تعطیلی مدرسه‌ها به خاطر شیوع آنفلوانزا خبری بود که جمعه شب در رسانه‌ها و از سوی روابط عمومی آموزش و پرورش و استانداری خراسان رضوی مطرح شد. بنا بر این اطلاعیه، مدارس نواحی هفت‌گانه مشهد و تبادکان و مدرسه‌های شهری شهرهای تربت‌حیدریه، تربت‌جام و نیشابور در روز شنبه تعطیل اعلام شد.
افزون بر آن، استاندار خراسان رضوی نیز روز شنبه در صحبت‌های خود اعلام کرد: «به دلیل جلوگیری از شیوع آنفلوانزا در میان دانش‌آموزان، مدارس مشهد یکشنبه نیز به صورت غیرحضوری برقرار خواهد بود. تصمیم‌گیری این بود که مدرسه‌های مشهد شنبه و یکشنبه تعطیل شوند و اداره‌ها دایر خواهند بود و مشکلی در این زمینه نداریم؛ چرا که بیشترین گسترش بر اساس برآوردها، در میان دانش‌آموزان در مدرسه‌ها بوده و آن‌ها غیرحضوری هستند».
به دنبال اعلام این خبر، گلایه‌های گوناگونی از سوی مخاطبان به تحریریه طوس رسید که بررسی آن‌ها نشان می‌داد با وجود اینکه بیماری در شهرهای مختلف شیوع پیدا کرده، مدرسه‌های این شهرها یا روستاها همچنان فعال هستند.
مخاطبی در پیام خود نوشته است: «دلیل تعطیل نشدن مدارس طرقبه‌شاندیز رو پیگیری کنید. مدارسی که علاوه بر دانش‌آموزان، معلمین هم اکثراً مریض و دارای علائم آنفلوانزا هستند».
تعطیل نشدن دانشگاه‌ها نیز موضوع گلایه مخاطب دیگری بود. او در پیام ارسالی خود به تحریریه طوس مطرح کرده: «چرا دانشجوها رو تعطیل نمیکنن؟ ما بیمار نمیشیم یا بدن قوی‌تری داریم؟ اول آلودگی هوا، حالا هم آنفلوانزا. آدم سالم هم توی این شرایط بیمار میشه!».
در کنار این گلایه‌های مردمی، یکی از مواردی که روز شنبه در رسانه‌ها مطرح شد، گمانه‌زنی برای غیرحضوری شدن مدرسه‌ها تا آخر هفته بود و برخی مسئولان حوزه سلامت، ضرورت ادامه‌دار بودن تعطیلی‌ها را مطرح کردند و البته معتقد بودند شاید اعلام مدت زمان طولانی تعطیلی به یک باره موجب شود رفتارهای دیگر مردم از جمله سفرهای غیرضروری افزایش یابد.
برای پیگیری به سراغ مدیرکل مدیریت بحران استانداری خراسان رضوی رفتیم تا گلایه‌های مردمی و گمانه‌زنی و نیازهای مطرح شده برای ادامه‌دار بودن تعطیلی‌ها را با وی در میان بگذاریم.
تعطیلی تا آخر هفته، دوشنبه مشخص می‌شود
مسعود یاوری پس از شنیدن مهم‌ترین دغدغه‌های مردمی رسیده به تریبون مردمی روزنامه قدس، در گفت‌وگو با خبرنگار ما اظهار کرد: جلسه مشترک مدیریت بحران و ستاد اضطرار آلودگی هوا برای تصمیم‌گیری در خصوص تعطیلی مجموعه‌های مختلف با توجه به آلودگی هوا و گسترش بیماری‌های تنفسی به احتمال زیاد روز دوشنبه برگزار خواهد شد تا بتوانیم با توجه به آخرین پیش‌بینی‌ها و گزارش‌های ارائه شده از سوی اعضا، در خصوص نیمه دوم هفته تصمیم‌گیری کنیم. در حال حاضر نمی‌توانیم پیش‌بینی داشته باشیم که تعطیلی دوباره داریم یا نه و این بستگی به نظر کمیته‌های مختلف خواهد داشت.
ملاک تعطیلی، آمار سرایت بیماری است
مدیر کل مدیریت بحران استانداری خراسان رضوی در توضیح اینکه چرا مدرسه‌های مناطق دیگری از استان مثل طرقبه‌شاندیز با وجود شیوع بیماری تعطیل نشده‌اند، بیان کرد: تصمیم تعطیلی بر اساس نظر اعضای کارگروه مثل دانشگاه علوم پزشکی، شهرداری، آموزش و پرورش، محیط زیست و دستگاه‌های مختلف که اعضای آن‌ها در جلسات حضور داشته‌اند و آمار و ارقام ارائه شده، از سوی این اعضا اتخاذ شده است.
