به گزارش خبرنگار خبرگزاری کتاب ایران (ایبنا)، آیین تجدید میثاق کتابداران با آرمان‌های امام راحل، چهارشنبه (۲۱ آبان‌ماه) با حضور آیت‌الله سیدحسن خمینی، تولیت آستان مقدس حرم مطهر امام خمینی (ره)، ابراهیم حیدری، مدیرعامل موسسه خانه کتاب و ادبیات ایران و دبیر سی‌وسومین دوره هفته کتاب، آزاده نظربلند، دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و جمعی از کتابداران برگزار شد. در این آیین، دست‌اندرکاران هفته کتاب، کتابداران و کارکنان نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور با آرمان‌های والای بنیانگذار کبیر انقلاب، رهبری و شهدا تجدید پیمان کردند.‌

در ادامه حضرت آیت‌الله سیدحسن خمینی، تولیت آستان مقدس حرم مطهر امام خمینی (ره) ضمن تبریک روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار و گرامی‌داشت یاد علامه سیدحسین طباطبایی (ره) بیان کرد: امیدوارم مجموعه نهاد کتابخانه‌های عمومی و مجموعه‌های وابسته، روزها و ایام و نتایج بهتری، پیش‌رو داشته باشند.

وی با اشاره به مفهوم «کتابت» گفت: لغت کتاب، از ریشه کَتَبَ است؛ در معنی این کلمه آمده، نوشتن، و کتاب، مصدر است؛ یعنی آنچه که در آن می‌نویسند، اما اهل فن یک نکته‌ای درباره کَتَبَ می‌گویند که کتاب، به‌معنای نوشتن نیست؛ بلکه تثبیت آن چیزی است که باید تثبیت و ضبط شود. بنابراین هر چیز تثبیت شده، تقریر و امضا شده، کتاب است؛ بنابراین نوشتن نامه اعمال، به این معنا نیست، که دو نفر با قلم و خودکار اعمال را می‌نویسند، بلکه به این معنا است که اعمال ثبت و ضبط می‌شود.

سیدحسن خمینی افزود: اگر به کتاب، تعبیر می‌کنند، به این معنا است که آنچه هست، فراموش نمی‌شود. اینکه به لوح، قلم و میزان، تعبیر می‌کنند، این نیست که مثلاً ترازو و وزنه‌ای هست، بلکه یعنی می‌سنجند. بنابراین کتاب، یعنی آن چیزی که مطالب در آن تثبیت می‌شود.

تولیت حرم مطهر امام خمینی (ره) با اشاره به چند آیه از سوره «مطففین» ادامه داد: در این آیات می‌خوانیم «کَلَّا إِنَّ کِتَابَ الْأَبْرَارِ لَفِی عِلِّیِّینَ» و «وَمَا أَدْرَاکَ مَا عِلِّیُّونَ» «کِتَابٌ مَرْقُومٌ» «یَشْهَدُهُ الْمُقَرَّبُونَ» تاکید براین است که جای کتابِ ابرار، بالا است و در یک کتاب، نوشته و علامت‌گذاری شده است. در ادامه می‌خوانیم «کَلَّا إِنَّ کِتَابَ الْفُجَّارِ لَفِی سِجِّینٍ» «وَمَا أَدْرَاکَ مَا سِجِّینٌ» «کِتَابٌ مَرْقُومٌ»؛ در اینجا آمده کتاب فُجار و آنچه از فُجار مضبوط است، در سجین است. جهنم یکی از معانی سنجین است.

آیت‌الله سیدحسن خمینی، گفت: با توجه به معنای کتاب، یعنی آنچه که ثبیت می‌شود؛ کتابخانه‌ها الزاماً فضای حفظ و نگهداری برخی کتاب‌ها نیست و باید فراتر به آن نگاه کرد. روزگاری، کتابخانه‌ها در همه تمدن‌ها، دانشمندان را دور هم جمع می‌کردند و دسترسی به کتاب، بسیار اندک و دشوار بود، اما واقعیت امروز این است که با توجه به نرم‌افزارهای متنوع، چندان به کتاب کاغذی نیاز نیست.

