به گزارش خبرگزاری تسنیم از همدان، تصویربرداری پزشکی، یکی از ستون‌های اصلی تشخیص و درمان در نظام سلامت است؛ حوزه‌ای که بدون آن، مدیریت بیماری‌های حاد و مزمن، تشخیص ضایعات مغزی و قلبی، پیگیری سرطان‌ها، و حتی ساده‌ترین مشکلات ارتوپدی عملاً ناممکن خواهد بود. همدان به عنوان یکی از قطب‌های درمانی غرب کشور، در سال‌های اخیر شاهد توسعه قابل توجه در بخش تصویربرداری بوده است؛ توسعه‌ای که از افزایش مراکز خصوصی تا نوسازی سیتی اسکن‌ها، تجهیز بیمارستان‌های شهرستان به ام آر آی، افزایش ظرفیت پزشکی هسته‌ای، ایجاد مراکز آنژیوگرافی جدید و ورود تکنولوژی‌های پیشرفته مانند پت اسکن را شامل می‌شود.
این پیشرفت‌ها در کنار کمبودهایی مانند کمبود نیروی انسانی رادیولوژی، نیاز به انژکتورهای تخصصی سیتی، برخی نواقص نظارتی و زمان انتظار طولانی ام‌آر آی ، تصویری چندلایه و جامع از وضعیت تصویربرداری استان را نشان می‌دهد؛ وضعیتی که مدیریت آن نیازمند برنامه‌ریزی دقیق، نظارت مداوم، آموزش متمرکز و حمایت از توسعه زیرساخت‌هاست. به همین مناسبت و به بهانه روز جهانی رادیولوژی، محسن صالحی کارشناس‌مسئول امور تصویربرداری معاونت درمان دانشگاه علوم پزشکی همدان در گفت‌وگوی تفصیلی با خبرنگار تسنیم، جزئیات کامل این حوزه را تشریح می‌کند؛ گفت‌وگویی که تصویری روشن از وضعیت امروز و چشم‌انداز فردای تصویربرداری همدان ارائه می‌دهد.
تسنیم: همدان از نظر تعداد بیمارستان‌ها و تجهیزات پایه تصویربرداری در چه وضعیتی قرار دارد؟
صالحی: در استان همدان 16 بیمارستان دولتی و دانشگاهی فعال است و همه این بیمارستان‌ها خدمات سونوگرافی و رادیولوژی ارائه می‌کنند. در این مراکز در حال حاضر 23 دستگاه رادیولوژی، 14 دستگاه سی‌تی‌اسکن و 3 دستگاه ام آر آی فعال است. همچنین در حوزه ماموگرافی دو دستگاه دولتی در بیمارستان‌های فاطمیه همدان و مهر ملایر خدمات ارائه می‌دهند.
تسنیم: مراکز غیردولتی، خصوصی، خیریه و تأمین‌اجتماعی چه سهمی در خدمات تصویربرداری استان دارند؟
صالحی: حدود 5 تا 6 بیمارستان غیردولتی و تأمین‌اجتماعی در سطح استان خدمات تصویربرداری ارائه می‌دهند. علاوه بر اینها 40 مؤسسه تصویربرداری دارای مجوز در استان فعال هستند؛ 26 مرکز در همدان، 5 مرکز در ملایر، 4 مرکز در نهاوند، یک مرکز در رزن، دو مرکز در کبودرآهنگ و دو مرکز در بهار است. در شهر همدان نیز پنج مرکز تصویربرداری کامل شامل رادیولوژی، سیتی و ام‌آر آی فعال است و یک مرکز نیز در ملایر ارائه خدمات کامل دارد.
تسنیم: وضعیت پزشکی هسته‌ای در استان چگونه است و آیا برنامه‌ای برای توسعه آن وجود دارد؟
صالحی: استان دارای دو مرکز دولتی پزشکی هسته‌ای در کلینیک امید و مرکز قلب فرشچیان و همچنین دو مرکز خصوصی است. برنامه‌ریزی جدی برای راه‌اندازی یک مرکز پزشکی هسته‌ای در جنوب استان در دست اقدام است که بر اساس سند درمان و شاخص‌های جمعیتی پیش می‌رود.
