در سال‌های اخیر استفاده‌ی کودکان از شبکه‌های اجتماعی مخصوصاً اینستاگرام به طرز نگران‌کننده‌ای افزایش یافته است. کودکانی که هنوز دنیای واقعی را کامل نشناخته‌اند، ناگهان وارد فضایی می‌شوند که پر از تصاویر غیرواقعی، الگو‌های غلط و مقایسه‌های مخرب است.
زینب حاج‌کاظمی، روانشناس و استاد دانشگاه آزاد، در گفتوگو با خبرنگار آنا با ابراز نگرانی از استفاده روزافزون کودکان از شبکه‌های اجتماعی، به‌ویژه اینستاگرام، گفت: متأسفانه در سال‌های اخیر شاهد افزایش نگران‌کننده استفاده کودکان حتی از سنین پایین مانند ۵ یا ۶ سالگی از این فضا‌ها هستیم. اینستاگرام به‌گونه‌ای طراحی شده که بیشتر مناسب بزرگسالان است و طبقه‌بندی محتوای آن برای کودکان در نظر گرفته نشده، بنابراین می‌تواند اثرات مخربی داشته باشد.
نور آبی موبایل خواب کودک را نابود می‌کند
وی با اشاره به تأثیرات منفی این فضا بر خواب کودکان افزود: نور آبی صفحات موبایل و تلویزیون‌های هوشمند می‌تواند ریتم طبیعی خواب کودک را مختل کند، به‌ویژه زمانی که کودک قبل از خواب به این صفحات نگاه می‌کند. محتوای تنش‌زا در اینستاگرام می‌تواند باعث برانگیختگی ذهنی کودک شود و هم کیفیت خواب را کاهش دهد و هم باعث تأخیر در شروع خواب شود. این مسئله در نهایت منجر به بی‌تمرکزی، کسالت روزانه و اختلال در رشد جسمی و روانی کودک خواهد شد.
این روانشناس با تأکید بر نقش الگوبرداری نادرست کودکان از فضای مجازی تصریح کرد: در اینستاگرام، الگویی از بی‌احترامی به بزرگ‌تر‌ها و جست‌وجوی لذت‌های آنی و زودگذر تبلیغ می‌شود. این موارد تاب‌آوری را در کودکان کاهش داده و فرصت آموزش صحیح در سنین طلایی (۶ تا ۱۲ سال) را از بین می‌برد.
حاج‌کاظمی ادامه داد: یکی از آسیب‌های جدی این فضا، تشدید مقایسه‌گری در کودکان است. آنها خود را با دیگران مقایسه می‌کنند، احساس بی‌کفایتی می‌کنند و این مسئله می‌تواند منجر به کاهش عزت نفس، تحریک‌پذیری بالا، خشم، اضطراب و پرخاشگری شود. وقتی کودک احساس کند کافی نیست، عزت نفسش شکل سالمی نخواهد گرفت و این به سلامت روان او آسیب جدی می‌زند.
وی درباره راهکار‌های مقابله با این آسیب‌ها گفت: سنین زیر ۱۶ سال به هیچ‌وجه برای حضور در اینستاگرام مناسب نیست. حتی بعد از ۱۶ سالگی هم استفاده از این فضا باید با نظارت والدین باشد. والدین باید از ابزار‌های کنترل استفاده کنند تا از محتوای دیده‌شده و زمان استفاده کودک از گوشی مطلع باشند.
این استاد دانشگاه تأکید کرد: محدود کردن زمان و مکان استفاده از گوشی، تعیین ساعت مشخص در روز یا اجازه استفاده فقط در منزل، از جمله اقداماتی است که می‌تواند مؤثر باشد. همچنین، والدین باید جایگزین‌های جذاب مثل کلاس‌های ورزشی، هنری یا فعالیت‌های جمعی را برای فرزندان فراهم کنند تا کودک از روی بی‌حوصلگی به گوشی پناه نبرد.
حاج‌کاظمی خاطرنشان کرد: قطع ناگهانی استفاده کودک از اینستاگرام یا گوشی کاملاً اشتباه است. ابتدا باید زمان استفاده را کاهش دهیم و به‌تدریج فضا‌های جایگزین ایجاد کنیم. همراهی والدین در این مسیر ضروری است. اگر کودک رفتاری مثبت داشت و به جای گوشی وقتش را با خانواده گذراند، باید آن رفتار تقویت شود.
وی در پایان گفت: واقعی‌ترین و اثرگذارترین الگوی کودک، والدین هستند. اگر پدر و مادر خودشان مدام با گوشی مشغول باشند، نمی‌توانند انتظار داشته باشند که فرزندشان از آن فاصله بگیرد. ما باید با رفتار خودمان، الگوی مناسبی برای کودکان باشیم.
انتهای پیام/