خبرگزاری بین المللی اهل بیت(ع)_ابنا: جمع بین دل پر از غم و درد امیرالمومنین (ع) و اراده و همت والای او، در سبک زندگی فاطمی، نمادی عمیق از پایداری در مسیر حق و تکلیف است. این جمع اضداد، نه تنها نشان‌دهنده ابعاد انسانی و متعالی شخصیت حضرت علی (ع) است، بلکه بیانگر این واقعیت است که غم و درد ناشی از فقدان‌ها و مصائب، هرگز نمی‌تواند سد راه اراده آهنین و همت بلند اولیای الهی در انجام رسالتشان باشد. سبک زندگی فاطمی، بستری است که این ویژگی‌ها در آن به وضوح تجلی یافته است.
دلیل جمع بین غم و اراده در سبک زندگی فاطمی:
۱. عمق غم و درد امیرالمومنین (ع):
هیچ کس به اندازه امیرالمومنین (ع) از عمق فاجعه رحلت پیامبر (ص) و مظلومیت حضرت زهرا (س) آگاه نبود. او شاهد از دست دادن بهترین دوست، برادر و رهبرش بود. غم فقدان همسر عزیزش، فاطمه (س)، که خود تداوم دهنده راه پیامبر بود، بر قلب ایشان سنگینی می‌کرد. روایات بسیاری، به حزن و اندوه فراوان امیرالمومنین علی (ع) در این دوران اشاره دارند. برای مثال، نقل شده است که ایشان کنار قبر حضرت زهرا (س) فرمودند: "اما حُزنی فَسَرمَد، و لَیلی فَمُسَهَّد" (اما اندوهم همیشگی است و شبم به بیداری می‌گذرد). این جملات نشان از غم عمیق و دائمی ایشان دارد.
۲. منشأ اراده و همت والا:
اراده و همت والای امیرالمومنین (ع) نه از سر بی‌تفاوتی نسبت به غم‌ها، بلکه از منبع ایمان راسخ، معرفت عمیق به خداوند و رسالت الهی سرچشمه می‌گرفت. ایشان می‌دانستند که تکلیف الهی، فراتر از احساسات شخصی است. هدفشان حفظ اسلام، پاسداری از پیام پیامبر (ص) و تربیت نسل‌های آینده بود. این اهداف متعالی، به ایشان نیروی بی‌کرانی برای تحمل مصائب و ادامه مسیر می‌بخشید.
خداوند در قرآن می فرماید: ﴿وَلَنَبْلُوَنَّکُم بِشَیْءٍ مِّنَ الْخَوْفِ وَالْجُوعِ وَنَقْصٍ مِّنَ الْأَمْوَالِ وَالْأَنفُسِ وَالثَّمَرَاتِ ۗ وَبَشِّرِ الصَّابِرِینَ﴾ (1)
"و قطعاً شما را با چیزی از ترس و گرسنگی و کاهشی در اموال و جان‌ها و محصولات آزمایش می‌کنیم؛ و به شکیبایان بشارت ده."
امیرالمومنین (ع) در اوج مصائب، مصداق بارز این آیه بودند. ایشان با صبر و توکل بر خداوند، این آزمایشات الهی را تحمل کردند و هرگز تسلیم ناامیدی نشدند. غم‌ها، ایمان ایشان را خدشه‌دار نکرد، بلکه اراده‌شان را برای انجام وظیفه محکم‌تر ساخت.
۳. تجلی در سبک زندگی فاطمی:
سبک زندگی فاطمی، در واقع دوران پس از رحلت پیامبر (ص) و دوران حیات کوتاه اما پربار حضرت زهرا (س) است. در این برهه حساس و دردناک، شاهد اوج این جمع اضداد در زندگی امیرالمومنین (ع) هستیم:
صبر در عین مظلومیت: امام علی (ع) با وجود تمام غم و اندوهی که از رحلت پیامبر (ص) و مظلومیت حضرت زهرا (س) بر دل داشتند، بنا بر وصیت پیامبر (ص) و مصلحت اسلام، ۲۵ سال سکوت کردند. این سکوت، نه از سر ضعف، بلکه از سر اراده‌ای پولادین برای حفظ اصل اسلام و جلوگیری از تفرقه بود. حضرت زهرا (س) نیز با دفاع جانانه خود از ولایت، این صبر و مصلحت‌اندیشی را تکمیل کردند.
