اطلاعات نوشت: پس از سال‌ها نوسان میان سیاست‌های حمایتی و رکود سرمایه‌گذاری، صنعت گاز طبیعی فشرده (CNG) ایران بار دیگر وارد مرحله‌ای تازه از توسعه شده است؛ مرحله‌ای که هدف آن احیای ظرفیت‌های خاموش، بازگرداندن اعتماد کاربران و جایگزینی واقعی گاز با بنزین در حمل‌ونقل شهری است.
اواخر دهه ۷۰ وهمزمان با افزایش مصرف بنزین و نگرانی از واردات آن، ایده استفاده از گاز طبیعی فشرده CNGجدی شد. بدین ترتیب در سال ۱۳۷۹ نخستین طرح دوگانه‌سوز کردن تاکسی‌ها و ناوگان عمومی کلید خورد و وزارت نفت به خودروسازان دستور داد نمونه‌های پایه‌گازسوز را طراحی کنند.
در دولت نهم، به دنبال سهمیه‌بندی بنزین در سال ۱۳۸۶ و نصب کارت سوخت، پروژه بزرگ ملی «CNG» با ساخت هزاران جایگاه سوخت CNGدر کمتر از سه سال، الزام خودروسازان (ایران‌خودرو، سایپا، زاگرس‌خودرو) به تولید خودروهای دوگانه‌سوز کارخانه‌ای و اعطای تسهیلات برای تبدیل خودروهای بنزینی آغاز شد.
به دنبال اجرای این برنامه ، در پایان سال ۱۳۸۸ بیش از ۲ میلیون خودرو دوگانه‌سوز در کشور فعال بود و مصرف روزانه گاز خودروها از صفر به ۲۰ میلیون مترمکعب رسید.
بااین حال ، پس از حذف تدریجی یارانه‌ها ، اُفت کیفیت تجهیزات در بعضی مراکز تبدیل وبروز مجموعه‌ای از انفجار سیلندرها و حوادث مرگبار ، باعث افت اعتماد عمومی به خودروهای دوگانه سوز وفروکش کردن این برنامه شد.
همزمان نیز مصرف گاز در بخش خانگی رشد کرد، بنابراین اولویت تامین، از سوخت خودرو به گرمایش منازل تغییر یافت.
در این سال‌ها، برخی دولت‌ها تولید خودرو دوگانه‌سوز را به‌صورت اختیاری درآوردند و حتی سهم جایگاه‌های جدید کاهش یافت.
اما این روزها وبا رشد بی سابقه مصرف بنزین و ارزبری شدید واردات ویارانه آن ، بار دیگر موضوع دوگانه سوز کردن خودروها روی میز برنامه ریزان قرارگرفته واقداماتی برای احیای این برنامه آغاز شده است؛ از افتتاح همزمان جایگاه های سوخت گرفته تا تجهیز رایگان خودروها به تجهیزات مربوط به دوگانه سوزی.
در چارچوب طرح تحول صنعت CNG، در آبان ماه جاری هشت باب جایگاه جدید عرضه سوخت در شهرهای ورامین، تالش، رباط سفید، زیوه، زاهدان، اصفهان، زابل و تبریز به‌صورت همزمان افتتاح شد. ظرفیت مجموع این جایگاه‌ها ۱۱ هزار و ۲۸۰ مترمکعب بر ساعت اعلام شده و با راه‌اندازی آن‌ها، برای ۸۰ نفر اشتغال مستقیم ایجاد می‌شود.
این پروژه که با سرمایه‌گذاری ۶ هزار و ۱۰۰ میلیارد ریال از محل مشارکت دولت و بخش خصوصی انجام شده است، در صورت فعالیت ۲۴ ساعته روزانه بیش از ۲۷۰ هزار مترمکعب گاز عرضه خواهد کرد که معادل صرفه‌جویی سالانه ۹۸ میلیون لیتر بنزین است.
