گروه علم و فناوری: متخصصان بینالمللی در یک مرور جهانی از پژوهشها میگویند اکنون باید برای کاهش مصرف غذاهای فوقفرآوری شده در رژیمهای غذایی سراسر جهان اقدام شود، زیرا این مواد تهدیدی برای سلامت به شمار میروند.
آنها میگویند الگوی تغذیه مردم در حال تغییر است؛ چرخش ذائقهها از خوراکیهای تازه و کامل به سمت وعدههای ارزان و بسیار فرآوری شده که خطر ابتلا به مجموعهای از بیماریهای مزمن، از جمله چاقی و افسردگی را افزایش میدهد.پژوهشگران در نشریه علمی انست نوشتند دولتها باید «قدم جلو بگذارند» و هشدارهای سلامت و مالیاتهای بالاتر بر محصولات فوقفرآوری شده که اصطلاحا یوپیاف (UPF) خوانده می شوند، اعمال کنند تا درآمد حاصل بتواند دسترسی به غذاهای مغذیتر را تقویت کند.
با این حال، برخی دانشمندان میگویند این مرور علمی نمیتواند ثابت کند که یوپیافها مستقیما موجب آسیب سلامت میشوند و برای اثبات این موضوع به پژوهشها و آزمایشهای بیشتری نیاز است.
مواد غذايی فراپردازششده به آن دسته از خوراكیهايی گفته میشود كه بيش از پنج نوع مادهای در تهیه آنها استفاده شده كه آن مواد به طور معمول در آشپزخانههای ما پيدا نمیشود؛ موادی مانند امولسيونكنندهها (نامیزهها)، نگهدارندهها، افزودنیها، رنگدهندهها و شيرينكنندهها.نمونههای اين خوراكیها شامل سوسيس، چيپس، شيرينیجات، بيسكويت، سوپهای آماده، نوشابه، بستنی و نانهای كارخانهای است.بررسیها نشان میدهد مصرف اين مواد در رژيمهای غذايی سراسر جهان رو به افزايش است و با افزايش قند و چربی ناسالم و كاهش فيبر و پروتئين، كيفيت تغذيه را بدتر میكند.
مطالعهای كه با بررسی ۱۰۴ پژوهش بلندمدت و توسط ۴۳ كارشناس بينالمللی انجام شده، نشان میدهد ميان مصرف اين مواد و افزايش خطر ابتلا به ۱۲ بيماری ارتباط وجود دارد.
از جمله اين بيماریها میتوان به ديابت نوع دو، بيماریهای قلبی ـ عروقی، بيماری كليه، افسردگی و مرگ زودرس به هر دليل اشاره كرد.كارلوس مونتيرو، استاد دانشگاه سائوپائولو در برزيل و طراح نظام طبقهبندی «نُوآ»، میگويد افزايش مصرف مواد غذايی فراپردازششده «در حال دگرگون كردن رژيمهای غذايی در سراسر جهان است و خوراكیهای تازه و كمپردازش را كنار میزند».
او افزود اين تغيير با سودجويی شركتهای بزرگ جهانی تقويت میشود؛ شركتهايی كه با اولويت دادن به اين محصولات و بهرهگيری از تبليغات گسترده و لابی سياسی، مانع اجرای سياستهای اثربخش بهداشت عمومی برای تغذيه سالم میشوند.فيليپ بيكر، پژوهشگر دانشگاه سيدنی و از نويسندگان این مقاله هم گفته است برای مقابله با اين روند «واكنش قدرتمند و جهانی در حوزه سلامت عمومی» لازم است؛ مشابه اقداماتی كه عليه صنعت دخانيات انجام شد.
در عين حال، اين بررسی اذعان میكند كه هنوز كارآزمايیهای بالينی كافی برای نشان دادن نحوه آسيبرسانی دقيق اين مواد وجود ندارد، اما تاكيد میكند اين موضوع نبايد باعث تاخير در اقدام برای محافظت از مردم شود.برخی دانشمندان میگويند تفكيک تاثير مواد غذايی فراپردازششده از ديگر عوامل مرتبط با شيوه زندگی، رفتار و وضعيت اقتصادی افراد دشوار است.
غذاهای فوق فراوریشده شامل غذاهای زیر هستند:
نانهای تولید انبوه شده در کارخانه و غلات صبحانه با شکر افزوده
سوپهای آماده، غذاهای حاضری که در ماکروویو گرم میشوند
ماستهای میوهای
گوشتهای فراوریشده مانند سوسیس و کالباس
بستنی، چیپس و بیسکوییتها
نوشیدنیهای غیر الکی و بعضی نوشیدنیهای الکلی مانند ویسکی، جین و رام.
