به گزارش گروه استان‌های خبرگزاری دانشجو، استان ایلام دارای منابع طبیعی با حدود ۲ میلیون هکتار است که حدود ۸۷ درصد آن را جنگل و مرتع تشکیل می‌دهد و از این میزان، حدود ۷۸۰ هزار هکتار مراتع و ۴۲۴ هزار و ۵۱۸ هکتار نیز بیابان هستند. همچنین، مساحت جنگل‌های استان ۶۴۱ هزار و ۶۶۷ هکتار است.

ایلام را جنگل‌های بلوط با حصاری از جنس زاگرس در آغوش گرفته‌اند. سایه درختان بلوط در چهارگوشه استان به جایگاهی دلنشین برای تفریح مردم تبدیل شده است.

این گنجینه خدادادی یکی از نعمت‌های بی‌شماری است که خداوند به مردم ایلام ارزانی داشته است. طی چند سال اخیر و با شروع هوای گرم و آغاز فصل تابستان، عوامل متعددی دست به دست هم داده‌اند که آتشی از جنس بی‌مهری بر جان جنگل‌های ایلام افتاده است.

عواملی از جمله عامل بی‌رحم انسانی، سهل‌انگاری برخی افراد در خاموش نکردن آتش‌هایی که در دامان طبیعت زیبای ایلام روشن می‌کنند. عامل دیگر، گرمای زمین و تنش‌های زمینی است که ناخودآگاه و غیرقابل کنترل است.

طی مطالعات انجام‌گرفته و گفت‌و‌گو با مسئولان مرتبط، بیشترین عامل آتش بر جان جنگل‌های ایلام، شوربختانه عامل انسانی است که در این گزارش بیشتر به آن پرداخته شده است.

شاید آن لحظه که درختی بی‌جان و بی‌آزار که از ریشه تا ساقه، از سایه تا میوه سود است، می‌سوزد، بدون هیچ زیانی دل بسیاری از طبیعت‌دوستان و همیاران طبیعت در ایلام می‌سوزد.

مردم طبیعت‌دوست ایلام به محض شنیدن آتش‌سوزی در گوشه‌ای از استان، بدون توجه به تمام کمبودها و سهل‌انگاری مسئولان مربوطه، به کمک جان نیمه‌سوخته بلوط‌ها می‌روند. اما این کافی نیست و همت بیشتر مسئولان و همدلی بیشتر طبیعت‌دوستان را می‌طلبد.

نبود بالگرد مستقر؛ چالش اصلی مهار سریع آتش‌سوزی جنگل‌های ایلام

یاسم خانمحمدیان، مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری ایلام در گفت‌و‌گو با خبرنگار خبرگزاری دانشجو اظهار کرد: بیش از ۹۵ درصد آتش‌سوزی‌های جنگل‌ها و مراتع استان، انسانی است؛ چه به‌صورت سهوی و چه عمدی. نبود امکان هلی‌برن سریع نیروها، زمان طلایی مهار را از بین می‌برد.

وی افزود: عاملان آتش‌سوزی‌ها علاوه بر تحمل حبس، به پرداخت جزای نقدی نیز محکوم می‌شوند.

وی با اشاره به نقاط پرخطر آتش‌سوزی گفت: بیشترین وسعت حریق در شهرستان‌های ایلام، چوار و بدره ثبت شده است. طی ۶ ماه نخست سال ۱۴۰۴، ۵۱ مورد آتش‌سوزی در عرصه‌های طبیعی رخ داده که در مجموع ۱۵۰۰ هکتار جنگل و مرتع استان دچار خسارت شده‌اند.

خان‌محمدیان یکی از عوامل اصلی طولانی شدن روند کنترل حریق را توپوگرافی خشن و صعب‌العبور بودن مناطق جنگلی ایلام دانست و تصریح کرد: در بسیاری از موارد، نیرو‌های اطفا به دلیل سختی مسیر، دیر به کانون حریق می‌رسند و نبود بالگرد مستقر در استان برای هلی‌برن نیروها، زمان طلایی مهار را از بین می‌برد. بالگرد وجود دارد، اما به‌صورت دائم در ایلام مستقر نیست و با درخواست استاندار وارد عملیات می‌شود.

مدیرکل منابع طبیعی به اقدامات پیشگیرانه اشاره کرد و گفت: از اواخر اسفندماه هر سال، بر اساس پیش‌بینی‌های هواشناسی، آتش‌بر‌ها ایجاد و نقاط بحرانی شناسایی می‌شوند. همچنین کلاس‌های آموزشی برای عشایر و دهیاران برگزار شده است.

وی اقدامات اخیر استاندار ایلام را اقدامی مهم و اثرگذار عنوان کرد و افزود: برای نخستین بار در کشور، تمام دهیاران استان از محل اعتبارات دهیاری‌ها به دستگاه دمنده تجهیز شده‌اند که در کاهش زمان واکنش اولیه بسیار مؤثر است.

خان‌محمدیان در پایان گفت: طی رایزنی‌های صورت‌گرفته توسط استاندار ایلام با سازمان بحران، وزارت دفاع، اورژانس و هلال احمر کشور به جهت درخواست استقرار بالگرد، اما همچنان این مهم صورت نگرفته است.