وی گفت: بی‌شک در همه شهرها بر اساس شرایط فصلی موجود، گسترش بیماری اتفاق افتاده و این آمار هم در بخش بیماران سرپایی وهم بستری افزایشی بوده؛ اما با توجه به گزارش دانشگاه علوم پزشکی، بیشترین نقاطی که دارای مشکل بودند، برای تعطیلی مدنظر قرار گرفتند تا بتوانیم چرخه بیماری را کنترل کنیم. ضمن اینکه موضوع آلودگی هوا در بخش‌های صنعتی و شهرهای بزرگ با توجه به پدیده وارونگی بیشتر بوده است.
یاوری در توضیح اینکه چرا تعطیلی با وجود کانون تجمع بودن، شامل دانشگاه‌ها نشده، بیان کرد: به این دلیل که دانش‌آموزان شرایط خاص‌تری نسبت به دانشجویان دارند. پیشنهاد دانشگاه علوم پزشکی بر تعطیلی مدرسه‌ها بوده است. بی‌شک دانشجویان امکان رعایت و محافظت فردی بیشتری را دارند. موضوع بیماری برای همه اقشار مثل کارمندان اداره‌ها و اصناف هم مطرح است و برای جلسه بعدی تمام این موضوعات و پیشنهادها مطرح خواهد شد تا با توجه به شرایط لحظه‌ای و پیش‌بینی‌های هواشناسی و آمار علوم پزشکی در مورد آن‌ها تصمیم‌گیری شود.
بیماری جدید دوره مشخصی ندارد
اما نگرانی‌ها درباره بیماری جدید که به اسامی مختلفی از جمله کرونای کودکان هم شناخته می‌شود، در میان خانواده‌ها پررنگ است. این دغدغه موجب شد به سراغ دکتر علیرضا صداقت که در دوران کرونا هم با پاسخ‌گویی شفاف و دغدغه‌مندانه به مسائل مختلف در حوزه بیماری کرونا به آگاهی‌بخشی در جامعه کمک می‌کرد، برویم. رئیس نظام پزشکی مشهد در گفت‌وگو با خبرنگار ما اظهار کرد: طول دوره بیماری خیلی پاسخ روشنی ندارد؛ چون معمولاً زمانی که علائم بروز پیدا می‌کند، بدن از دو یا سه روز پیش به بیماری مبتلا شده که به آن دوره نهفته می‌گویند. علائم معمولاً یک پیک چند روزه بین سه یا هفت روز دارد؛ اما ممکن است تا دو هفته نیز با وجود درمان ادامه پیدا کند و در نهایت بیمار به سمت بهبودی برود.
وی با اشاره به اینکه سویه‌های جدید کرونا نسبت به گذشته خفیف‌تر هستند، افزود: علائم این سویه‌ها نسبت به کرونای قبلی خفیف‌تر است؛ اما باید در مورد این علائم خوش‌خیال نباشیم؛ چون بیمارانی داریم که به دلیل آنفلوانزا در آی‌سی‌یو بستری هستند. این مورد بستگی دارد به بیماری زمینه‌ای؛ اگر فردی مسن یا دارای سیستم ایمنی ضعیف باشد، امکان دارد به مرحله بستری شدن در بیمارستان برسد؛ اما معمولاً این جهش‌های کرونا خفیف‌تر هستند. البته فقط ابتلا مهم نیست؛ بلکه انتقال نیز اهمیت دارد و سبب شده بیماری درکشور همه‌گیر شود و سطح ایمنی را کاهش دهد.
همه گروه‌های سنی در خطر هستند
صداقت با تأکید بر اینکه هم کودکان و هم بزرگسالان در خطر ابتلا به بیماری قرار دارند، بیان کرد: ما از استاندار درخواست کردیم تمام آموزشگاه‌های عالی نیز تعطیل شوند؛ اما به این دلیل که سطح رعایت بهداشت در کودکان کمتر است و آن‌ها در کانون‌های جمعیتی زیادتری در مدرسه‌ها قرار دارند، تأکید بیشتری بر موضوع تعطیلی آن‌ها داشتیم. این تعطیلی‌ها هرچه بیشتر باشد، بهتر است؛ از یک هفته تا ۱۰ روز این تعطیلی‌ها باید ادامه یابد تا بتوانیم چرخه انتقال را بشکنیم.
