صاحبخبر - تهران / خبرگزاری صدا و سیما / سیاسی 1394/05/30
گاردین نوشت انگلیس پس از چهار سال سفارتخانه خود را در تهران بازگشایی می کند.
به گزارش مونیتورینگ خبرگزاری صدا و سیما، روزنامه گاردین در تحلیلی به قلم سعید کمالی دهقان نوشت: فیلیپ هاموند نخستین وزیر امور خارجه انگلیس طی 12 سال خواهد بود که به ایران سفر و سفارت خانه انگلیس را در تهران بازگشایی می کند.
قرار است هاموند رسما در روز یکشنبه سفارت خانه انگلیس را در تهران بازگشایی کند. سفارت انگلیس در پی حمله افراد خشمگین به آن در چهار سال پیش تعطیل شد.
سفارت ایران در لندن نیز به عنوان بخشی از تلاش ها برای گرم شدن سریع روابط بین ایران و غرب در پی دست یابی به توافق نامه هسته ای در روز 14 ژوئیه ،همزمان بازگشایی خواهد شد.
سفر وزیر امور خارجه انگلیس به تهران کمی پس از سفر وزرای امور خارجه فرانسه و ایتالیا، معاون صدر اعظم آلمان و مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به تهران صورت می گیرد.
شماری از مقامات تجاری انگلیس و همچنین سایمون گس مدیر بخش سیاسی در وزارت امور خارجه انگلیس، هاموند را در این سفر همراهی خواهند کرد. سایمون گس نماینده انگلیس در مارتن مذاکرات هسته ای بود که در ماه ژوئیه به حصول توافق هسته ای بین ایران و قدرت های جهانی منجر شد.
محل اقامت سفیر انگلیس و برخی از دیگر ساختمان های سفارتخانه در تهران از زمان حمله و غارت آن در نوامبر سال 2011 توسط گروهی از فعالان خشمگین و تندرو مرمت شده اند. اعمال تحریم هایی از سوی انگلیس علیه ایران سبب خشم افراد تندرو و حمله آنها به سفارت انگلیس در تهران شد. این گروه خشمگین شامل نیروهای بسیجی تحت کنترل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بودند. معترضان از دیوار سفارت انگلیس بالا رفتند و پرچم این کشور را به آتش کشیدند و اموال سفارتخانه را به غارت بردند.
در آغاز بازگشایی سفارت انگلیس در تهران، گروه کوچکی از دیپلمات ها به رهبری آجای شارما در آن فعالیت خواهند کرد. شارما از سال 2013 کاردار غیر مقیم سفارت انگلیس بوده است. سفیر جدیدی برای انگلیس در تهران انتخاب شده است اما این خبر هنوز اعلام نشده است. قبل از حمله به سفارت خانه انگلیس در تهران، پارلمان ایران یا همان مجلس به کاهش سطح روابط از سفارت به کاردار رأی داد. احتمالا احیای روابط در سطح سفارت مستلزم تأیید مجلس ایران است. در ابتدا پیش بینی می شد پس از آن که هر یک از این دو کشور دو سال از تعیین کاردار غیر مقیم خبر دادند؛ روابط دیپلماتیک تهران و لندن به زودی از سر گرفته شود اما وجود شماری مشکلات فنی روند پیشرفت ها را در این زمینه با مشکل مواجه کرد. زمانی که دیپلمات های انگلیسی آماده ترک سفارت خانه و محل اقامت خود بودند تجهیزات ارتباطاتی و دیگر تجهیزات الکترونیکی را از بین بردند. انگلیس خواستار استقرار سخت افزارها در سفارت خانه قبل از بازگشایی آن بود اما با محدودیت هایی مواجه شدند زیرا بر اساس قوانین ایران، چمدان های دیپلماتیک نباید بیش از 15 کیلوگرم وزن داشته باشند. علاوه بر این، وزارت کشور انگلیس به منظور صدور مجوز ویزا برای ایرانی ها، تأکید کرده است توافقی دو جانبه امضا شده است که اجازه بازگشت اتباع ایرانی را در انگلیس می دهد که دوره ویزایشان به پایان رسیده است. اما، بر اساس قوانین ایران، پذیرش ایرانی هایی که بر خلاف میل و اراده خود از سوی دولت های خارجی دیپورت شده اند، ممنوع است.
پس از ماه ها تأخیر، و افزایش هشدارها در لندن در این باره که رقبای اروپایی انگلیس در حال پیشی گرفتن از لندن برای ورود به بازارهای ایران -در آستانه برداشته شدن تحریم های اقتصادی اعمال شده بر تهران هستند- درباره هر دو موضوع مشکل زا مصالحه هایی انجام شد. هنوز جزییات مربوط به بازگشت ایرانی هایی که مدت زمان روادیدشان به پایان رسیده، اعلام نشده است.
