به گزارش گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری دانشجو، چند روز گذشته آماری تکان دهنده در مورد صنعت زیبایی در ایران منتشر شد که شاید بتوان آن را صدای بلند زنگ هشدار برای این پدیده روزافزون جامعه دانست.
این واردات، که بخشی از افزایش کلی واردات کشور از ۴۵ میلیارد دلار در سال ۱۳۹۶ به بیش از ۷۳ میلیارد دلار در سال جاری است، نمادی از گرایش فزاینده جامعه به مصرف‌گرایی زیبایی‌محور شده و نگرانی‌های کارشناسان فرهنگی و اجتماعی را برانگیخته است.
زمینه فرهنگی افراط در زیبایی ایران به عنوان یکی از پرمصرف‌ترین کشور‌های جهان در حوزه لوازم آرایشی و جراحی‌های زیبایی شناخته می‌شود، جایی که سن استفاده از مواد آرایشی به سنین نوجوانی کاهش یافته و آرایش افراطی به بخشی از هویت روزمره برخی تبدیل شده است.
کارشناسان معتقدند که این پدیده ریشه در عوامل فرهنگی مختلفی دارد؛ از جمله تأثیر رسانه‌های جهانی و شبکه‌های اجتماعی که استاندارد‌های زیبایی غربی را ترویج می‌کنند و باعث ایجاد وسواس نسبت به ظاهر می‌شوند. در جامعه‌ای که زیبایی و جوانی به صورت افراطی ستایش می‌شود، زنان و مردان جوان تحت فشار اجتماعی قرار می‌گیرند تا با تزریق ژل، بوتاکس و سایر روش‌های زیبایی، خود را با الگو‌های ایده‌آل تطبیق دهند.
افراط در صنعت زیبایی و نگرانی نهاد‌های فرهنگی!
این افراط فرهنگی نه تنها باور‌های سنتی ایرانی را کمرنگ کرده، بلکه به مصرف‌گرایی بی‌رویه دامن زده است. بر اساس گزارش‌ها، مصرف لوازم آرایشی در ایران به حدی بالاست که نگرانی‌های نهاد‌های فرهنگی را در پی داشته و به عنوان نمادی از دوری از ارزش‌های اصیل جامعه تلقی می‌شود.
نویسندگان کتاب‌هایی مانند «زیر پوست زیبایی» تأکید می‌کنند که تبلیغات لوکس صنعت زیبایی، تنوع‌طلبی افراطی را تشویق کرده و مردم را به سمت مصرف مداوم سوق می‌دهد، که این امر ریشه در تغییرات فرهنگی پس از جهانی‌سازی دارد.
افراط در صنعت زیبایی و تأثیر آن بر سبک زندگی
تأثیر بر سبک زندگی مردم افراط در صنعت زیبایی مستقیماً سبک زندگی ایرانیان را دگرگون کرده است. از یک سو، هزینه‌های هنگفت این صنعت – از واردات ژل‌های تزریقی تا جراحی‌های زیبایی – بار مالی سنگینی بر خانواده‌ها تحمیل می‌کند و به جای سرمایه‌گذاری در آموزش یا سلامت، منابع را به سمت ظاهرگرایی هدایت می‌نماید.
از سوی دیگر، این گرایش به کاهش اعتماد به نفس طبیعی منجر شده و سلامت روانی افراد را تهدید می‌کند؛ جایی که افراد برای دستیابی به زیبایی ایده‌آل، ریسک‌های سلامتی مانند عوارض تزریق‌های غیراستاندارد را می‌پذیرند. در سطح اجتماعی، سبک زندگی مصرفی زیبایی‌محور روابط را تغییر داده است. نوجوانان با کاهش سن آرایش، از باور‌های فرهنگی سنتی فاصله می‌گیرند و به سمت الگو‌های غربی گرایش پیدا می‌کنند، که این امر به کمرنگ شدن هویت فرهنگی منجر می‌شود.
کارشناسان هشدار می‌دهند که این پدیده می‌تواند به افزایش افسردگی، اضطراب و حتی اختلالات خوردن در میان جوانان بیانجامد، در حالی که جامعه را به سمت یک فرهنگ سطحی و ظاهرگرا سوق می‌دهد.
چشم‌انداز و پیشنهادهابا توجه به واردات گسترده اقلام زیبایی مانند ۴۵ تن ژل تزریقی و ۲۵ تن کامپوزیت دندانپزشکی، نیاز به سیاست‌گذاری‌های فرهنگی برای ترویج زیبایی طبیعی و کاهش مصرف‌گرایی احساس می‌شود.
نهاد‌های فرهنگی می‌توانند با کمپین‌های آموزشی، رسانه‌ها را به سمت تبلیغ ارزش‌های اصیل هدایت کنند تا سبک زندگی مردم از افراط زیبایی به تعادل فرهنگی بازگردد. در نهایت، این واردات نه تنها یک آمار اقتصادی، بلکه آینه‌ای از چالش‌های فرهنگی جامعه ایران است که نیازمند توجه فوری است.