منتقدان نظام «نُوآ» نيز معتقدند اين طبقهبندی بيش از حد بر ميزان پردازش تمركز دارد و نه بر ارزش تغذيهای خود محصول؛ برای نمونه، نان سبوسدار، غلات صبحانه، ماست كمچرب، شيرخشك نوزاد و فيش-اند-چيپس همگی فراپردازششده محسوب میشوند، اما میتوانند فايدههای تغذيهای هم داشته باشند.
كيفين مکكانوی، استاد آمار كاربردی دانشگاه اوپن، گفت: «اين نوع مطالعه میتواند همبستگی را نشان دهد، اما نمیتواند قطعيت ارتباط علّی را ثابت كند.» او افزود هنوز «جای ترديد و نياز به پژوهش بيشتر» وجود دارد و احتمالا «فقط برخی» از اين مواد میتوانند خطر برخی بيماریهای مزمن را افزايش دهند.
هنوز روشن نيست چه چيزی در مواد فراپردازششده باعث بيماری میشود. جولز گريفين، استاد دانشگاه ابردين، میگويد فرايند پردازش غذا میتواند جنبههای مثبتی هم داشته باشد و پژوهش درباره تاثير آن بر سلامت «بهشدت ضروری» است.فدراسيون صنعت خوراك و نوشيدنی میگويد مواد غذايی فراپردازششده میتوانند بخشی از يك رژيم متعادل باشند؛ مانند نخود فرنگی فريزری و نان سبوسدار.كيت هاليول، رئيس علمی این فدراسیون گفته است شركتها سالهاست برای سالمتر كردن محصولات مطابق با دستورالعملهای دولت تلاش كردهاند و ميزان قند و نمك مواد غذايی فروختهشده از سال ۲۰۱۵ يكسوم كاهش يافته است.
كميتهٔ علمی مشورتی تغذيه بريتانيا نيز اعلام كرده ارتباط بين مصرف بالای مواد فراپردازششده و پيامدهای نامطلوب سلامت «نگرانكننده» است، اما مشخص نيست آيا اين مشكلات به خود پردازش مربوط است يا به اين دليل كه بسياری از اين مواد پر كالری، پر چربی اشباع، پر نمک يا پر قند هستند.
توصيه فعلی دولت بريتانيا برای تغذيه، مصرف بيشتر ميوه، سبزيجات و فيبر و كاهش مصرف قند، چربی و نمك است.
∎
آنها میگویند الگوی تغذیه مردم در حال تغییر است؛ چرخش ذائقهها از خوراکیهای تازه و کامل به سمت وعدههای ارزان و بسیار فرآوری شده که خطر ابتلا به مجموعهای از بیماریهای مزمن، از جمله چاقی و افسردگی را افزایش میدهد.پژوهشگران در نشریه علمی انست نوشتند دولتها باید «قدم جلو بگذارند» و هشدارهای سلامت و مالیاتهای بالاتر بر محصولات فوقفرآوری شده که اصطلاحا یوپیاف (UPF) خوانده می شوند، اعمال کنند تا درآمد حاصل بتواند دسترسی به غذاهای مغذیتر را تقویت کند.
با این حال، برخی دانشمندان میگویند این مرور علمی نمیتواند ثابت کند که یوپیافها مستقیما موجب آسیب سلامت میشوند و برای اثبات این موضوع به پژوهشها و آزمایشهای بیشتری نیاز است.
مواد غذايی فراپردازششده به آن دسته از خوراكیهايی گفته میشود كه بيش از پنج نوع مادهای در تهیه آنها استفاده شده كه آن مواد به طور معمول در آشپزخانههای ما پيدا نمیشود؛ موادی مانند امولسيونكنندهها (نامیزهها)، نگهدارندهها، افزودنیها، رنگدهندهها و شيرينكنندهها.نمونههای اين خوراكیها شامل سوسيس، چيپس، شيرينیجات، بيسكويت، سوپهای آماده، نوشابه، بستنی و نانهای كارخانهای است.بررسیها نشان میدهد مصرف اين مواد در رژيمهای غذايی سراسر جهان رو به افزايش است و با افزايش قند و چربی ناسالم و كاهش فيبر و پروتئين، كيفيت تغذيه را بدتر میكند.
مطالعهای كه با بررسی ۱۰۴ پژوهش بلندمدت و توسط ۴۳ كارشناس بينالمللی انجام شده، نشان میدهد ميان مصرف اين مواد و افزايش خطر ابتلا به ۱۲ بيماری ارتباط وجود دارد.