در کنار افتتاح جایگاه‌ها، طرحی که می‌توان آن را ستون اصلی سیاست سوخت پاک دانست نیز بار دیگر فعال شده است: تبدیل رایگان خودروهای بنزینی به دوگانه‌سوز.
شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی دراین باره اعلام کرده است که خودروهای شخصی مدل ۱۳۹۴ به بالا اکنون می‌توانند بدون پرداخت هیچ هزینه‌ای تجهیزات CNGدریافت کنند؛ ثبت‌نام از طریق پایگاه اینترنتی gcr.niopdc.irانجام و عملیات تبدیل در یکی از ۳۴۰ کارگاه فعال کشور صورت می‌گیرد.
محمدصادق عظیمی‌فر، معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش، با تایید شروع مجدد این طرح پس از ۲ سال وقفه به ایرنا گفت: هدف ما از اجرای این طرح، کاهش وابستگی به بنزین و افزایش بهره‌وری سوخت است. تاکنون فقط در هفت‌ماهه امسال ۳۲ هزار و ۴۶۲ خودرو دوگانه‌سوز شده که نسبت به دوره مشابه سال گذشته ۱۶۸ درصد رشد نشان می‌دهد.
وی از رفع بدهی‌های معوق پیمانکاران، تامین بیش از ۲۰۰ هزار مخزن جدید و بومی‌سازی فناوری کیت نسل چهارم خبر داد و افزود: این فناوری جدید سرعت تبدیل خودروها را در سه‌ماهه اخیر چند برابر کرده است.
مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران توضیح داد: شهریورماه سال ۱۴۰۳ و در ابتدای استقرار دولت چهاردهم، ساماندهی مجدد ارکان اصلی طرح دوگانه سوز کردن خودروها شامل خودروسازان، پیمانکاران، اتحادیه کشوری سوخت‌های جایگزین و خدمات وابسته و کارگاه‌های تبدیل در دستور کار شرکت ملی پالایش و پخش قرار گرفت واکنون نتایج این هماهنگی در حال آشکار شدن است.
بازگشت آرام تجهیزات و تولیدات کارخانه‌ای
معاون وزیر نفت سرعت بخشیدن به تامین مواد اولیه وارداتی با سفارش‌گذاری و تامین مواد اولیه بیش از ۲۰۰ هزار مخزن و تغییر در تکنولوژی تبدیل خودروها با بومی‌سازی تولید کیت نسل ۴ در داخل کشور را از جمله اقدامات مهم انجام شده اعلام و اضافه کرد: با این تغییر تکنولوژی، تبدیل خودروهای بنزینی به دوگانه‌سوز در سه‌ماهه اخیر، سرعت چشمگیری داشته است.
به گفته عظیمی‌فر، قراردادهای تازه‌ای با سه خودروساز بزرگ کشور شامل ایران‌خودرو، زامیاد و بهمن منعقد شده و تولید خودروهای پایه‌گازسوز بار دیگر در دستور کار قرار گرفته است. فقط با ۲ قرارداد اخیر، ۵۵ هزار دستگاه وانت و سواری دوگانه‌سوز به ناوگان کشور اضافه خواهد شد که سالانه حدود ۳۳۰ میلیون لیتر بنزین صرفه‌جویی به همراه دارد.
چندی قبل کرامت ویس‌کرمی، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی هم گفته بود که در ۲۰ سال گذشته بیش از ۱۱۰ میلیارد مترمکعب گاز طبیعی فشرده در کشور توزیع شده است؛ رقمی که معادل ۱۱۰ میلیارد لیتر بنزین صرفه‌جویی‌شده به شمار می‌رود.
وی تاکید کرد: صنعت CNGایران امروز در نقطه‌ای ایستاده که می‌تواند روزانه تا ۳۵ میلیون مترمکعب گاز در بیش از ۲۵۰۰ جایگاه کشور عرضه کند و با ادامه تبدیل‌ها، وابستگی بنزینی حمل‌ونقل سبک به‌طور محسوس کاهش خواهد یافت.
