به گزارش خبرگزاری ایمنا، در دنیای امروز، شهرها به‌عنوان مراکز حیاتی اقتصادی و اجتماعی، بستری برای رشد و توسعه کارآفرینی محسوب می‌شوند؛ نظام کارآفرینی در شهرها به مجموعه‌ای از سیاست‌ها، زیرساخت‌ها، نهادها و سرمایه‌های انسانی گفته می‌شود که محیطی مساعد برای ایجاد و توسعه کسب‌وکارهای جدید فراهم می‌کنند.
کارآفرینی در شهر به فرایند راه‌اندازی و توسعه کسب‌وکارها در محیط شهری گفته می‌شود، این نوع کارآفرینی می‌تواند در زمینه‌های مختلفی همچون فناوری، تولید، خدمات، تجارت و حتی فرهنگ و هنر شکل گیرد و با توجه به ویژگی‌های شهرها، کارآفرینان در این مناطق با فرصت‌ها و چالش‌های متعددی روبه‌رو هستند که می‌تواند بر موفقیت یا شکست کسب‌وکارهای جدید تأثیر بگذارد.
کارآفرینی به افزایش تولید ناخالص داخلی و رونق اقتصادی شهرها کمک می‌کند و در این راستا کسب‌وکارهای نوپا می‌توانند فرصت‌های شغلی جدیدی ایجاد کنند و نرخ بیکاری را کاهش دهند، همچنین استارتاپ‌ها و کسب‌وکارهای نوآورانه به بهبود خدمات شهری همچون حمل‌ونقل، سلامت، آموزش و انرژی کمک می‌کنند.
شهرهایی که نظام کارآفرینی قوی دارند، می‌توانند سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی را جذب کنند و کارآفرینان با توسعه فناوری‌های جدید، زندگی شهری را هوشمندتر و کارآمدتر می‌کنند، در این بین دسترسی نداشتن به منابع مالی کافی، یکی از موانع اصلی رشد کسب‌وکارهای نوپا است.
قوانین پیچیده و فرایندهای اداری طولانی می‌تواند روند راه‌اندازی و رشد کسب‌وکارها را دشوار کند؛ از یک‌سو کمبود نیروی انسانی متخصص در بعضی حوزه‌ها مانع توسعه کسب‌وکارها می‌شود و نبود اینترنت پرسرعت، فضاهای کاری مناسب و امکانات حمل‌ونقل کارآمد می‌تواند کارآفرینی را محدود کند و از سوی دیگر آگاهی نداشتن عمومی نسبت به کارآفرینی و ترس از شکست موجب کاهش انگیزه افراد برای ورود به این حوزه می‌شود که در این راستا ایجاد شتاب‌دهنده‌ها، مراکز رشد و پارک‌های علم و فناوری می‌توانند به رشد کارآفرینی کمک کنند.
کاهش پیچیدگی‌های اداری و تسریع در صدور مجوزهای کسب‌وکار از جمله اقداماتی است که می‌تواند کارآفرینی را تسهیل کند، گسترش دوره‌های آموزشی و مهارت‌افزایی برای کارآفرینان و نیروی کار مورد نیاز بازار، سرمایه‌گذاری در توسعه حمل‌ونقل عمومی، اینترنت پرسرعت و ایجاد فضاهای کاری مشترک برای کسب‌وکارهای نوپا، برگزاری همایش‌ها، رویدادهای استارتاپی و پلتفرم‌های ارتباطی برای ایجاد شبکه‌های همکاری بین کارآفرینان و ترویج داستان‌های موفقیت کارآفرینان، تشویق جوانان به نوآوری و کاهش ریسک شکست با ارائه حمایت‌های دولتی است.
نظام کارآفرینی در شهرها نقشی کلیدی در رشد اقتصادی، ایجاد اشتغال و ارتقای کیفیت زندگی دارد؛ با این حال، چالش‌های متعددی نیز در مسیر توسعه این نظام وجود دارد که از طریق توسعه زیرساخت‌های حمایتی، تسهیل قوانین، افزایش دسترسی به سرمایه و ترویج فرهنگ کارآفرینی، می‌توان بستر مناسبی برای رشد و شکوفایی کسب‌وکارهای نوپا فراهم کرد، از این‌رو همکاری میان دولت، بخش خصوصی و نهادهای آموزشی برای بهبود اکوسیستم کارآفرینی امری ضروری است.