دست یابی به «برنامه جامع اقدام مشترک» که بر اساس آن ایران محدودیت هایی را بر برنامه هسته ای خود پذیرفت و در عین حال انگلیس و پنج قدرت دیگر با برداشتن تحریم ها موافقت کردند، سبب تقویت عزم لندن برای غلبه بر موانع باقیمانده و به افزایش مذاکرات بین وزارت امور خارجه و وزارت کشور در زمینه چگونگی حل و فصل موضوع روادید منجر شد و زمینه را برای سفر هاموند از تهران فراهم کرد.
آخرین وزیر امور خارجه انگلیس که به تهران سفر کرده بود جک استرو بود. او در سال 2003 به تهران رفت. او در سپتامبر سال 2001 نیز به ایران سفر کرده بود، چند روز پس از آن که حملات یازدهم سپتامبر سبب بروز پیچیدگی های سیاسی در جهان و سبب گشایش محدود در روابط بین ایران و غرب را در مواجه با یک دشمن مشترک یعنی طالبان شد.
این سفر به سبب تاریخ همراه با آشوب دو کشور -که به دوران امپراطوری انگلیس و دست داشتن لندن در کودتای سیا در سال 1953 باز می گشت که سبب سرنگونی دولت محمد مصدق نخست وزیر منتخب ایران شد- برای ایران بسیار حساس و تعیین کننده بود.
پس از نه سال پر آشوب در پی پیروزی انقلاب اسلامی، انگلیس و ایران در سال 1988 روابط کامل دیپلماتیک را از سر گرفتند اما یک سال بعد در نتیجه فتوای آیت الله خمینی (ره) بنیانگذار جمهوری اسلامی علیه سلمان رشدی این روابط قطع شد. در سال 1990 روابط دو کشور تا حدودی از سر گرفته شد و در سال 1999 به سطح سفارت خانه ارتقا یافت. یک دهه بعد، افزایش تنش های بین المللی بر سر برنامه هسته ای ایران بار دیگر بر روابط بین دو کشور سایه افکند. لندن به عنوان بخشی از تلاش های بین المللی برای اعمال فشار بر تهران برای تعلیق غنی سازی، دارایی های ایران را به ارزش تقریبی یک میلیارد پوند مسدود کرد و دو کشور دو دیپلمات را از پایتخت هایشان اخراج کردند. در زمان برگزاری انتخابات ریاست جمهوری سال 2009 در ایران انگلیس به مداخله در امور سیاسی ایران متهم شد.
دو روز قبل از حمله به سفارت انگلیس در تهران، مجلس با اکثریت قاطع به کاهش سطح روابط بین دو کشور -به سبب اعمال تحریمهای انگلیس علیه تهران- رأی داد و و با تصویب لایحه، نمایندگان مجلس شعارهای «مرگ بر انگلیس» سر دادند.
سفر فیلیپ هاموند به تهران نشان بهبود قابل توجه در روابط دو جانبه است زیرا دو طرف روابط به حالت برقراری روابط کامل دیپلماتیک بازگشته اند.
اعضای پارلمان ایران -که محافظه کاران بر آن استیلا دارند- و بسیاری از تندروها به شدت به انگلیس مظنون هستند و نگرانی خود را از بازگشایی سفارت انگلیس در تهران پنهان نکرده اند اما تصمیم برای احیای کامل روابط دیپلماتیک بدون تصویب مجلس اتخاذ نخواهد شد. در بحبوحه حمله به سفارت انگلیس در سال 2011 ، آیت الله علی خامنه ای رهبر معظم انقلاب اعلام کرد انجام چنین حمله ای درست نبوده است. ایشان در آن زمان اعلام کردند: «درباره اشغال اخیر سفارت انگلیس باید بگویم که احساسات جوانان به حق بود اما وارد شدن به (سفارتخانه) اقدام درستی نبود.»
پس از به قدرت رسیدن حسن روحانی در ایران، انگلیس و ایران گام های مهمی در جهت بازگشایی سفارت خانه های یکدیگر برداشتند. دیوید کامرون و روحانی گفتگوی تلفنی تاریخی در توامبر سال 2013 انجام دادند. این نخستین تماس مستقیم بین یک نخست وزیر انگلیس و یک رئیس جمهور ایران طی یک دهه بود.
در نبود سفارتخانه های دو کشور، حدود 400 هزار ایرانی که در انگلیس زندگی می کنند و کمتر از صد تبعه انگلیس که در ایران حضور دارند با مشکلاتی در ارتباط با خدمات کنسولی مواجه شدند از قبیل تمدید گذرنامه یا دسترسی به دیگر خدمات کنسولی.
http://www.theguardian.com/world/2015/aug/20/britain-to-reopen-embassy-in-tehran-after-four-years-iran
∎