وی با اشاره به برخی مشاغل قدیمی حوزه کتاب، مثل صحافی و وراقی که به دلیل ظهور ابزارهای نوین منسوخ شدند، ادامه داد: امروزه به‌واسطه فضای وب، اتصال به انبوه منابع و کتاب، ممکن شده است؛ درباره رشته خودمان، وقتی پشت pc می‌نشینم، دیگر خیلی احتیاجی به کتاب نبست. با همین نرم‌افزارها، کتاب‌ها در دسترس هستند و قدرت جستجو و دسترسی به کتاب‌ها، خیلی بیشتر می‌شود.

باید معنای کتابخانه را بازتعریف کرد

تولیت حرم مطهر امام خمینی (ره)، با طرح دو پرسش که آیا کتابخانه، در افزایش دسترسی به کتاب، ارزشش را از دست می‌دهد؟ و آیا کتاب، به‌عنوان امر ثبت و ضبط شده، بی‌ارزش می‌شود؟ بیان کرد: پاسخ خیر است. کتابخانه، فقط قرائتخانه یا محل تحویل گرفتن کتاب نیست؛ بلکه یک محیط فرهنگی است، برای تجمیع افرادی که می‌خواهند، درباره یک موضوع، همدل و همراه شوند؛ بنابراین باید معنای کتابخانه را بازتعریف کرد که بسیار مهم است.

آیت‌الله سیدحسن خمینی، با اشاره به اینکه نقش کتابخانه باید توسعه پیدا کند، ادامه داد: تعریف کتابخانه باید از محل نگهداری، امانت‌دهی و قرائتخانه فراتر برود. کتابخانه باید به محیطی تبدیل شود برای فعالیت‌هایی غیر از آنچه پیش‌تر افراد، به آن‌ها نیاز داشتند. می‌دانیم امروزه هم بسیاری از کتابخانه‌ها به محل حضور داوطلبان دانشگاه تبدیل شده است.

وی با تاکید بر تبدیل شدن کتابخانه به محیطی برای فعالیت‌های فرهنگی با توجه به معنای کتاب یعنی ثبت، ضبط و تقریر واقعیت‌ها، گفت: علاوه‌براین بن‌مایه انقلاب اسلامی ایران، فرهنگی و معجزه دین اسلام هم کتاب است. اگر در سایر ادیان، مرده زنده می‌کردند، دین اسلام قرار است، در تاریخ، مرده زنده کند و احیا اموات کند.

تولیت حرم مطهر امام خمینی (ره)، با اشاره به نتایج برخی اقدامات بر فضای فرهنگی و افکار عمومی جهان بیان کرد: نزدیک به دوسال و نیم پیش، ۷ اکتبر، اتفاقی در فلسطین افتاد که بعد از آن جنگ‌ها و جنایت‌هایی به وقوع پیوست اما آثار آن در یک بیداری جهانی و یک نمونه در انتخابات نیویورک روی داد. این مهم نیست آن کسی که آمده، کیست، البته در جای خود مهم است، اهمیت موضوع این است که روزگاری در آمریکا، نمی‌شد درباره اسرائیل سخن گفت.

به گفته سیدحسن خمینی، امروز براساس آماری که ارائه می‌دهند، دوسوم جمعیت زیر ۳۰ سال در نیویورک، مخالف سیاست‌های حمایتی آمریکا از اسرائیل هستند و به همین دلیل به همین آقا – شهردار جدید نیویورک – رای دادند. این همین بیداری فرهنگی است که البته شاید گاهی از ریشه خون بگذرد. اینکه روزگاری جامعه آمریکا، دفاع از صهیونیسم را یک قاطبه قدرتمندی، حمایت می‌کردند، امروزه در جامعه آمریکا این وضعیت به مراتب کاهش پیدا کرده و طبق پیش‌بینی‌های اعلام شده، بیش از این کاهش پیدا خواهد کرد. این وضعیت در اروپا نیز وجود دارد.

