهل بیت (ع)، زندهنگهداشتن پیام مظلومیت و پیوند اجتماعی میان مؤمنان است و این تغییر بصری، به شهرها حالتی متفاوت میبخشد؛ چهرهای که یادآور احترام عمومی به ارزشهای دینی است.
مطالعات جامعهشناختی نشان میدهد که فضاسازی شهری در مناسبتهای مذهبی، علاوه بر ایجاد انسجام اجتماعی، به تقویت مشارکت عمومی نیز کمک میکند؛ نصب پرچمها، طرحهای فرهنگی، نمادهای عزاداری و ایجاد فضاهای معنوی در سطح شهر، ارتباط میان مردم و محیط شهری را تقویت و نوعی همافزایی معنوی ایجاد میکند.
در ایام فاطمیه، شهرها نهتنها میزبان سوگواران هستند، بلکه خود نیز در قامت شهری عزادار، پیام وحدت و وفاداری به اهلبیت (ع) را منتقل میکنند.
در بسیاری از شهرهای ایران، ثبت آئینهای سوگواری فاطمیه در حافظه جمعی نسلها، بخشی از هویت شهری را تشکیل داده است؛ برپایی مراسم مذهبی در بافتهای تاریخی، قافلهرویهای محلی، نذرهای مردمی، اقامه نماز جماعت و جلسات قرائت حدیث کسا، همه نشان میدهد که این ایام در تار و پود زندگی اجتماعی ایرانیان جای دارد.
در برخی مناطق، ایام فاطمیه فراتر از یک مناسبت مذهبی، به فرصتی برای بازخوانی ارزشهای معنوی جامعه تبدیل شده است؛ ارزشهایی چون ولایتپذیری، دفاع از حق و عدالتخواهی که در سیره حضرت زهرا (س) متجلی است.
اصفهان، شهری با پیشینه عمیق مذهبی و فرهنگی، در ایام شهادت حضرت زهرا (س) حالوهوایی ویژه دارد؛ معابر، میدانها، گذرگاهها و محلات قدیمی سیاهپوش شده و نمادهای عزاداری در نقاط مختلف شهر به چشم میخورد.
مساجد، تکایا، حسینیهها، مهدیهها و سایر مراکز دینی با حضور پرشور مردم سوگوار، مراسم عزاداری فاطمی را برگزار میکنند و خیابانهای شهر آکنده از عطر روضه و ذکر صدیقه طاهره (س) میشود.
حمید قنادنیا، مدیرعامل سازمان زیباسازی شهرداری اصفهان با اشاره به اقدامات انجامشده در حوزه فضاسازی شهری این کلانشهر همزمان با سالروز شهادت بانوی دو عالم حضرت فاطمه زهرا (س) و ایام فاطمیه در سطح شهر گفت: در ایام دهه فاطمیه فضاسازی کامل شهری در تمام مناطق پانزدهگانه شهرداری اصفهان صورت گرفت؛ در این ایام ریسههای پارچهای عرضی مشکی و سبز در محورهای اصلی شهر نصب شد و برنامهها، رویدادها و تبلیغات شهری با همکاری اداره کل ارتباطات و امور بینالملل شهرداری و معاونت فرهنگی اجتماعی به اجرا درآمد.
وی با اشاره به نصب بیش از ۲۰۰۰ پرچم شهری میافزاید: طرح پنجرههای بقیع در ۱۰۰ باکس شیشهای در چهارراهها و میادین اصلی شهر اجرا شد.
قافله بزرگ عزاداران فاطمی؛ نماد وحدت هیئات اصفهان
محمدعلی خبوشانی، دستیار و مشاور شهردار اصفهان در امور هیئات مذهبی و مساجد در گفتوگو با خبرنگار ایمنا با اشاره به پیشتازی مردم اصفهان در برگزاری آئینهای فاطمی اظهار میکند: مدیریت شهری نیز مطابق سالهای گذشته اقداماتی ویژه را برای این ایام تدارک دیده است.
وی با بیان اینکه سازمان زیباسازی و مناطق پانزدهگانه شهرداری با نصب پرچمهای مشکی، پارچهنوشتهها و سازههای مناسبتی، چهره شهر را متناسب با فضای معنوی فاطمیه تغییر دادهاند، میافزاید: سال جاری نمادها و تصاویر شهدای اصفهانی، بهویژه شهیدان جنگ تحمیلی دوازدهروزه، در قالب تماثیل حجمی در سطح شهر نصب شده است تا یادآور نقش تاریخی مردم اصفهان در فرهنگ شهادت باشد؛ این اقدام علاوه بر تکریم مقام شهدا، بزرگداشت حماسه تشییع ۳۷۰ شهید عملیات محرم را نیز در ذهن شهروندان زنده میکند.
دستیار و مشاور شهردار اصفهان در امور هیئات مذهبی و مساجد همکاری گسترده مدیریت شهری با هیئات مذهبی، کانونهای فرهنگی و تشکلهای مردمی را از دیگر برنامههای ویژه برشمرده و توضیح میدهد: دهها سازه تبلیغاتی نیز در اختیار گروههای مردمی قرار گرفته است تا برنامهها و مراسم عزاداری به اطلاع عموم شهروندان برسد.
خبوشانی با اشاره به برگزاری «قافله عزاداران فاطمی» برای بیستونهمین سال متوالی میگوید: در شب شهادت حضرت زهرا (س)، همه هیئات مذهبی اصفهان پس از اقامه نماز جماعت مغرب و عشا در مسجد بابالرحمه گردهم آمدند و سپس در قالب صفوف منظم، پشت یک پرچم واحد، به سمت گذر فرهنگی چهارباغ عباسی حرکت کردند؛ حضور مردم، کسبه و متدینان این محور فرهنگی، جلوهای باشکوه از ارادت عمومی به اهلبیت (ع) رقم زد.
وی ادامه میدهد: پایان مسیر این قافله در سهراه آمادگاه و همراه با مراسم معنوی وداع با یکی از شهدای گمنام بود؛ آئینی که سال جاری نیز همچون گذشته، تجدید میثاقی دوباره با آرمانهای حضرت زهرا (س) و شهدای انقلاب اسلامی بهشمار آمد.
به گزارش ایمنا، مجموعه آئینها و فعالیتهایی که این روزها در شهرهای مختلف کشور برپا میشود، نشان میدهد که فاطمیه تنها یک مناسبت تقویمی نیست؛ بخشی از حافظه فرهنگی و هویت دینی جامعه ایرانی است که هر سال با شور و احترام تکرار میشود.
سیاهپوش شدن شهرها، گسترش برنامههای عزاداری و حضور پررنگ مردم در مساجد و هیئات، جلوهای از استمرار این سنت دیرینه است که پیوند ملت با ارزشهای مذهبی را زنده نگه میدارد و روح معنویت را در متن زندگی شهری جاری میسازد.
در این میان، شهر اصفهان با اجرای طرحهای گسترده مدیریت شهری، همراهی هیئات مذهبی و برگزاری آئینهای باشکوه جمعی، نمونهای بارز از مشارکت مردمی و برنامهریزی فرهنگی در ایام فاطمیه است. از فضاسازی شهری و نصب نمادهای حجمی تا حرکت قافله بزرگ عزاداران فاطمی، همه و همه نشان میدهد که این شهر همچنان بهعنوان یکی از کانونهای اصلی آئینهای مذهبی کشور، نقش مهمی در حفظ و انتقال فرهنگ عزاداری به نسلهای آینده ایفا میکند.
گزارش از: راضیه کشاورز