در جهان حاضر ثروتمندترین شهرها آن‌هایی هستند که زایش دائمی فرایند کارآفرینی را در خود پرورش داده‌اند؛ در کشور ما، تهران به‌عنوان پایتخت و هفت شهر بزرگ بالای یک میلیون نفر جمعیت شامل مشهد، اصفهان، کرج، شیراز، تبریز، اهواز و قم با شرایط پیچیده مدیریت شهری دست‌وپنجه نرم می‌کنند.
اصفهان به‌عنوان یکی از کلان‌شهرهای ایران، از گذشته‌های دور به‌عنوان شهری خلاق و کارآفرین یاد می‌شده است، اما در عصر کنونی نشانه‌های زیادی از آن دوران باقی نمانده و شهر از آن ویژگی فاصله گرفته است.
شهر اصفهان به‌لحاظ سبقه تاریخی کارآفرین بوده است
سعید ابراهیمی، معاون برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهردار اصفهان با بیان اینکه شهرهای کارآفرین و خلاق هر کدام سطوح مربوط به خود را دارند، به خبرنگار ایمنا می‌گوید: شهر اصفهان روزی کارآفرینان و صنعتگران ویژه، صنایع دستی و صنایع حرفه‌ای داشته و در دنیا سرآمد بوده است.
وی با بیان اینکه یکی از مباحث بسیار جدی که به‌عنوان توسعه اقتصادی در کشورها از آن یاد می‌شود، کارآفرینی و کارآفرینان در جامعه یا شهر است، ادامه می‌دهد: در الگوهای استخدامی یک الگوی «دیگراستخدامی» و یک الگوی «خوداستخدامی» داریم؛ دیگراستخدامی هنگامی است که کارمندی در اداره یا شرکتی استخدام می‌شود و برای فرد دیگری کار می‌کند و ارزش‌آفرینی می‌کند، اما در الگوی خوداستخدامی فرد برای خودش کار ایجاد می‌کند که با مضمون کارآفرینی از آن نام می‌بریم.
معاون برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهردار اصفهان با اشاره به اینکه به‌طور تقریبی تمام کشورهای دنیا تلاش می‌کنند که این طبقه و فرهنگ کارآفرینی را به‌عنوان یک ضرورت در شهر یا کشور خود ترویج دهند، تصریح می‌کند: شاخصی که متناسب با کارآفرین است، میزان اشتغال و شغلی است که از این طریق ایجاد شده است و اینکه چه میزان توانسته است به اقتصاد منطقه کمک کند، می‌تواند شامل حوزه‌های مختلف از جمله گردشگری، صنایع دستی یا صنایع مدرن باشد.
ابراهیمی با بیان اینکه شهر اصفهان به لحاظ سبقه تاریخی کارآفرین بوده است، خاطرنشان می‌کند: کارآفرینان زیادی در شهر اصفهان طی ادوار گذشته داشته‌ایم، افرادی که با همین نگاه کسب‌وکارهای جدید را راه‌اندازی کرده‌اند و گاهی شکل‌گیری و غلبه توسعه صنعتی و شرکت‌های بزرگ با زمینه کارآفرینی تضاد پیدا می‌کند و افراد متمایل به کار کردن در شرکت‌های بزرگ می‌شوند.
وی ادامه می‌دهد: در قرن بیست‌ویکم با ظهور شرکت‌های دانش‌بنیان و نوآور، بنگاه‌های کوچک و متوسط، تفکر «کوچک زیبا» را دنبال می‌کنند، یعنی به جای اینکه سراغ شرکت‌های بزرگی که انعطاف‌پذیری کمی دارند برویم، به سمت شرکت‌های کوچک و متوسط می‌رویم؛ این شرکت‌ها چابکی و سرعت عمل دارند و زودتر متوجه تغییر و تحولات می‌شوند و می‌توانند زودتر اقدام کنند که این تفکر با سبقه تاریخی ما در حوزه کارآفرینی هم‌سو است، همچنین با ترویج فعالیت‌های دانش‌بنیانی با زمینه‌های کارآفرینی و ایجاد ارزش‌افزوده و اشتغال در جامعه هم‌سویی دارد.