پرهیز از تفرقه و حفظ وحدت:
﴿وَاعْتَصِمُوا بِحَبْلِ اللَّهِ جَمِیعًا وَلَا تَفَرَّقُوا﴾ (2)
"و همگی به ریسمان خدا چنگ زنید و پراکنده نشوید."
سکوت و صبر امیرالمومنین (ع) در آن شرایط بحرانی، بر اساس همین اصل قرآنی بود. ایشان برای جلوگیری از تفرقه و حفظ وحدت نوپای جامعه اسلامی، حتی اگر به قیمت مظلومیت و تحمل درد فراوان باشد، آن را برگزیدند. این نشان‌دهنده اراده و همت والای ایشان در تقدیم مصلحت امت بر احساسات شخصی بود.
خدمت‌گزاری به خانواده و جامعه در اوج غم: با وجود غم عمیقی که در قلب امیرالمومنین (ع) بود، ایشان از مسئولیت‌های خود نسبت به خانواده و جامعه غافل نشدند. همدم و همراه حضرت زهرا (س) در دوران بیماری و پس از رحلت پیامبر (ص) بودند. امور مربوط به دفن و کفن حضرت زهرا (س) را با نهایت دقت و عشق انجام دادند. همچنین، به تربیت فرزندانشان و انجام وظایف دینی و اجتماعی خود ادامه دادند. این نشان می‌دهد که غم، ایشان را از حرکت و تلاش بازنداشت.
حفاظت از مکتب و ارزش‌ها: در دوران پس از رحلت پیامبر (ص)، انحرافات زیادی در جامعه اسلامی پدید آمد. امیرالمومنین (ع) با تمام غم‌هایشان، از طریق تربیت شاگردان، تبیین معارف الهی و حفظ اصالت مکتب، از ارزش‌های اسلامی پاسداری کردند. حضرت زهرا (س) نیز با خطبه‌ها و روشنگری‌های خود، در این امر یاری‌گر همسرشان بودند و "قیام به پاکی‌ها" را به معنای واقعی کلمه محقق ساختند.
امر به معروف و نهی از منکر:
﴿وَلْتَکُن مِّنکُمْ أُمَّةٌ یَدْعُونَ إِلَی الْخَیْرِ وَیَأْمُرُونَ بِالْمَعْرُوفِ وَیَنْهَوْنَ عَنِ الْمُنکَرِ ۚ وَأُولَٰئِکَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ﴾(3)
"و باید از میان شما، گروهی باشند که به نیکی دعوت کنند و امر به معروف و نهی از منکر کنند؛ و آنها همان رستگارانند."
امیرالمومنین (ع) و حضرت زهرا (س) در اوج غم و محنت، هرگز از وظیفه امر به معروف و نهی از منکر غافل نشدند. سخنان و مواضع شجاعانه آنها در برابر انحرافات، مصداق این آیه و نشان‌دهنده اراده والای ایشان در حفظ اصول دین بود.
مرکز امید برای شیعیان: با وجود دل پر از درد، امیرالمومنین (ع) هرگز به یاس و ناامیدی روی نیاوردند. ایشان همچنان مرکز امید و پناهگاه شیعیان و حق‌جویان بودند. اراده قوی ایشان، الهام‌بخش بسیاری از یاران بود که در مسیر حق و عدالت استوار بمانند.
جمع بین دل پر از غم و درد امیرالمومنین (ع) و اراده و همت والای ایشان در سبک زندگی فاطمی، الگویی بی‌نظیر از مدیریت مصائب و پایداری در مسیر تکلیف الهی ارائه می‌دهد. این ویژگی‌ها، نشان‌دهنده این است که غم و درد، اگرچه سنگین و واقعی است، اما نباید مانع از انجام رسالت‌های بزرگ شود. بلکه می‌تواند به انگیزه‌ای برای تلاش بیشتر در راه حق تبدیل شود. حضرت علی (ع) با اتکا به ایمان و معرفت عمیق خود، این جمع اضداد را در عالی‌ترین شکل ممکن به نمایش گذاشتند و این سیره، درس بزرگی برای همه انسان‌ها در مواجهه با چالش‌ها و سختی‌های زندگی است.
پی نوشت:
1.سوره بقره/ آیه ۱۵۵
2.سوره آل‌عمران/ آیه ۱۰۳
3. سوره آل‌عمران/ آیه ۱۰۴
بانو ف. دلداری( پژوهشگر، مشاور خانواده، فعال رسانه و فضای مجازی)