رئیس نظام پزشکی مشهد در توضیح اینکه تعطیلی مدرسه‌ها چقدر می‌تواند در کاهش انتقال بیماری مؤثر باشد، اظهار کرد: این تعطیلی‌ها به تنهایی نمی‌تواند تأثیرگذار باشد و باید رعایت موارد ایمنی هم صورت بگیرد. اگر قرار است مدرسه‌ها تعطیل باشند؛ اما کودکان خارج از منزل و در چرخه انتقال عفونت به دیگران قرار گیرند، مشکل دوچندان خواهد شد.
آلاینده‌ها تأثیرگذار هستند
وی به تأثیر آلاینده‌های هوا بر روند شیوع بیماری اشاره و ضمن تأکید بر تشدید علائم آن تصریح کرد: در حال حاضر علائم بیماری به این دلیل تنوع دارد که آلاینده‌ها روی آن تأثیر می‌گذارند و می‌توانند عفونتهای تنفسی را بیشتر کنند. به همین دلیل توصیه ما بر این است که تنها تعطیلی مدرسه‌ها کارساز نیست و خانواده‌ها نباید در این شرایط برای سفر، میهمانی‌های خانوادگی یا حتی تفریح در فضای باز و پارک‌ها اقدام کنند. رعایت جدی توصیه‌های بهداشتی ضروری است.
صداقت استفاده از ماسک در فضاهای بسته، پرهیز از ورزش در هوای آلوده و خودداری از حضور غیرضروری در محیط‌های شلوغ را از جمله اقدام‌های ضروری و لازم برای جلوگیری از شیوع این بیماری ذکر کرد.
این مقام مسئول با بیان اینکه روند درمان این بیماری مشخص است، توضیح داد: درمان ضد ویروسی چاره این بیماری است. افراد باید با بروز علائم بیماری بلافاصله ایزوله شده و از خانه خارج نشوند و درمان‌هایی مثل استفاده از بخور، شربت‌های ضد سرفه، استامینوفن و سرماخوردگی را امتحان کرده و در صورت تجویز پزشک، از آنتی‌بیوتیک استفاده کنند؛ اما اگر این علائم از مدت مشخصی بیشتر ادامه یافت، باید حتماً به پزشک مراجعه کنند.
مصرف خودسرانه آنتی‌بیوتیک ممنوع
صداقت البته با هشدار درباره وضعیت نگران‌کننده مصرف آنتی‌بیوتیک در کشور متذکر شد: مصرف آنتی‌بیوتیک در پیک ویروسی فعلی آنفلوانزا- کرونا به معنای گرفتن یک بلیت مستقیم برای زودتر رسیدن به آمار بالای مرگ‌های ناشی از مقاومت میکروبی است. ایران جزو کشورهایی است که مصرف آنتی‌بیوتیک در آن دو تا سه برابر میانگین جهانی و چندین برابر برخی کشورهای اروپایی است. این روند نگران‌کننده، به افزایش مقاومت میکروبی و دشوار شدن درمان عفونت‌ها منجر شده و تهدیدی جدی برای جان بیماران در حال حاضر و به طریق اولی در سال‌های آتی است.
رئیس نظام پزشکی مشهد با اشاره دوباره به بحران همزمان آلودگی هوا و گسترش ویروس آنفلوانزا و اثر تشدیدی این دو عامل بر یکدیگر توضیح داد: بسیاری از بیماران با حملات حاد تنفسی وارد اورژانس‌ها می‌شوند. در چنین شرایطی مصرف آنتی‌بیوتیک نه تنها کمکی نمی‌کند؛ بلکه خطرناک است.
آیا اقدام‌ها چاره‌ساز است؟
تصمیم تعطیلی مدرسه‌ها از سوی مسئولان استانی در جای خود اقدامی قابل قبول است؛ اما باید دید تداوم این تعطیلی‌ها می‌تواند به تنهایی منجر به قطع شدن زنجیره انتقال شود یا نه؛ چون تعطیلی به تنهایی و بدون همکاری خانواده دانش‌آموزان یا افراد مختلف، بی‌فایده است و باید امیدوار باشیم خانواده‌ها با انجام مسئولیت فردی به بهبود سریع‌تر این شرایط کمک کنند. اطلاع‌رسانی و آگاهی‌بخشی به خانواده‌ها درباره رفتارهای صحیح در مقابله با ویروس بسیار مهم‌تر از صرفاً تعطیلی مدرسه‌ها برای بازه‌های زمانی مختلف است.