همچنین در سطح صنفی، محسن جوهری، رئیس هیات‌مدیره انجمن صنفی CNGاز گسترش طرح توزیع رایگان این سوخت در ۵۰۰ جایگاه سراسر کشور خبر داده است ، طرحی که ابتدا به‌صورت آزمایشی در استان‌های اصفهان، زنجان و قزوین آغاز شده و اکنون به سرعت در حال تعمیم به سراسر کشور است.
جوهری در این باره تاکید کرد: هدف از این پویش، حمایت از مردم و تشویق به استفاده از گاز طبیعی به‌جای بنزین است؛ اقدامی کوچک، اما مؤثر برای کاهش صف‌های پمپ‌بنزین و گسترش اعتماد به سوخت پاک.
کارشناسان می گویند بازگشت صنعت دوگانه‌سوزی به مدار سیاست سوخت ملی را می‌توان نقطه بازنگری در نگاه دولت به عدالت انرژی و پایداری زیست‌محیطی دانست؛ سیاستی که پس از ۲ دهه آزمون و خطا، این‌بار با اتکای همزمان به حمایت مالی دولت، حضور بخش خصوصی و رغبت اجتماعی شکل تازه‌ای گرفته است.
بدین ترتیب ، صنعتی که روزی تنها راه فرار از بحران واردات بنزین تلقی می‌شد، اکنون فرصت آن را دارد تا به مسیر عقلانی مصرف و توسعه پایدار بدل شود؛ مشروط به آن‌که ثبات تصمیم‌ها در بخش انرژی، از سوخت بنزینی تا گازی، پایدار بماند و دوگانه‌سوزی فقط عنوانی تبلیغاتی نباشد، بلکه به واقع، نشانه‌ای از بلوغ سیاست انرژی ایران تبدیل شود.
اطلاعات نوشت: پس از سال‌ها نوسان میان سیاست‌های حمایتی و رکود سرمایه‌گذاری، صنعت گاز طبیعی فشرده (CNG) ایران بار دیگر وارد مرحله‌ای تازه از توسعه شده است؛ مرحله‌ای که هدف آن احیای ظرفیت‌های خاموش، بازگرداندن اعتماد کاربران و جایگزینی واقعی گاز با بنزین در حمل‌ونقل شهری است.
اواخر دهه ۷۰ وهمزمان با افزایش مصرف بنزین و نگرانی از واردات آن، ایده استفاده از گاز طبیعی فشرده CNGجدی شد. بدین ترتیب در سال ۱۳۷۹ نخستین طرح دوگانه‌سوز کردن تاکسی‌ها و ناوگان عمومی کلید خورد و وزارت نفت به خودروسازان دستور داد نمونه‌های پایه‌گازسوز را طراحی کنند.
در دولت نهم، به دنبال سهمیه‌بندی بنزین در سال ۱۳۸۶ و نصب کارت سوخت، پروژه بزرگ ملی «CNG» با ساخت هزاران جایگاه سوخت CNGدر کمتر از سه سال، الزام خودروسازان (ایران‌خودرو، سایپا، زاگرس‌خودرو) به تولید خودروهای دوگانه‌سوز کارخانه‌ای و اعطای تسهیلات برای تبدیل خودروهای بنزینی آغاز شد.
به دنبال اجرای این برنامه ، در پایان سال ۱۳۸۸ بیش از ۲ میلیون خودرو دوگانه‌سوز در کشور فعال بود و مصرف روزانه گاز خودروها از صفر به ۲۰ میلیون مترمکعب رسید.
بااین حال ، پس از حذف تدریجی یارانه‌ها ، اُفت کیفیت تجهیزات در بعضی مراکز تبدیل وبروز مجموعه‌ای از انفجار سیلندرها و حوادث مرگبار ، باعث افت اعتماد عمومی به خودروهای دوگانه سوز وفروکش کردن این برنامه شد.