معاون برنامه‌ریزی و توسعه سرمایه انسانی شهردار اصفهان با بیان اینکه در حال حاضر ۱۰ درصد شرکت‌های دانش‌بنیان کشور در استان اصفهان مستقر هستند، می‌افزاید: این موضوع نشان می‌دهد که شهر و استان اصفهان در این زمینه مرکز رقابتی دارد و ناشی از ظرفیت‌های کارآفرینی و نوآوری است که در شهر و استان وجود دارد.
وی می‌گوید: نظام آموزش، تحصیلات تکمیلی و پژوهشی یکی دیگر از اجزای این زیست‌بوم است که می‌تواند در ترویج و ارائه آموزش‌های مورد نیاز کمک‌دهنده باشد.
ابراهیمی خاطرنشان می‌کند: نظام حقوق مالکیت معنوی از ایده‌ها و ثبت ایده‌ها حمایت می‌کند و نظام بازار و خرید محصول از شرکت‌های کارآفرین؛ در واقع فرهنگ کارآفرینی و سیستم و نظام کارآفرینی نیازمند تعامل زیرسیستم‌ها حمایت می‌کند، اگر این اتفاق رخ دهد، می‌توانیم مجدد از این ظرفیت استفاده چندبرابری داشته باشیم و شرایط بهتری را ایجاد کنیم.
شهر اصفهان از کارآفرینی فاصله گرفته است
نعمت‌الله اکبری، کارشناس اقتصاد شهری به خبرنگار ایمنا اظهار می‌کند: هنگامی که برای یک موقعیت مکانی همچون دانشگاه، صفتی را به‌نام «کارآفرینی» قائل می‌شویم، برای شهرها نیز می‌توانیم چنین صفت‌هایی را به‌کار ببریم، اما الزامات و شرایطی را باید در آن شهر فراهم کنیم تا صفت کارآفرینی به آن منتسب شود؛ همان‌طور که وقتی می‌گوئیم شهر فرهنگی، گردشگری، مذهبی یا تاریخی، این صفات مرتبط با ویژگی‌های هر شهر است.
کارشناس اقتصاد شهری تصریح می‌کند: باید بررسی کنیم که برای تحقق یک شهر کارآفرین چه الزامات و شرایطی را باید در نظر گرفت، زیرا نسبت بعضی صفت‌ها به شهرها مستلزم پیشینه است، همچون شهرهای تاریخی و مذهبی که مستلزم پیشینه است و نمی‌توان صفت شهر مذهبی را ایجاد کرد، بلکه به گذشته آن شهر مربوط می‌شود.
اکبری خاطرنشان می‌کند: درباره بعضی دیگر از صفت‌ها از جمله شهر کارآفرین، این امکان وجود دارد که رویکرد شهر را به سمت کارآفرینی ببریم، یک شهر گردشگری، علمی یا فرهنگی نیز به همین گونه است، پس برای شهر اصفهان این امکان وجود دارد که کارآفرین محسوب شود.
وی با اشاره به مفهوم کارآفرینی تصریح می‌کند: تفاوتی که مفهوم کارآفرینی با شغل دارد، در همین است، در تمام شهرها شغل وجود دارد و افراد شاغل هستند، اما اینکه یک محیط یا یک اکوسیستم بتواند شرایط خلاقیت و نوآوری را فراهم کند و افراد خلاق و نوآور را از مناطق دیگر جذب کند، آن وقت می‌تواند صفت کارآفرین را نیز برای خود فراهم کند.
کارشناس اقتصاد شهری با بیان اینکه یک شهر کارآفرین، شهری است که در اصل دوستدار کارآفرین باشد، می‌گوید: هنگامی که شهری می‌خواهد دوستدار کارآفرین باشد، باید تمام شرایط، الزامات و زمینه‌ها را برای بروز چنین صفاتی از جمله فضای کسب‌وکار فراهم کند و نسبت به تمام شهرهای کشور فضای کسب‌وکار بهتر و رتبه بهتری داشته باشد.