تسنیم: آخرین وضعیت مراکز آنژیوگرافی در استان چگونه است؟
صالحی: یک مرکز کاملاً دولتی آنژیوگرافی در همدان فعال است. در مرکز قلب فرشچیان نیز دو دستگاه آنژیوگرافی با مشارکت خیرین مستقر است و خدمات آنژیوگرافی، آنژیوپلاستی، تعبیه پیس‌میکر و مداخلات تخصصی ارائه می‌شود. در بیمارستان بوعلی نیز یک دستگاه آنژیوگرافی برای خدمات مغزی و محیطی فعال است. دستگاه آنژیوگرافی بیمارستان امام حسین(ع) ملایر نیز نصب شده و مراحل نهایی زیرساختی را می‌گذراند و به‌زودی به بهره‌برداری کامل خواهد رسید.
تسنیم: در حوزه تجهیزات پیشرفته مثل سیتی نسل جدید و پت چه تحولاتی در استان رخ داده است؟
صالحی: استان همدان طی سال گذشته شاهد ورود تجهیزات شاخصی بوده است. دستگاه سیتی اسکن 128 اسلایس مرکز قلب فرشچیان همچنان یکی از بهترین دستگاه‌های غرب کشور است. دستگاه سیتی اسکن 128 اسلایس جدید در بیمارستان بعثت نصب و راه‌اندازی شده است. دستگاه پت اسکن در پایان سال 1403 تحویل گرفته شده و اکنون زیرساخت‌های نصب آن در مرکز جامع سرطان در حال تکمیل است.
سیتی اسکن‌های فرسوده در بیمارستان‌های امام حسین و علی‌مرادیان با مدل‌های جدید جایگزین شده‌اند. زیرساخت‌های نصب ام آر آی بیمارستان امام رضا(ع) کبودرآهنگ و سیتی بیمارستان‌های سردار سلیمانی و توسف در دست اجراست. یک دستگاه سیتی اسکن 256 اسلایس خصوصی نیز در آستانه بهره‌برداری است.
تسنیم: مهم‌ترین کمبودهای فعلی استان در حوزه تصویربرداری چیست؟
صالحی: مهم‌ترین کمبود فعلی انژکتور تزریق ماده حاجب سیتی اسکن در برخی شهرستان‌هاست. نبود این دستگاه‌ها در شهرستان‌هایی چون رزن، کبودرآهنگ و فامنین موجب ارجاع بیماران به مرکز استان می‌شود و هم هزینه و هم خطرات احتمالی برای بیمار را افزایش می‌دهد.
تسنیم: توزیع دستگاه‌های سیتی و ام آر آی در شهرستان‌ها چگونه است؟
صالحی: تقریباً در همه شهرستان‌ها خدمات سیتی اسکن فعال است. تنها فامنین فاقد سیتی بود که روند تجهیز آن شروع شده است. دستگاه سیتی بهار خریداری شده و در مرحله نصب است.
در حوزه ام آر آی، شهرستان‌های ملایر و نهاوند مجهز هستند و زیرساخت ام‌آر آی کبودرآهنگ در حال تکمیل است. سایر شهرستان‌ها فعلاً ام آر آی ندارند، اما در سند درمان توسعه این خدمات پیش‌بینی شده است.
تسنیم: آیا استان با کمبود نیروی انسانی در حوزه رادیولوژی مواجه است
صالحی: بله. در برخی بیمارستان‌ها کمبود کارشناس رادیولوژی محسوس است. کاهش طرح رادیولوژی از 60 به 48 ماه نیز موجب کاهش ورودی نیرو شد. معاونت درمان در حال بازنگری چارت بیمارستانی و تعریف پست‌های جدید سازمانی بر اساس تعداد دستگاه‌های فعال است تا امکان جذب نیرو در آزمون‌های استخدامی آینده فراهم شود.