همزمان نیز مصرف گاز در بخش خانگی رشد کرد، بنابراین اولویت تامین، از سوخت خودرو به گرمایش منازل تغییر یافت.
در این سال‌ها، برخی دولت‌ها تولید خودرو دوگانه‌سوز را به‌صورت اختیاری درآوردند و حتی سهم جایگاه‌های جدید کاهش یافت.
اما این روزها وبا رشد بی سابقه مصرف بنزین و ارزبری شدید واردات ویارانه آن ، بار دیگر موضوع دوگانه سوز کردن خودروها روی میز برنامه ریزان قرارگرفته واقداماتی برای احیای این برنامه آغاز شده است؛ از افتتاح همزمان جایگاه های سوخت گرفته تا تجهیز رایگان خودروها به تجهیزات مربوط به دوگانه سوزی.
در چارچوب طرح تحول صنعت CNG، در آبان ماه جاری هشت باب جایگاه جدید عرضه سوخت در شهرهای ورامین، تالش، رباط سفید، زیوه، زاهدان، اصفهان، زابل و تبریز به‌صورت همزمان افتتاح شد. ظرفیت مجموع این جایگاه‌ها ۱۱ هزار و ۲۸۰ مترمکعب بر ساعت اعلام شده و با راه‌اندازی آن‌ها، برای ۸۰ نفر اشتغال مستقیم ایجاد می‌شود.
این پروژه که با سرمایه‌گذاری ۶ هزار و ۱۰۰ میلیارد ریال از محل مشارکت دولت و بخش خصوصی انجام شده است، در صورت فعالیت ۲۴ ساعته روزانه بیش از ۲۷۰ هزار مترمکعب گاز عرضه خواهد کرد که معادل صرفه‌جویی سالانه ۹۸ میلیون لیتر بنزین است.
در کنار افتتاح جایگاه‌ها، طرحی که می‌توان آن را ستون اصلی سیاست سوخت پاک دانست نیز بار دیگر فعال شده است: تبدیل رایگان خودروهای بنزینی به دوگانه‌سوز.
شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی دراین باره اعلام کرده است که خودروهای شخصی مدل ۱۳۹۴ به بالا اکنون می‌توانند بدون پرداخت هیچ هزینه‌ای تجهیزات CNGدریافت کنند؛ ثبت‌نام از طریق پایگاه اینترنتی gcr.niopdc.irانجام و عملیات تبدیل در یکی از ۳۴۰ کارگاه فعال کشور صورت می‌گیرد.
محمدصادق عظیمی‌فر، معاون وزیر نفت و مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش، با تایید شروع مجدد این طرح پس از ۲ سال وقفه به ایرنا گفت: هدف ما از اجرای این طرح، کاهش وابستگی به بنزین و افزایش بهره‌وری سوخت است. تاکنون فقط در هفت‌ماهه امسال ۳۲ هزار و ۴۶۲ خودرو دوگانه‌سوز شده که نسبت به دوره مشابه سال گذشته ۱۶۸ درصد رشد نشان می‌دهد.
وی از رفع بدهی‌های معوق پیمانکاران، تامین بیش از ۲۰۰ هزار مخزن جدید و بومی‌سازی فناوری کیت نسل چهارم خبر داد و افزود: این فناوری جدید سرعت تبدیل خودروها را در سه‌ماهه اخیر چند برابر کرده است.
مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران توضیح داد: شهریورماه سال ۱۴۰۳ و در ابتدای استقرار دولت چهاردهم، ساماندهی مجدد ارکان اصلی طرح دوگانه سوز کردن خودروها شامل خودروسازان، پیمانکاران، اتحادیه کشوری سوخت‌های جایگزین و خدمات وابسته و کارگاه‌های تبدیل در دستور کار شرکت ملی پالایش و پخش قرار گرفت واکنون نتایج این هماهنگی در حال آشکار شدن است.
