به گزارش خبرگزاری آنا، درحالی‌که از چند هفته پیش تلاش‌های ترکیه و قطر برای کاهش تنش‌های مرزی و بازگشت گفت‌و‌گو میان طالبان و پاکستان شدت گرفته بود، نشست استانبول که با امید به ترمیم روابط دو کشور برگزار شد، به صحنه‌ای از اتهامات متقابل و مواضع سخت‌گیرانه تبدیل شد. این مذاکرات که روز‌های ۶ و ۷ نوامبر در فضایی محرمانه، اما پرتنش انجام گرفت، بار دیگر نشان داد که شکاف امنیتی میان دو همسایه نه‌تنها پر نشده، بلکه عمیق‌تر شده است.

ذبیح‌الله مجاهد، سخنگوی طالبان، در بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد هیئت اعزامی افغانستان به دستور مستقیم رهبری طالبان و با نیت خیر در مذاکرات استانبول شرکت کرده بود. او گفت انتظار می‌رفت طرف پاکستانی با روحیه‌ای مسئولانه و نیت سازنده برای حل اساسی مشکلات وارد گفت‌و‌گو شود، اما در جریان مذاکرات، هیئت پاکستانی تلاش کرد تمام مسئولیت‌های امنیتی خود را به دوش افغانستان بیندازد و هیچ تعهدی در قبال امنیت مشترک یا حتی امنیت داخلی خود نپذیرفت.

مجاهد افزود رفتار غیرمسئولانه اسلام‌آباد و بی‌میلی آن به پذیرش واقعیت‌های میدانی، موجب شد مذاکرات با وجود حضور میانجی‌گران ترک و قطری، بدون نتیجه پایان یابد. او تأکید کرد که امارت اسلامی بر موضع اصولی خود پایبند است و اجازه نخواهد داد از خاک افغانستان علیه هیچ کشور دیگری استفاده شود، همان‌گونه که هیچ طرفی مجاز نیست از خاک خود برای تهدید استقلال و امنیت افغانستان بهره گیرد.

سخنگوی طالبان در پایان، ملت پاکستان را برادران مسلمان مردم افغانستان خواند و گفت امارت اسلامی در چارچوب مسئولیت‌های شرعی و ملی خود برای برقراری صلح تلاش خواهد کرد، اما در برابر هرگونه تجاوز از مردم و خاک کشور دفاع قاطعانه می‌کند.

اسلام‌آباد: طالبان بدون برنامه آمدند؛ بی‌اعتمادی بیشتر شد

در سوی مقابل، خواجه آصف، وزیر دفاع پاکستان، با ادبیاتی تندتر از همیشه گفت گفت‌و‌گو‌های استانبول «با پایانی نامعلوم» متوقف شده است. او مدعی شد هیئت طالبان بدون هیچ برنامه‌ای مشخص وارد مذاکرات شد و حاضر به امضای توافق‌نامه کتبی نبود. به گفته وی، طالبان تنها توافق شفاهی را می‌پذیرفتند، در حالی که چنین روشی در روابط میان دولت‌ها پذیرفتنی نیست.

آصف افزود: بازگشت ما بدون نتیجه، بی‌اعتمادی نسبت به افغانستان را افزایش می‌دهد. اگر خدای نکرده از خاک افغانستان علیه ما حمله‌ای صورت گیرد، پاسخ پاکستان بسته به شدت شرایط، قاطع و فوری خواهد بود.

این موضع تند، در فضای پس از نشست، به سرعت واکنش مقامات طالبان را در پی داشت.

 پاسخ تند کابل؛ فریب تسلیحات خود را نخورید

نورالله نوری، وزیر امور مرزی طالبان، در واکنش به اظهارات خواجه آصف گفت: اسلام‌آباد نباید فریب تسلیحات پیشرفته خود را بخورد و صبر ملت افغانستان را بیازماید.

وی در پاسخ مستقیم به تهدید وزیر دفاع پاکستان افزود: آیا باور داری پیرمردان و جوانانت پشت سرت برای جنگ خواهند آمد؟ ملت افغانستان شجاع است و تهدید‌های شما هیچ تأثیری بر اراده آنان ندارد.

این اظهارات نوری را بسیاری از ناظران به‌عنوان پاسخ مستقیم به سیاست «فشار نظامی» اسلام‌آباد علیه طالبان تفسیر کرده‌اند؛ سیاستی که در ماه‌های اخیر با افزایش حملات هوایی در امتداد مرز‌های شرقی افغانستان همراه بوده است.

پاکستان: مسؤولیت مقابله با تروریسم بر دوش طالبان است

عطاءالله تارر، وزیر اطلاع‌رسانی پاکستان، نیز در ادامه این تنش‌ها، بار دیگر طالبان را به عدم اجرای تعهدات ضدتروریسم متهم کرد. او گفت اسلام‌آباد از میانجی‌گری ترکیه و قطر قدردانی می‌کند، اما مسؤولیت اصلی کنترل گروه‌های تروریستی در مرز‌ها برعهده حکومت افغانستان است.

تارر در ادامه افزود: پاکستان هیچ سوءنیتی نسبت به مردم افغانستان ندارد، اما اقدامات طالبان که به منافع مردم افغانستان یا کشور‌های همسایه آسیب برساند، هرگز قابل‌پذیرش نیست. اسلام‌آباد برای حفظ امنیت شهروندان و حاکمیت ملی خود از تمام گزینه‌های لازم استفاده خواهد کرد.

به گزارش آنا، شکست گفت‌و‌گو‌های استانبول، درواقع نشانه‌ای از سردی عمیق در روابط دو کشوری است که هر دو از دهه‌ها پیش درگیر پیچیده‌ترین تعاملات امنیتی منطقه‌ای بوده‌اند. طالبان خود را وارث مشروع استقلال افغانستان می‌داند و از پذیرش هرگونه نظارت خارجی بر خاکش سر باز می‌زند، در حالی‌که پاکستان با افزایش حملات گروه تحریک طالبان پاکستان (TTP) در مرز‌های خیبر پختونخوا، کابل را به پناه دادن به شورشیان متهم می‌کند.

میانجی‌گری ترکیه و قطر نیز نتوانست از شدت بی‌اعتمادی دو طرف بکاهد. طالبان، در تلاش برای تثبیت حاکمیت خود، نمی‌خواهد در برابر فشار‌های خارجی، حتی از سوی کشور‌های مسلمان، کوتاه بیاید؛ در مقابل، پاکستان به‌دلیل فشار‌های داخلی و ضعف اقتصادی، نمی‌تواند پذیرای تنش نظامی جدیدی باشد، اما ناچار است برای حفظ اقتدار داخلی، مواضع سخت‌گیرانه‌تری اتخاذ کند.

به نظر می‌رسد گفت‌و‌گو‌های استانبول نه نقطه پایان، که آغاز مرحله‌ای جدید از رویارویی دیپلماتیک کابل و اسلام‌آباد باشد؛ رویارویی‌ای که اگر در سطح سیاسی مهار نشود، می‌تواند به بازگشت سایه جنگ نیابتی در امتداد مرز‌های دو کشور بینجامد.