به گفته وی، شکل‌گیری وضعیت جدید در جامعه آمریکا و اروپا، نتیجه تاثیر کتاب و امثال کتاب است. آن خونی که بر زمین ریخته می‌شود نیز نقش تثبیت‌گر خواهد بود. کتاب امر مقرر را تثبیت می‌کند.

ضرورت تقویت کتابخانه‌های سیار

آیت‌الله سیدحسن خمینی، با ابراز خرسندی بابت حضور یک بانو به‌عنوان دبیرکل نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور، و با اشاره به تجربه حشر و نشر در فضای کتابخانه از دوران کودکی، گفت: کتابداران، با توجه به نسل‌ها و کارکردهای بعدی نهاد کتابخانه‌های عمومی، می‌توانند منشا اثر بسیار زیادی باشند. علاوه‌براین امیدواریم کتابخانه‌های سیار خدمات بیشتری به مناطق کمتر برخوردار برسانند.

نظربلند، نیز در ابتدای این دیدار، با بیان اینکه اندیشه امام (ره) به مطالعه و پژوهش مشهور است، گفت: امام راحل، زمانی که در نجف بودند، خانه‌ای در مقابل مدرسه حجتیه قم را خریداری و برای استفاده طلاب به کتابخانه تبدیل کردند. در جلد دوم صحیفه امام، نامه‌ای در این‌باره دیدم که به مرحوم حاج احمدآقا توصیه کرده بودند که پیرو مطالعه باشند و اگر کتاب تازه‌ای داشتند، برای ایشان ارسال کنند. این نشان می‌دهد که امام (ره) چقدر با روحیه علمی خود، به کتاب و کتابخانه توجه می‌کردند و به تحقیق و مطالعه اهمیت می‌دادند.

وی افزود: سعی ما این است که نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و فعالیت‌هایش را گسترش دهیم. تاکنون ۴ هزار و ۲۲۹ نقطه خدمتی در کل کشور داریم که ۸۰۰ کتابخانه روستایی و ۵۰۰ نقطه در مناطق محروم و صعب‌العبور، با راه‌اندازی خودروهای سیار پوشش داده می‌شوند. هدف، توسعه نقاط خدمتی همگانی به کتاب و کتابخوانی است. در نظر داریم تا کتابخانه‌ها را به مراکز فرهنگی و اجتماعی تبدیل کنیم و کتابخانه نسل چهارم را با همین روش دایر کنیم. توجه ویژه به کودک، نوجوان و خانواده، نقشه راه نهاد است که آن را با جدیت دنبال خواهیم کرد.

در حاشیه این آیین، آزاده نظربلند در جمع خبرنگاران با اشاره به حضور در مرقد امام خمینی (ره)، گفت: به مناسبت هفته کتاب و ۲۴ آبان‌ماه روز کتاب، کتابخوانی و کتابدار برای تجدید بیعت با آرمان‌های امام عزیز راحل به اینجا آمدیم، با توجه به سیره ایشان و توجه عمیق و قلبی ایشان به بحث کتاب، کتابخوانی، مطالعه و تحقیق در نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور و سایر دستگاه‌های فرهنگی خود را موظف و مکلف می‌دانیم که در راستای ترویج و توسعه سیره ایشان به صورت عملیاتی اقدام کنیم.

وی افزود: امیدوارم در حوزه کتاب و کتابخوانی گام‌های بلندی برداریم تا جامعه اسلامی بیش از پیش موفق، پرتلاش و پرتوان در این راه ادامه مسیر بدهد.

نظربلند همچنین عنوان کرد: امیدوارم تمام همکاران بنده نیز در سایر دستگاه‌های فرهنگی نیز با همین شیوه و عملکرد در هفته کتاب و کتابخوانی این مسیر را دنبال کنند و بتوانیم در ارتقای فرهنگ کتاب و کتابخوانی و مطالعه در کشور گام‌های بزرگی برداریم.

به گزارش ایبنا؛ سی‌وسومین دوره هفته کتاب جمهوری اسلامی ایران با شعار «بخوانیم برای ایران» از بیست‌وچهارم تا سی‌ام آبان ۱۴۰۴ برگزار می‌شود.