اکبری اظهار می‌کند: مسئولان نهادهای چنین شهری خود را در خدمت این صفت می‌دانند و تمام ویژگی‌های این شهر برای تحقق صفت و پدیده کارآفرینی مهیا است؛ حال باید بررسی کنیم که آیا شهر اصفهان می‌تواند یک شهر کارآفرین باشد یا کسانی که دارای ایده و موضوع فعالیت شغلی خلاقانه هستند، در پیچ‌وخم‌های اداری شهر مستهلک می‌شوند یا شهر خود را در خدمت این گروه از افراد جامعه می‌دانند؟
وی با بیان اینکه شاخص و نشانه‌هایی برای این منظور وجود دارد، می‌افزاید: یکی از این شاخص‌ها رتبه شهر اصفهان در بهبود فضای کسب‌وکار است، زیرا اگر شهری در جلب و جذب سرمایه، چه سرمایه‌های فیزیکی و چه سرمایه‌های انسانی و فکری، نسبت به شهرها و استان‌های دیگر موفق نیست، نمی‌تواند کارآفرین باشد.
کارشناس اقتصاد شهری می‌گوید: در عصر صفویه می‌بینیم که شهر محل و ماوای بزرگان علمی، فکری و مذهبی دنیا است؛ بسیاری از بزرگان سر از اصفهان درآوردند و در حال حاضر تنها مقبره و یادمان آن‌ها در شهر باقی‌مانده که نشان‌دهنده آن است که اصفهان یک شهر کارآفرین و خلاق بوده است، بنابراین وقتی نتوانیم از اصفهان یک شهر خلاق بسازیم، نمی‌توانیم یک شهر کارآفرین داشته باشیم.
اکبری با بیان اینکه گذشته و پیشینه اصفهان شهری خلاق است، تاکید می‌کند: اصفهان در موسیقی، هنر، معماری و شعر صاحب سبک است و این‌ها نشانه‌های یک شهر خلاق است.
وی با بیان اینکه دستاورد یک شهر خلاق، کارآفرینی و نوآوری است، می‌گوید: بخشی از کارآفرینی‌ها و نوآوری‌ها که در اصفهان بروز عینی پیدا کرده است را در مساجد، طراحی و فضای شهری و بخشی را در صنایع دستی می‌بینید و بخش دیگر میراث ناملموس است که مراقبت درستی از آن انجام نشده و بخش قابل ملاحظه‌ای از بین رفته است، بنابراین شهر اصفهان شهری کارآفرین بوده است، اما ما آن را حفظ نکردیم.
کارشناس اقتصاد شهری با بیان اینکه این استعداد فراهم است که شهر اصفهان، شهر کارآفرین باشد، می‌افزاید: اگر پیشینه مدارس و حوزه‌های علمیه شهر اصفهان را بررسی کنید، مشاهده می‌کنید که این پیشینه تنه به تنه بزرگ‌ترین شهرهای دنیا می‌زند، به همین دلیل این شهر محل تجمع بزرگان علمی و ادبی جهان بوده است، بنابراین فرصت هنوز برای شهر اصفهان باقی است، به شرطی که این رویکرد را بپذیریم و یک شهر دوستدار کارآفرین و خلاقیت به‌وجود آوریم.
اکبری تصریح می‌کند: می‌توان با یک سری اقدامات این شهر کارآفرین را احیا کرد، اما هرچه زمان را از دست بدهیم پرهزینه‌تر می‌شود و فرصت پیشگام بودن را از دست می‌دهیم، شهر ظرفیت‌ها و فرصت‌های زیادی داشته است، اما از آن استفاده نکرده‌ایم و تنها از گذشته‌ای می‌گوییم که این‌ها را داشته‌ایم.
به گزارش ایمنا، کارآفرینی در شهر می‌تواند فرصتی عالی برای ایجاد شغل، رشد اقتصادی و توسعه نوآوری‌ها باشد، اما نیاز به برنامه‌ریزی دقیق، پشتکار و استفاده از منابع و امکانات موجود دارد. برای موفقیت در این حوزه، کارآفرینان باید توانایی مقابله با چالش‌های مختلف را داشته باشند و به‌طور مداوم به دنبال راه‌های جدید برای توسعه و رشد کسب‌وکار خود باشند.
مجموعه مدیریت شهری باید از دو بعد گرایش به کارآفرینی و مدیریت و حفظ کارآفرینی بر فضای کارآفرینی تأثیرگذار باشد، اصفهان شهری است که سبقه کارآفرینی و خلاقیت در حوزه‌های مختلف را دارد، اما احیای آن بستگی به تصمیمات و اقدامات مدیران شهری دارد.