با این حال کشور ما نیز باید در مسیر تثبیت جایگاه خود در حوزه هوش مصنوعی گام‌های بلند و پرشتابی بردارد اما همچنان درگیر بروکراسی‌ای شده که روند آن را کُند کرده است. 
   
ایران جزو ۱۰ کشور برتر هوش مصنوعی باشد
رهبر معظم انقلاب اسلامی بهمن‌ماه سال 1397 در دیدار مسئولان و محققان ستاد توسعه علوم و فناوری‌های شناختی، گفتند: «در زمینه‌ هوش مصنوعی در دنیا مثلا ما چهاردهم هستیم. اگر چنانچه یک‌ذرّه غفلت کنیم و خواب‌مان ببرد، به‌سرعت سقوط خواهیم کرد و 50 ‌سال دیگر پنجاهم و صدم خواهیم شد. یعنی دنیا از ما جلو می‌افتد و می‌رود.... این‌که بنده این‌‌همه روی مساله علم تکیه می‌کنم، به‌خاطر این است.»
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، همچنین در دیدار نخبگان جوان و استعدادهای برتر علمی در روز 26آبان سال 1400، از «هوش مصنوعی» به‌عنوان یک مساله مهم و آینده‌ساز نام بردند و تاکید کردند: این مساله در اداره آینده دنیا نقش دارد و باید به‌گونه‌ای عمل کنیم که ایران جزو ۱۰ کشور برتر هوش مصنوعی در دنیا قرار بگیرد. 
رهبر معظم انقلاب اسلامی همچنین در شهریور سال گذشته و در نخستین دیدار رئیس‌جمهور و اعضای دولت چهاردهم، بار دیگر مساله مهم هوش مصنوعی و شتاب عجیب و حیرت‌آور این فناوری در دنیا را مورد توجه قرار دادند و گفتند: اکنون دستگاه‌های نظامی و غیرنظامی ما در حال بهره‌برداری از این فناوری هستند اما این استفاده نباید ما را فریب دهد، زیرا صرف بهره‌برداری امتیاز نیست بلکه باید بر لایه‌های عمیق و متنوع این فناوری مسلط شد. 
حضرت آیت‌الله خامنه‌ای مهر‌ماه سال 1403 نیز در دیدار نخبگان علمی، نفرات برتر المپیادها و آزمون‌ ورودی دانشگاه‌ها، تاکید کردند: پس از انقلاب به توانایی‌های گوناگون نخبگان توجه شد اما این توجه باید با وارد‌کردن بیشتر آنها به میدان در بخش‌های مختلف از جمله آب، نفت، گاز، انرژی هسته‌ای، نانو و دانش‌های جدید مانند هوش مصنوعی مضاعف شود که این کار هم جزو وظایف معاونت علمی رئیس‌جمهور است و اساسا تشکیل بنیاد نخبگان با هدف شناسایی نخبگان و استفاده از آنها برای انجام کارهای مهم بود. 
   
سازمانی که بدون اساسنامه تشکیل شد!
پس از تاکیدات رهبر انقلاب اسلامی، ماده واحده «نهایی‌سازی و تصویب سند ملی هوش مصنوعی جمهوری اسلامی ایران» در جلسه 16 آبان 1402 شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید که براساس آن می‌بایست «سند ملی هوش مصنوعی جمهوری اسلامی ایران» تدوین و برای تصویب به این شورا ارائه شود. پس از 7 ماه از این مصوبه، «سند ملی هوش مصنوعی جمهوری اسلامی ایران» 29 خرداد 1403 توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب نهایی رسید. طبق این سند، «تشکیل شورای ملی راهبری و تاسیس سازمان ملی هوش مصنوعی» مصوبه شده بود. 
تشکیل شورای ملی راهبری و تاسیس سازمان ملی هوش مصنوعی 12 تیر سال گذشته ابلاغ شد و پس از آن دولت سیزدهم، ۱۹ تیر این سال سازمان ملی هوش مصنوعی را به‌دنبال تصویب سند ملی هوش مصنوعی با حضور محمد مخبر، سرپرست ریاست‌جمهوری و به‌صورت مستقل زیر نظر رئیس‌جمهور افتتاح کرد و نخستین جلسه شورای ملی راهبری هوش مصنوعی برگزار شد. این سازمان ماموریت داشت سیاست‌گذاری، تنظیم‌گری و هم‌افزایی میان دولت، دانشگاه و بخش خصوصی را هدایت کند. 
البته برای این سازمان اساسنامه قانونی تدوین نشده بود و در دولت چهاردهم مقرر شد تا زمان تصویب اساسنامه، امورات این سازمان ذیل معاون اول رئیس‌جمهور و به دبیری معاون علمی ریاست‌جمهور واگذار شده و اعلام شد تمام تکالیف هوش مصنوعی همچون گذشته توسط معاون علمی ریاست جمهوری پیگیری خواهد شد. 
   