از جمله اين بيماریها میتوان به ديابت نوع دو، بيماریهای قلبی ـ عروقی، بيماری كليه، افسردگی و مرگ زودرس به هر دليل اشاره كرد.كارلوس مونتيرو، استاد دانشگاه سائوپائولو در برزيل و طراح نظام طبقهبندی «نُوآ»، میگويد افزايش مصرف مواد غذايی فراپردازششده «در حال دگرگون كردن رژيمهای غذايی در سراسر جهان است و خوراكیهای تازه و كمپردازش را كنار میزند».
او افزود اين تغيير با سودجويی شركتهای بزرگ جهانی تقويت میشود؛ شركتهايی كه با اولويت دادن به اين محصولات و بهرهگيری از تبليغات گسترده و لابی سياسی، مانع اجرای سياستهای اثربخش بهداشت عمومی برای تغذيه سالم میشوند.فيليپ بيكر، پژوهشگر دانشگاه سيدنی و از نويسندگان این مقاله هم گفته است برای مقابله با اين روند «واكنش قدرتمند و جهانی در حوزه سلامت عمومی» لازم است؛ مشابه اقداماتی كه عليه صنعت دخانيات انجام شد.
در عين حال، اين بررسی اذعان میكند كه هنوز كارآزمايیهای بالينی كافی برای نشان دادن نحوه آسيبرسانی دقيق اين مواد وجود ندارد، اما تاكيد میكند اين موضوع نبايد باعث تاخير در اقدام برای محافظت از مردم شود.برخی دانشمندان میگويند تفكيک تاثير مواد غذايی فراپردازششده از ديگر عوامل مرتبط با شيوه زندگی، رفتار و وضعيت اقتصادی افراد دشوار است.
غذاهای فوق فراوریشده شامل غذاهای زیر هستند:
نانهای تولید انبوه شده در کارخانه و غلات صبحانه با شکر افزوده
سوپهای آماده، غذاهای حاضری که در ماکروویو گرم میشوند
ماستهای میوهای
گوشتهای فراوریشده مانند سوسیس و کالباس
بستنی، چیپس و بیسکوییتها
نوشیدنیهای غیر الکی و بعضی نوشیدنیهای الکلی مانند ویسکی، جین و رام.
منتقدان نظام «نُوآ» نيز معتقدند اين طبقهبندی بيش از حد بر ميزان پردازش تمركز دارد و نه بر ارزش تغذيهای خود محصول؛ برای نمونه، نان سبوسدار، غلات صبحانه، ماست كمچرب، شيرخشك نوزاد و فيش-اند-چيپس همگی فراپردازششده محسوب میشوند، اما میتوانند فايدههای تغذيهای هم داشته باشند.
كيفين مکكانوی، استاد آمار كاربردی دانشگاه اوپن، گفت: «اين نوع مطالعه میتواند همبستگی را نشان دهد، اما نمیتواند قطعيت ارتباط علّی را ثابت كند.» او افزود هنوز «جای ترديد و نياز به پژوهش بيشتر» وجود دارد و احتمالا «فقط برخی» از اين مواد میتوانند خطر برخی بيماریهای مزمن را افزايش دهند.
هنوز روشن نيست چه چيزی در مواد فراپردازششده باعث بيماری میشود. جولز گريفين، استاد دانشگاه ابردين، میگويد فرايند پردازش غذا میتواند جنبههای مثبتی هم داشته باشد و پژوهش درباره تاثير آن بر سلامت «بهشدت ضروری» است.فدراسيون صنعت خوراك و نوشيدنی میگويد مواد غذايی فراپردازششده میتوانند بخشی از يك رژيم متعادل باشند؛ مانند نخود فرنگی فريزری و نان سبوسدار.كيت هاليول، رئيس علمی این فدراسیون گفته است شركتها سالهاست برای سالمتر كردن محصولات مطابق با دستورالعملهای دولت تلاش كردهاند و ميزان قند و نمك مواد غذايی فروختهشده از سال ۲۰۱۵ يكسوم كاهش يافته است.
كميتهٔ علمی مشورتی تغذيه بريتانيا نيز اعلام كرده ارتباط بين مصرف بالای مواد فراپردازششده و پيامدهای نامطلوب سلامت «نگرانكننده» است، اما مشخص نيست آيا اين مشكلات به خود پردازش مربوط است يا به اين دليل كه بسياری از اين مواد پر كالری، پر چربی اشباع، پر نمک يا پر قند هستند.
توصيه فعلی دولت بريتانيا برای تغذيه، مصرف بيشتر ميوه، سبزيجات و فيبر و كاهش مصرف قند، چربی و نمك است.