تسنیم: تعداد متخصصان و کارشناسان رادیولوژی فعال در استان چند نفر است؟
صالحی: در مجموع 63 پزشک متخصص رادیولوژی و 252 کارشناس رادیولوژی در استان همدان فعالیت می‌کنند. کمبود هیئت‌علمی رادیولوژی نیز وجود دارد و اختلاف درآمدی بین بخش خصوصی و دولتی یکی از دلایل اصلی بی‌میلی متخصصان برای فعالیت در بخش دولتی است
تسنیم: زمان انتظار بیماران برای دریافت سیتی و ام آر آی چقدر است؟
صالحی: در سیتی اسکن تقریباً زمان انتظار وجود ندارد و بیماران معمولاً در همان روز پذیرش می‌شوند.اما در ام آر آی به علت کمبود دستگاه و افزایش تعداد نسخ، 30 تا 40 روز زمان انتظار گزارش شده است.
تسنیم: پس از دوره کرونا گفته می‌شود درخواست‌های غیرضروری تصویربرداری افزایش یافته است. آیا این موضوع در استان هم محسوس است؟
صالحی: بله. پس از کرونا درخواست‌های غیرضروری افزایش یافته و این مسأله دستگاه‌ها را مستهلک می‌کند و بار کاری را بالا می‌برد. برای اصلاح این روند، آموزش پزشکان در حوزه حفاظت پرتویی و اندیکاسیون‌های صحیح تصویربرداری در دستور کار قرار گرفته است و از سازمان نظام پزشکی نیز خواسته‌ایم این دوره‌ها را تقویت کند.
تسنیم: مهم‌ترین تخلفات مراکز تصویربرداری در یک سال گذشته چه بوده است؟
صالحی: عمده تخلفات شامل نصب نکردن کارت‌خوان، عقد نکردن قرارداد با بیمه‌ها و تأخیر در تمدید مجوزها بوده است. این موارد از طریق سامانه 190 به معاونت درمان گزارش می‌شود و پس از صحت‌سنجی، مراکز متخلف به نظام پزشکی یا تعزیرات معرفی می‌شوند.
تسنیم: وضعیت نظارت بر مراکز از نظر ایمنی پرتویی، مجوزها و استانداردهای فنی چگونه است؟
صالحی: هیچ مرکز تصویربرداری در استان بدون مجوز قانونی فعالیت نمی‌کند. مراکز برای فعالیت باید سه سطح مجوز شامل مجوز وزارت بهداشت، مجوز کار با اشعه از سازمان انرژی اتمی و پروانه مسئول فنی داشته باشند. بازدیدهای نظارتی شامل کنترل نشتی اشعه، دزیمتری، ارزیابی استانداردهای فیزیکی اتاق‌ها، کنترل اعتبار مجوزها، بررسی نیروی انسانی و تجهیزات است. هرگونه نقص در این حوزه‌ها موجب جلوگیری از تمدید مجوز یا عدم اجازه بهره‌برداری می‌شود.
تسنیم: آموزش و بازآموزی کارشناسان رادیولوژی چگونه انجام می‌شود؟
صالحی: هر کارشناس رادیولوژی موظف است سالانه 60 تا 130 ساعت آموزش بازآموزی بگذراند. دوره‌های حفاظت پرتویی، تکنیک‌های رادیولوژی و آناتومی از دوره‌های اصلی است.همچنین دوره‌های تخصصی حوزه ایمنی پرتویی با همکاری سازمان انرژی اتمی برگزار می‌شود.
تسنیم: وضعیت دستگاه‌های دندانی، فک و صورت از جمله OPG و CBCT در استان چگونه است؟
صالحی: امروز در بسیاری از مراکز خصوصی و دانشگاهی دستگاه‌های پانورکس، OPG و CBCT فعال هستند و خدمات سه‌بعدی تشخیصی دندان و فک ارائه می‌دهند.
تسنیم: آخرین وضعیت سامانه پکس (PACS) در استان چیست؟
صالحی: هر 16 بیمارستان دانشگاهی به سامانه پکس یکپارچه متصل‌اند. برخی بیمارستان‌های خصوصی نیز به این شبکه پیوسته‌اند. هدف نهایی، ایجاد یک سامانه یکپارچه است که تمام تصاویر رادیولوژی و سیتی و ام‌آر آی استان را در یک سیستم متمرکز در دسترس پزشکان قرار دهد.
انتهای پیام/