سازمان ملی هوش مصنوعی تعطیل شد
در حالی که همه منتظر تصویب اساسنامه سازمان ملی هوش مصنوعی بودند، اعلام شده که دولت چهاردهم با تشکیل سازمان هوش مصنوعی مخالف است و به همین دلیل دولت تصمیم گرفته این سازمان را منحل کند و فعالیت‌های آن در قالب تنها یک ستاد ویژه هوش مصنوعی در معاونت علمی ادامه یابد. 
دی 1403 شنیده‌هایی مطرح شد که رئیس‌جمهور در جلسه دولت، تاکید کرده ایجاد سازمانی مستقل برای اداره هوش مصنوعی قابل قبول نیست و به وزیر ارتباطات ماموریت داده تا رویکرد هوش مصنوعی کشور با استفاده از تجربیات بین‌المللی تدوین شود. دولت چهاردهم در ۲۴ اردیبهشت ۱۴۰۴ تصویب کرد که تشکیل سازمان مستقل متوقف و امور هوش مصنوعی به ستادی ذیل ریاست‌جمهوری واگذار شود. 
   
طرح مجلس برای تشکیل سازمان ملی هوش مصنوعی
پس از انحلال سازمان هوش مصنوعی توسط دولت، نمایندگان مجلس شورای اسلامی طرح ملی هوش مصنوعی را با هدف ایجاد زیرساخت حکمرانی، نهادسازی تخصصی، تامین مالی پایدار و تدوین سیاست‌های کلان این حوزه به صحن علنی بردند که کلیات آن تصویب شد. نمایندگان مجلس 4 آبان سال جاری و در ادامه بررسی جزئیات طرح ملی هوش مصنوعی، مواد ۳ و ۴ این طرح را به تصویب رساندند که براساس آن، قرار است «سازمان ملی هوش مصنوعی» به‌عنوان نهادی مستقل و زیر نظر رئیس‌جمهور تشکیل شود تا وظیفه ساماندهی، توسعه و سیاست‌گذاری در زیست‌بوم هوش مصنوعی کشور را بر‌عهده بگیرد. 
   
علت مخالفت دولت چیست؟
رضا محمودی لموکی، معاون امور مجلس معاونت علمی ریاست جمهوری با اشاره به تصویب طرح تشکیل «سازمان ملی هوش مصنوعی» در مجلس گفت: دولت از هر تصمیمی که به زیست‌بوم فناوری کشور کمک کند، استقبال می‌کند اما از نظر ما «ستاد توسعه هوش مصنوعی» به‌عنوان ساختاری قانونی، کارآمد و هم‌راستا با سیاست چابک‌سازی دولت، گزینه بهتری نسبت به ایجاد سازمان جدید است. 
او افزود: در بند «ت» ماده ۹۹ برنامه هفتم توسعه، معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری به‌عنوان متولی اصلی حوزه‌های فناورانه از جمله «هوش مصنوعی» تعیین شده‌. از این رو دولت با ایجاد سازمان جدیدی تحت عنوان «سازمان ملی هوش مصنوعی» مخالف است. 
معاون امور مجلس رئیس‌جمهور گفت: ستاد هوش مصنوعی یک ستاد با مصوبه قانونی است به گونه‌ای که ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۴، هیأت وزیران سند «ستاد توسعه فناوری کاربرد هوش مصنوعی» را در دولت تصویب کرد، ضمن آن‌که در چارچوب برنامه هفتم، کار این حوزه به معاونت علمی واگذار شده است‌؛ بنابراین از نظر قانونی، متولی هوش مصنوعی در کشور مشخص است و نیازی به ایجاد ساختار جدید نیست. 
حالا ابهام در ساختار حکمرانی هوش مصنوعی به موضوعی داغ میان دولت و مجلس تبدیل شده‌؛ موضوعی که به گفته کارشناسان می‌تواند مسیر توسعه فناوری را در کشور سال‌ها عقب بیندازد و در چنین شرایطی ایران به‌جای نقش‌آفرینی در مسیر رهبری فناوری، در حال تبدیل شدن به تماشاگر بوده و اگر این روند ادامه یابد، در پنج سال آینده وابستگی به فناوری خارجی اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.