به گزارش ایرنا، گنبدکاووس با پیشینه‌ای ۶ هزار ساله، میزبان آثار و بناهای تاریخی برجسته‌ای است که هر یک داستانی از گذشته این سرزمین روایت می‌کنند.
بنای گنبدقابوس، بلندترین گنبد آجری جهان با قدمتی بیش از هزار سال، دیوار دفاعی گرگان (سد اسکندر) به طول ۲۰۰ کیلومتر از دوره ساسانیان، بقایای شهر تاریخی جرجان از دوره‌های سامانیان، آل‌زیار و سلجوقیان، و بیش از ۶۰ تپه تاریخی در شعاع ۱۵ کیلومتری مرکز شهر، تنها بخشی از دلایلی است که مطالبه چندین دهه‌ای مردم شیعه و سنی این منطقه برای احداث موزه را توجیه می‌کند.
زیارتگاه امامزاده یحیی بن زید، نوه امام زین‌العابدین (ع)، با بنایی باشکوه از دوره سلجوقی، همراه با تنوع اقوام و فرهنگ‌ها، آداب و رسوم و پوشاک خاص آن‌ها، از دیگر ظرفیت‌های تاریخی و فرهنگی این منطقه است.
منطقه‌ای که پیش از اسلام به نام‌های «ورکان»، «هیرکان» و «هیرکانیه» شناخته می‌شد، پس از اسلام «جرجان» نام گرفت و از دوره تیموری به بعد به «گنبدقابوس» و از سال ۱۳۱۶ به «گنبدکاووس» شهرت یافت.
کلنگ‌زنی پر سر و صدا، اما بی‌پشتوانه
مطالبه احداث موزه در گنبدکاووس، که بسیاری از اشیای تاریخی کشف‌شده‌اش در موزه‌های دیگر شهرها به نمایش درآمده یا در انبارهای میراث فرهنگی خاک می‌خورد، در تاریخ ۱۰ مرداد ۱۳۹۴ توسط محمد حمیدی، فرماندار وقت رسانه‌ای شد.
وی اعلام کرد که عملیات اجرایی این موزه با حضور معاون اول رئیس‌جمهوری در زمین ۲۰ هزار مترمربعی اهدایی شهرداری در بوستان داریوش آغاز خواهد شد. اگرچه این سفر انجام نشد، اما در دهه فجر همان سال، ساخت پروژه با حضور استاندار و مدیرکل میراث فرهنگی استان با اعتبار پیش‌بینی‌شده ۲۲ میلیارد ریال (که هفت میلیارد آن تخصیص یافته بود) به زمین زده شد.
کلنگ زنی موزه بزرگ مردم شناسی گلستان در دهه فجر ۹۴
با این حال، تنها چند ماه پس از کلنگ‌زنی، در ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۵، رئیس اداره میراث فرهنگی گنبدکاووس از تخصیص نیافتن بودجه اولیه خبر داد و گفت: این بدقولی‌ها اعتراضات مردمی و فعالان فرهنگی را در پی داشته است.
چند ماه بعد، مسوولان اعلام کردند که به دلیل بازنگری در نقشه‌ها و هدف‌گذاری برای ساخت بزرگ‌ترین موزه شمال کشور، عملیات اجرایی به تعویق افتاده است.
وعده‌ها و توقف‌های مکرر
در سال ۱۳۹۶، مطالعات مرحله نخست انجام و انشعابات آب و برق گرفته شد، اما پروژه بار دیگر متوقف شد.
در ۲۲ آبان ۱۳۹۷، جلسه‌ای با حضور مدیرکل موزه‌های سازمان میراث فرهنگی کشور برگزار شد و وعده آغاز عملیات اجرایی با اعتبار ۲۲ میلیارد ریال داده شد. زیربنای موزه از سه هزار و ۵۰۰ به ۶ هزار مترمربع افزایش یافت و قرار شد ۵۰ درصد اعتبار از منابع محلی و مابقی از منابع ملی تأمین شود. با این حال، این وعده‌ها نیز به سرانجام نرسید.
هزینه‌های انجام‌شده و پروژه‌ای در آستانه فراموشی
تاکنون بیش از ۱۱۲ میلیارد و ۶۴۵ میلیون ریال برای مطالعات، خاک‌برداری، فونداسیون و ستون‌های پروژه هزینه شده، اما تخصیص‌نیاتن اعتبار طی سه سال گذشته و حذف ردیف بودجه آن، این پروژه را در ابتدای راه متوقف کرده است. برآورد هزینه تکمیل پروژه در سال ۱۴۰۰ حدود هزار میلیارد ریال بود که با تورم فعلی، این رقم به مراتب بیشتر شده است.
نمایی دیگر از موزه درحال ساخت و رها شده گلستان
مریم آق‌آتابای، رئیس اداره میراث فرهنگی گنبدکاووس، در گفت‌وگو با ایرنا در ۳۰ بهمن ۱۴۰۳ اعلام کرد که توقف کامل عملیات اجرایی به دلیل نبود بودجه، چالش اصلی این پروژه است.
وی از تلاش برای یافتن ساختمانی موقت برای راه‌اندازی موزه‌ای کوچک خبر داد، اما تأکید کرد که تکمیل پروژه اصلی همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد.
گنبدکاووس؛ همچنان در انتظار تحقق یک رویا
شهرستان گنبدکاووس با جمعیتی بیش از ۴۰۰ هزار نفر در شرق استان گلستان، با وجود ظرفیت‌های بی‌نظیر تاریخی و فرهنگی، همچنان منتظر تحقق مطالبه دیرینه خود برای داشتن موزه‌ای درخور است. پروژه‌ای که قرار بود هویت و تاریخ این منطقه را به نمایش بگذارد، اکنون به نمادی از وعده‌های ناتمام و کم‌توجهی مسئولان تبدیل شده است. آیا این گنجینه فرهنگی روزی از زیر گرد فراموشی بیرون خواهد آمد؟ زمان پاسخ خواهد داد.