مهار آتش‌سوزی بودجه مستقل می‌خواهد

عبدی، یکی از اعضای باشگاه کوهنوردی همنوردان ایلام گفت: نقش پشتیبان در مهار آتش‌سوزی‌ها بسیار مهم است و به‌موقع رسیدن و به‌موقع گزارش دادن در نجات جنگل‌ها تأثیر لحظه‌ای دارد.

وی افزود: آتش، شلیک به قلب جنگل است و مهار آن بودجه مستقل می‌خواهد. استفاده از شاخ و برگ درختان برای مهار آتش‌سوزی بی‌احترامی به جنگل است.

پیشنهاد این فعال محیط زیست این است که تهیه چند بالگرد آب‌پاش و ایجاد مخزن ثابت ذخیره آب دائم در ایلام کمک کننده است.

ریشه‌یابی اساسی باید صورت پذیرد

بهزاد هواسی‌پور، فعال محیط زیست گفت: روایت نقد مشکلات جنگل‌های ایلام با تجارب آتش‌سوزی در سال‌های اخیر مبنی بر عدم مدیریت کافی و ضعف در مدیریت است.

وی در ادامه گفت: از تیم علمی دانشگاه ایلام انتظار می‌رود در زمینه ریشه‌یابی آتش‌سوزی‌ها مطالبه‌گری بیشتری داشته و این مسئله را با دقت مورد مطالعه و پیگیری قرار دهد.

طبق شواهد موجود، ظاهراً مناطق دارای منابع گاز و نفت باید از سکنه خالی شوند و این موضوع نگران‌کننده است.

دانش مربوط به محیط زیست باید به مهارت تبدیل شود

داریوش همتی، دیگر فعال محیط زیست استان گفت: علم امروز توانایی شناخت مسائل زیست‌محیطی را کسب کرده و تنها باید به مهارت تبدیل شود.

وی با اشاره به اهمیت جنگل‌های زاگرس در تاریخ ایلام گفت: عدم ساماندهی در شناسایی مخربین محیط زیست و در مقابل، عدم شناخت کافی از دوستداران محیط زیست؛ عدم مدیریت شناسایی در میزان برآورد آتش‌سوزی در لحظه وقوع حادثه؛ عدم تشکیل گروه‌های ویژه امدادرسانی و پشتیبانی از مشکلات پیش‌رو می‌باشد.

وی پیشنهاد تشکیل گروه همفکری و هماهنگی دانش و مهارت بین افراد دوستدار طبیعت را بیان نمود.

لزوم ایجاد تیم تخصصی مهار آتش برای زاگرس

محمد حیدری، دبیر هیئت کوهنوردی بنار شهرستان آبدانان گفت: از دهه ۸۰ آفت آتش‌سوزی گریبان جنگل‌های زاگرس را فرا گرفته است. ما در جوار جنگل‌هایی زندگی می‌کنیم که نوک پیکان مبارزه با گرما هستند، در کنار ذخیره‌گاه‌های بزرگ بلوط هستیم، اما متأسفانه کمترین توجه را به جنگل‌ها داریم.

وی در ادامه ابراز کرد: بافت‌های محیط زیستی در معرض ساخت‌وساز غیرمجاز در دل طبیعت، هم از سمت مردم و هم دولت قیچی می‌شوند.

حیدری پیشنهاد تشکیل تیم تخصصی مهار آتش برای زاگرس و تیم مجهز پهبادی آب‌پاش را مطرح کرد.

باید حافظ منابع طبیعی باشیم

محمد کرمی، از دیگر فعالان محیط زیست گفت: ما از طریق گروه کوهنوردی در جریان آتش‌سوزی‌ها قرار می‌گیریم و با حضور در منطقه، در صورت صعب‌العبور نبودن محل آتش‌سوزی، با کمک خودرو‌های منابع طبیعی جهت اطفا حریق اقدام می‌کنیم و در غیر این صورت باید مسیر را پیاده طی کنیم.

وی با اشاره به حضور و تجربه‌اش در آخرین آتش‌سوزی که ۲۰ روز پیش در منطقه بان‌سرو رخ داده بود، گفت: بعد از طی مسیری با خودرو‌های منابع طبیعی و حدود نیم ساعت نیز پیاده‌روی، آتش را مهار کردیم و تا ساعت پنج صبح در محل آتش‌سوزی ماندیم تا آثار باقی‌مانده از آتش‌سوزی کامل از بین رود.

وی ابزار جهت خاموش کردن آتش را بیل و دمنده عنوان کرد و گفت: ما باید همه حافظ منابع طبیعی باشیم، چراکه طبیعت مادر همه‌ی ما است و ما وارثان جنگل‌های بلوط هستیم.

اهمیت منابع طبیعی بر کسی پوشیده نیست و به‌عنوان میراث گران‌بها و بستر حیات باید به بهترین نحو از آن استفاده شود. وجود آفات، انواع بیماری‌ها و پدیده آتش‌سوزی باعث خساراتی به این منابع خدادادی گردیده است؛ و در نهایت، جنگ آتش و زمین جنگی نابرابر است.