به گزارش سرویس ترجمه و بینالملل جماران، در اوایل این هفته، امیدها برای پایان قریبالوقوع جنگ غزه به بالاترین سطح در ماههای اخیر رسید. در حالیکه بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، روز ۷ ژوئیه وارد واشنگتن شد، مذاکرات برای نهاییسازی توافق آتشبس، در فاصلهای ۱۱ هزار کیلومتری، در قطر آغاز شده بود. دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، به خبرنگاران اعلام کرد که در گفتوگو با مهمان خود برای پذیرش توافق، «با قاطعیت» برخورد خواهد کرد.
با این حال، پس از دو دیدار میان نتانیاهو و ترامپ در کاخ سفید، دستیابی به راهحلی برای جنگی که بیش از ۲۱ ماه از آغاز آن میگذرد، همچنان دور از دسترس است. در زمان نگارش این گزارش، اسرائیل و حماس هنوز در تلاش برای توافق بر سر نحوه اداره غزه پس از پایان جنگ هستند؛ جنگی که این منطقه ساحلی را ویران کرده و بیش از ۵۷ هزار کشته برجای گذاشته است.
دو طرف بهصورت کلی با چارچوبی اولیه به توافق رسیدهاند: در جریان یک آتشبس ۶۰ روزه، نیمی از حدود ۵۰ گروگان اسرائیلی که همچنان در غزه نگهداری میشوند ــ که گفته میشود حدود ۲۰ نفر از آنان زنده هستند ــ در ازای آزادی بیش از ۱۰۰۰ زندانی فلسطینی، آزاد خواهند شد. همزمان، مذاکراتی برای دستیابی به یک آتشبس دائم نیز آغاز خواهد شد. با این حال، اختلافنظرها در جزئیات همچنان پابرجاست.
در رأس این اختلافات، اصرار نتانیاهو بر این موضوع قرار دارد که «حماس پس از پایان جنگ، دیگر در غزه حضور نخواهد داشت». حماس بهصورت ضمنی آمادگی خود را برای بررسی تشکیل یک دولت «فنسالار» در غزه اعلام کرده که بهطور رسمی عضوی از آن نخواهد بود. اسرائیل خواستار خلع سلاح کامل حماس و تبعید رهبران باقیمانده آن است. در مقابل، حماس خواهان گشایش بیشتر در ورود کمکهای بشردوستانه به غزه و دریافت تضمینهایی از سوی اسرائیل برای پایان دائمی جنگ است.
پیش از سفر به واشنگتن، بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر اسرائیل، طرحی را به کابینه ارائه کرد که به گفته او با هدف پیشبرد اهداف اسرائیل در نابودی حماس تدوین شده است. بر اساس این طرح، در مرحله نخست، نزدیک به یکسوم جمعیت غزه به منطقهای در جنوب این نوار ــ که پیشتر بهطور گستردهای توسط ارتش اسرائیل ویران شده ــ سوق داده خواهند شد. در این منطقه که محل توزیع غذا در نظر گرفته شده است، ساکنان تحت بازرسی برای کشف سلاح و غربالگری امنیتی از نظر وابستگی احتمالی به حماس قرار خواهند گرفت. در همین حال، ارتش اسرائیل میتواند عملیات جستوجو و نابودی خود را در مناطق تخلیهشده ادامه دهد. این طرح با وجود مخالفت رئیس ستاد کل ارتش اسرائیل و مشاوران حقوقی دولت ــ که آن را ناقض قوانین بینالمللی و مصداق جنایت جنگی میدانند ــ به اتفاق آرا در کابینه تصویب شد.
برخی منابع داخلی دولت معتقدند این طرح با هدف افزایش فشار بر حماس و در عین حال جلب رضایت اعضای تندرو و راستافراطی ائتلاف حاکم که با هرگونه آتشبس مخالفت میکنند، مطرح شده است. صرفنظر از اینکه نتانیاهو واقعاً قصد اجرای این طرح را داشته باشد یا نه، او به تیم مذاکرهکننده اسرائیل در دوحه، پایتخت قطر، دستور داده است در جریان گفتوگوهای مربوط به آتشبس، بر تداوم کنترل اسرائیل بر آن منطقه خاص در طول دوره ۶۰ روزه آتشبس پافشاری کنند. این موضوع به مانعی جدید در مسیر دستیابی به توافق تبدیل شده، چرا که حماس خواستار خروج کامل نیروهای اسرائیلی از سراسر نوار غزه است.
در حالی که گفتوگوها در دوحه ادامه دارد، جنگ در غزه نیز همچنان در جریان است. در روزهای اخیر، دهها نفر از غیرنظامیان فلسطینی در حملات روزانه هوایی اسرائیل یا در حین تلاش برای دریافت غذا از مراکز توزیع کمک ــ که توسط اسرائیل ایجاد و با همکاری مزدوران آمریکایی اداره میشود ــ کشته شدهاند. گزارشها حاکی از آن است که از زمان راهاندازی این مراکز در اواخر ماه مه، دستکم ۵۰۰ نفر در اطراف آنها با شلیک گلوله کشته شدهاند. در پی محاصره شدید، ذخایر سوخت برای راهاندازی معدود بیمارستانهای باقیمانده و تأسیسات آبشیرینکن در حال اتمام است.
حماس اکنون از تاکتیکهای چریکی استفاده میکند و با کمینگذاری، به نیروهای اسرائیلی حمله میکند؛ چنانکه در روز ۷ ژوئیه، با کارگذاری بمبهای کنار جادهای، پنج سرباز اسرائیلی را به هلاکت رساند.
فرماندهان ارتش اسرائیل به مسئولان سیاسی این کشور اعلام کردهاند که عملیات نظامی کنونی در نوار غزه دیگر دستاورد نظامی قابل توجهی ندارد. بسیاری از نیروهای نظامی حاضر در منطقه نیز همین نظر را دارند. یکی از سربازان میگوید: «ما فقط اینجا وقت تلف میکنیم؛ ساختمانهایی را منفجر میکنیم که قبلاً هم ویران شدهاند و تنها سعی میکنیم در دام کمینها نیفتیم.»
با وجود این شرایط، بنیامین نتانیاهو همچنان در برابر درخواستهای دونالد ترامپ برای اعلام رسمی پایان جنگ مقاومت میکند. او تا کنون هیچ برنامه عملی و مشخصی برای «روز بعد از جنگ» در غزه ارائه نداده است. با این حال، هنوز روزنههایی برای خوشبینی نسبت به پایان این دور از درگیریها وجود دارد.
با این حال، حتی در صورت دستیابی به توافق در روزها یا هفتههای آینده، احتمالاً این توافق موقت خواهد بود. برای آنکه آتشبس ۶۰ روزه به پایان واقعی جنگ منتهی شود ــ برخلاف تجربه آتشبس پیشین در اوایل امسال ــ ترامپ باید فشار سیاسی مستمر بر هر دو طرف را حفظ کند. اما رئیسجمهوری که خود را طرفدار صلح میداند، به تمرکز بلندمدت شهرت ندارد.