بازگشت آرام تجهیزات و تولیدات کارخانه‌ای
معاون وزیر نفت سرعت بخشیدن به تامین مواد اولیه وارداتی با سفارش‌گذاری و تامین مواد اولیه بیش از ۲۰۰ هزار مخزن و تغییر در تکنولوژی تبدیل خودروها با بومی‌سازی تولید کیت نسل ۴ در داخل کشور را از جمله اقدامات مهم انجام شده اعلام و اضافه کرد: با این تغییر تکنولوژی، تبدیل خودروهای بنزینی به دوگانه‌سوز در سه‌ماهه اخیر، سرعت چشمگیری داشته است.
به گفته عظیمی‌فر، قراردادهای تازه‌ای با سه خودروساز بزرگ کشور شامل ایران‌خودرو، زامیاد و بهمن منعقد شده و تولید خودروهای پایه‌گازسوز بار دیگر در دستور کار قرار گرفته است. فقط با ۲ قرارداد اخیر، ۵۵ هزار دستگاه وانت و سواری دوگانه‌سوز به ناوگان کشور اضافه خواهد شد که سالانه حدود ۳۳۰ میلیون لیتر بنزین صرفه‌جویی به همراه دارد.
چندی قبل کرامت ویس‌کرمی، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی هم گفته بود که در ۲۰ سال گذشته بیش از ۱۱۰ میلیارد مترمکعب گاز طبیعی فشرده در کشور توزیع شده است؛ رقمی که معادل ۱۱۰ میلیارد لیتر بنزین صرفه‌جویی‌شده به شمار می‌رود.
وی تاکید کرد: صنعت CNGایران امروز در نقطه‌ای ایستاده که می‌تواند روزانه تا ۳۵ میلیون مترمکعب گاز در بیش از ۲۵۰۰ جایگاه کشور عرضه کند و با ادامه تبدیل‌ها، وابستگی بنزینی حمل‌ونقل سبک به‌طور محسوس کاهش خواهد یافت.
همچنین در سطح صنفی، محسن جوهری، رئیس هیات‌مدیره انجمن صنفی CNGاز گسترش طرح توزیع رایگان این سوخت در ۵۰۰ جایگاه سراسر کشور خبر داده است ، طرحی که ابتدا به‌صورت آزمایشی در استان‌های اصفهان، زنجان و قزوین آغاز شده و اکنون به سرعت در حال تعمیم به سراسر کشور است.
جوهری در این باره تاکید کرد: هدف از این پویش، حمایت از مردم و تشویق به استفاده از گاز طبیعی به‌جای بنزین است؛ اقدامی کوچک، اما مؤثر برای کاهش صف‌های پمپ‌بنزین و گسترش اعتماد به سوخت پاک.
کارشناسان می گویند بازگشت صنعت دوگانه‌سوزی به مدار سیاست سوخت ملی را می‌توان نقطه بازنگری در نگاه دولت به عدالت انرژی و پایداری زیست‌محیطی دانست؛ سیاستی که پس از ۲ دهه آزمون و خطا، این‌بار با اتکای همزمان به حمایت مالی دولت، حضور بخش خصوصی و رغبت اجتماعی شکل تازه‌ای گرفته است.
بدین ترتیب ، صنعتی که روزی تنها راه فرار از بحران واردات بنزین تلقی می‌شد، اکنون فرصت آن را دارد تا به مسیر عقلانی مصرف و توسعه پایدار بدل شود؛ مشروط به آن‌که ثبات تصمیم‌ها در بخش انرژی، از سوخت بنزینی تا گازی، پایدار بماند و دوگانه‌سوزی فقط عنوانی تبلیغاتی نباشد، بلکه به واقع، نشانه‌ای از بلوغ سیاست انرژی ایران تبدیل شود.